9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi/sUtra-prasakti-prApti-tulnam: Difference between revisions

From Samskrita Vyakaranam
< 09 - अन्ये व्याकरण-सम्बद्ध-विषयाः‎ | 12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi/sUtra-prasakti-prApti-tulnam
Jump to navigation Jump to search
VisualWikitext
(Formatting)
(few more rows added)
Line 1: Line 1:
 
<small>09 - अन्ये व्याकरण-सम्बद्ध-विषयाः‎ > ‎12 - छात्रैः विरचितानि करपत्राणि‎ > ‎</small>
  
<small>09 - अन्ये व्याकरण-सम्बद्ध-विषयाः‎ > ‎12 - छात्रैः विरचितानि करपत्राणि‎ > ‎</small>
  +
−
{| class="wikitable sortable"
 +
{| class="wikitable"
−
! colspan="8" |
 +
| colspan="8" |
−
=== <small>सार्वधातुकप्रकरणम् : अदन्तम्‌ अङ्गम्‌ - - भ्वादिगणः, दिवादिगणः, तुदादिगणः</small> ===
 +
===<small>सार्वधातुकप्रकरणम् : अदन्तम्‌ अङ्गम्‌ - - भ्वादिगणः, दिवादिगणः, तुदादिगणः</small>===
 
|-
  
|-
 
|
  
|
−
=== <small>सूत्रम्</small> ===
 +
===<small>सूत्रम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>अनुवृत्ति-सहितसूत्रम्‌</small> ===
 +
===<small>अनुवृत्ति-सहितसूत्रम्‌</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>भ्वादि गण</small> ===
 +
===<small>भ्वादि गण</small>===
   
−
=== <small>कार्यम्</small> ===
 +
===<small>कार्यम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>भ्वादि गण निमित्तम्</small> ===
 +
===<small>भ्वादि गण निमित्तम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>दिवादि गण</small> ===
 +
===<small>दिवादि गण</small>===
   
−
=== <small>कार्यम्</small> ===
 +
===<small>कार्यम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>दिवादि गण निमित्तम्</small> ===
 +
===<small>दिवादि गण निमित्तम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>तुदादि गण</small> ===
 +
===<small>तुदादि गण</small>===
   
−
=== <small>कार्यम्</small> ===
 +
===<small>कार्यम्</small>===
 
|
  
|
−
=== <small>तुदादि गण निमित्तम्</small> ===
 +
===<small>तुदादि गण निमित्तम्</small>===
 
|-
  
|-
 
|तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌
 
|तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌
Line 94: Line 95:
 
|-
  
|-
 
|कर्तरि शप्‌ (३.१.६८)
  
|कर्तरि शप्‌ (३.१.६८)
−
|<nowiki>धातोः शप्‌ प्रत्ययः परश्च कर्तरि सार्वधातुके |</nowiki>
 +
|धातोः शप्‌ प्रत्ययः परश्च कर्तरि
  +
सार्वधातुके |
 
|अ/अ/अ
  
|अ/अ/अ
 
|कर्तर्यर्थे सार्वधातुके प्रत्यये परे
  
|कर्तर्यर्थे सार्वधातुके प्रत्यये परे
Line 101: Line 103:
 
|अ/न
  
|अ/न
 
|तुदादिभ्यः शः
  
|तुदादिभ्यः शः
  +
|-
  +
|सार्वधातुकमपित्‌ (१.२.४)
  +
|<nowiki>सार्वधातुकम्‌ अपित्‌ ङित् |</nowiki>
  +
|न
  +
|शप् पित् अस्ति
  +
|अ/अ/अ
  +
|श्यन् अपित् , शित् इत्यस्मात्
  +
तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌ इत्यनेन
  +
  +
सार्वधातुकम्
  +
|अ/अ/अ
  +
|श अपित् , शित् इत्यस्मात् तिङ्‌शित्‌
  +
सार्वधातुकम्‌ इत्यनेन सार्वधातुकम्
  +
|-
  +
|क्क्ङिति च (१.१.५)
  +
|<nowiki>क्क्ङिति च इकः गुणवृद्धी न |</nowiki>
  +
|न
  +
|शप् पित् अस्ति
  +
|अ/अ/अ
  +
|सार्वधातुकमपित्‌
  +
|अ/अ/अ
  +
|सार्वधातुकमपित्‌
  +
|-
  +
|दिवादिभ्यः श्यन्‌ (३.१.६९)
  +
|दिवादिभ्यः धातुभ्यः श्यन्‌ प्रत्ययः
  +
परश्च कर्तरि सार्वधातुके |
  +
|न
  +
|
  +
|अ/अ/अ
  +
|
  +
|न
  +
|
  +
|-
  +
|तुदादिभ्यः शः (३.१.७७)
  +
|तुदादिभ्यः धातुभ्यः श प्रत्ययः
  +
परश्च कर्तरि सार्वधातुके |
  +
|न
  +
|
  +
|न
  +
|
  +
|अ/अ/अ
  +
|
  +
|-
  +
| rowspan="2" |अनिदितां हल उपधाया क्ङिति
  +
(६.४.२४)
  +
| rowspan="2" |अनिदितां हलः अङ्गस्य
  +
उपधायाः नः लोपः क्ङिति |
  +
| rowspan="2" |न
  +
|<nowiki>शप् पित् अस्ति | </nowiki>
  +
सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत्
  +
  +
नास्ति
  +
| rowspan="2" |अ/अ/अ
  +
|सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत्
  +
| rowspan="2" |अ/अ/अ
  +
|सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत्
  +
|-
  +
!
  +
|रञ्ज्‌, भ्रंश् - द्वौ धातू
  +
|<nowiki>शे तृम्फादीनां नुम्वाच्यः - इति वार्तिकेन पुनः नुमागमः आनीयते |</nowiki>
 
|}
  
|}
 
{| class="wikitable"
  
{| class="wikitable"

Revision as of 08:56, 18 May 2021

09 - अन्ये व्याकरण-सम्बद्ध-विषयाः‎ > ‎12 - छात्रैः विरचितानि करपत्राणि‎ > ‎

सार्वधातुकप्रकरणम् : अदन्तम्‌ अङ्गम्‌ - - भ्वादिगणः, दिवादिगणः, तुदादिगणः

सूत्रम्

अनुवृत्ति-सहितसूत्रम्‌

भ्वादि गण

कार्यम्

भ्वादि गण निमित्तम्

दिवादि गण

कार्यम्

दिवादि गण निमित्तम्

तुदादि गण

कार्यम्

तुदादि गण निमित्तम्

तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌

(३.४.११३)

धातोः परश्च तिङ्‌-शित् प्रत्ययः

सार्वधातुकम्‌ |

अ/अ/अ शप् शित् अस्ति अ/अ/अ श्यन् शित् अस्ति अ/अ/अ श शित् अस्ति
सार्वधातुकार्धधातुकयोः

(७.३.८४)

इकः अङ्गस्य गुणः

सार्वधातुकार्धधातुकयोः |

अ/अ/अ शप् शित् अतः तिङ्‌शित्‌

सार्वधातुकम्‌ (३.४.११३) इत्यनेन

सार्वधातुक सज्ञा

अ/न श्यन् शित् अतः तिङ्‌शित्‌

सार्वधातुकम्‌ (३.४.११३) इत्यनेन

सार्वधातुक सज्ञा |

किन्तु श्यन् अपित् - सार्वधातुकमपित्‌,

क्क्ङिति च - गुण निषेध:

अ/न श शित् अतः तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌

(३.४.११३) इत्यनेन सार्वधातुक सज्ञा |


किन्तु श अपित् - सार्वधातुकमपित्‌,

क्क्ङिति च - गुण निषेध:

पुगन्तलघूपधस्य च (७.३.८६) पुगन्तलघूपधस्य च अङ्गस्य इकः

गुणः सार्वधातुकार्धधातुकयोः |

अ/अ/अ शप् शित् अतः तिङ्‌शित्

सार्वधातुकम्‌ (३.४.११३) इत्यनेन

सार्वधातुक सज्ञा

अ/न श्यन् शित् अतः तिङ्‌शित्‌

सार्वधातुकम्‌ (३.४.११३) इत्यनेन

सार्वधातुक सज्ञा |

किन्तु श्यन् अपित् - सार्वधातुकमपित्‌,

क्क्ङिति च - गुण निषेध:

अ/न श शित् अतः तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌

(३.४.११३) इत्यनेन सार्वधातुक सज्ञा |


किन्तु श अपित् - सार्वधातुकमपित्‌,

क्क्ङिति च - गुण निषेध:

कर्तरि शप्‌ (३.१.६८) धातोः शप्‌ प्रत्ययः परश्च कर्तरि

सार्वधातुके |

अ/अ/अ कर्तर्यर्थे सार्वधातुके प्रत्यये परे अ/न दिवादिभ्यः श्यन्‌ अ/न तुदादिभ्यः शः
सार्वधातुकमपित्‌ (१.२.४) सार्वधातुकम्‌ अपित्‌ ङित् | न शप् पित् अस्ति अ/अ/अ श्यन् अपित् , शित् इत्यस्मात्

तिङ्‌शित्‌ सार्वधातुकम्‌ इत्यनेन

सार्वधातुकम्

अ/अ/अ श अपित् , शित् इत्यस्मात् तिङ्‌शित्‌

सार्वधातुकम्‌ इत्यनेन सार्वधातुकम्

क्क्ङिति च (१.१.५) क्क्ङिति च इकः गुणवृद्धी न | न शप् पित् अस्ति अ/अ/अ सार्वधातुकमपित्‌ अ/अ/अ सार्वधातुकमपित्‌
दिवादिभ्यः श्यन्‌ (३.१.६९) दिवादिभ्यः धातुभ्यः श्यन्‌ प्रत्ययः

परश्च कर्तरि सार्वधातुके |

न अ/अ/अ न
तुदादिभ्यः शः (३.१.७७) तुदादिभ्यः धातुभ्यः श प्रत्ययः

परश्च कर्तरि सार्वधातुके |

न न अ/अ/अ
अनिदितां हल उपधाया क्ङिति

(६.४.२४)

अनिदितां हलः अङ्गस्य

उपधायाः नः लोपः क्ङिति |

न शप् पित् अस्ति |

सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत्

नास्ति

अ/अ/अ सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत् अ/अ/अ सार्वधातुकमपित्‌ इत्यनेन ङिद्वत्
रञ्ज्‌, भ्रंश् - द्वौ धातू शे तृम्फादीनां नुम्वाच्यः - इति वार्तिकेन पुनः नुमागमः आनीयते |
Retrieved from "https://worldsanskrit.net/w/index.php?title=9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi/sUtra-prasakti-prApti-tulnam&oldid=2706"