View source for 12---vyAvahArikii-shikShikA/nirmayanirmiya

{{DISPLAYTITLE:निर्माय/निर्मीय}}
'''<big>विषयः—  <u>निर्माय/निर्मीय</u></big>'''



'''<big><u>प्रश्नः</u></big>''' 

<big>"सः नूतनं गृहं निर्माय वसति" उत "सः नूतनं गृहं निर्मीय वसति" ? कस्साधुः ?</big>



'''<big><u>उत्तरम्</u></big>'''

<big>"सः नूतनं गृहं निर्माय वसति" इत्येव साधुः प्रयोगः |</big>



<big>- निर् उपसर्गपूर्वकः माधातोः (माङ् -माने जुहोत्यादिः, माङ् - माने दिवादिः, मा - माने अदादिः) क्त्वा प्रत्यये परे "समासेऽनञ्पूर्वे क्त्वो ल्यप्‌" इत्यस्मात् ल्यबादेशः भवति | तेन निर् + मा + ल्यप् |</big>

<big>- लकारपकारयोः इत्संज्ञायां लोपे च कृते निर् + मा + य |</big>

<big>- "घुमास्थागापाजहातिसां हलि" इति सूत्रेण ईत्वं भवति स्म -> निर् + मी  + य |</big> 

<big>- किन्तु "न ल्यपि" इति सूत्रेण ईत्वनिषेधे निर् + मा + य  इत्येव तिष्ठति |</big>



<big>अतः '''निर्माय''' इत्येव साधुः न तु निर्मीय।</big>  



<big>उदा--</big>



<big>तथेति गिरिशादिष्टो मयः पर-पुरं-जयः</big>

<big>पुरं निर्माय शाल्वाय प्रादात् सौभम् अयस्-मयम्</big>