सङ्ख्याः
सङ्ख्याः
१ - ५० | ||||||||
| १ - एकम् | ११ - एकादश | २१ - एकविंशतिः | ३१ - एकत्रिंशत् | ४१ - एकचत्वारिंशत् | ||||
| २ - द्वे | १२ - द्वादश | २२ - द्वाविंशतिः | ३२ - द्वात्रिंशत् | ४२ - द्विचत्वारिंशत् | ||||
| ३ - त्रीणि | १३ - त्रयोदश | २३ - त्रयोविंशतिः | ३३ - त्रयस्त्रिंशत् | ४३ - त्रिचत्वारिंशत् | ||||
| ४ - चत्वारि | १४ - चतुर्दश | २४ - चतुर्विंशतिः | ३४ - चतुस्त्रिंशत् | ४४ - चतुश्चत्वारिंशत् | ||||
| ५ - पञ्च | १५ - पञ्चदश | २५ - पञ्चविंशतिः | ३५ - पञ्चत्रिंशत् | ४५ - पञ्चचत्वारिंशत् | ||||
| ६ - षट् | १६ - षोडश | २६ - षड् विंशति: | ३६ - षट्त्रिंशत् | ४६ - षट्चत्वारिंशत् | ||||
| ७ - सप्त | १७ - सप्तदश | २७ - सप्तविंशतिः | ३७ - सप्तत्रिंशत् | ४७ - सप्तचत्वारिंशत् | ||||
| ८ - अष्ट | १८ - अष्टादश | २८ - अष्टाविंशतिः | ३८ - अष्टात्रिंशत् | ४८ - अष्टचत्वारिंशत् | ||||
| ९ - नव | १९ - नवदश | २९ - नवविंशतिः | ३९ - नवत्रिंशत् | ४९ - नवचत्वारिंशत् | ||||
| १० - दश | २० - विंशतिः | ३० - त्रिंशत् | ४० - चत्वारिंशत् | ५० - पञ्चाशत् | ||||
अभ्यासः - सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु
उदाहरणम् - 2. २ द्वे
1. १ ----------
2. २ ----------
3. ३ ----------
4. ४ ----------
5. ५ ----------
6. ६ ----------
7. ७ ----------
8. ८ ----------
9. ९ ----------
10. १० ----------
11. ११ ----------
12. १२ ----------
13. १३ ----------
14. १४ ----------
15. १५ ----------
16. १६ ----------
17. १७ ----------
18. १८ ----------
19. १९ ----------
20. २० ----------
अभ्यासः - सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु
उदाहरणम् - षट् 6 ६
एकम् ------ ------
द्वे ------ ------
त्रीणि ------ ------
चत्वारि ------ ------
पञ्च ------ ------
षट् ------ ------
सप्त ------ ------
अष्ट ------ ------
नव ------ ------
दश ------ ------
एकादश ------ ------
द्वादश ------ ------
त्रयोदश ------ ------
चतुर्दश ------ ------
पञ्चदश ------ ------
षोडश ------ ------
सप्तदश ------ ------
अष्टादश ------ ------
नवदश ------ ------
विंशतिः ------ ------
संख्याः - चित्रेण सह
|
एकम् – १ |
 |
|
द्वे – २ |
 |
|
त्रिणि- ३ |
 |
|
चत्वारि- ४ |
 |
|
पन्च- ५ |
 |
|
षट्- ६ |
 |
|
सप्त- ७ |
 |
|
अष्ट- ८ |
 |
|
नव- ९ |
 |
|
दश- १० |
 |
|
विंशतिः - २० | |
| त्रिंशत् - ३० | |
| चत्वारिंशत् - ४० | |
| पन्चाशत् - ५० | |
| षष्टिः - ६० | |
| सप्ततिः - ७० | |
| अशीतिः - ८० | |
| नवतिः -९० | |
| शतम् - १०० | |
| सहस्रम् - १००० | |
| लक्षम् - १००,००० | |
| कोटिः - १०००,००,०० | |
संख्या क्रीडा।
एकं
एकं द्वे
एकं द्वे त्रिणि
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव दश।
दश
शतम्
सहस्रम्
लक्षम्
कोटिः
दशकोटिः
शतकोटिः
पर्यन्तं पाठियिष्यामः।
संख्याशब्दानाम् लिङ्गभेदः
सङ्ख्यान् बोधितुम् ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते। एकम् शब्दात् आरभ्य चत्वारि शब्द पर्यन्तम् ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते। पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति।
| पुल्लिङ्गं | स्त्रीलिङ्गं | नपुंसकलिङ्गं | |||
|---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
|
पठत अवगच्छत च-
| प्रातिपदिकम् | पुंलिङ्गः | स्त्रीलिङ्गः | नपुंसकलिङ्गग़् |
| एक | एकः | एका | एकम् |
| द्वि | द्वौ | द्वे | द्वे |
| त्रि | त्रयः | तिस्रः | त्रीणि |
| चतुर् | चत्वारः | चतस्रः | चत्वारि |
| पञ्चन् | पञ्च | पञ्च | पञ्च |
| षष् | षट् | षट् | षट् |
| सप्तन् | सप्त | सप्त | सप्त |
| अष्टन् | अष्ट | अष्ट | अष्ट |
| नवन् | नव | नव | नव |
| दशन् | दश | दश | दश |
अभ्यासः - संख्याशब्दाः
कति सन्ति इति लिखतु ।
[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पञ्चालिका, वानरः, कङकतम्, द्विचक्रिका, चमसः,द्रोणी, शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् ,कन्तुकम्,माला, शिशुः, कङ्गकणम् ,पिपीलिका, धेनुः, गृहगोदिका, अङ्गनी, मूषकः , गर्दभः चित्रशलभः, लेखनी, शुकः, दूरदर्शनम्, स्यूतः, मयूर् , फलम्, व्याघ्रः, कपोतः]
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
 |
आवरणे दत्तनाः संख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु।
१.एका गायिका मधुरं गायति।(१)
२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति।(३)
३.------महिलाः संभाषणम् कुर्वन्ति।(४)
४.-----युवकाः सैनिकाः आसन्।(४)
५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः (२)
६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति (६)
७.------छात्राः गुरूम् प्रश्नान् अपृच्छत्। (३)
८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति।(३)
९. ------अधिकारिणाः विद्यालयम् दृष्टुम् आगतवन्तः।(३)
१०. -----पुस्तकम् अहम् दास्यामि।(१)
------