Samskrita Vyakaranam

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani: Difference between revisions

Page Discussion

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani (view source)

Revision as of 20:37, 6 April 2024

707 bytes added ,  1 month ago
no edit summary
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
 
(10 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:१६. बहुवचनक्रियापदनि}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
 
== <big>'''बहुवचनान्तानि क्रियापदानि  (वर्तमानकालः / लट्‌कारःलट्‌लकारः)'''</big> ==
{| class="wikitable"
|
Line 68:
=== <big>'''वर्तमानकाले (लट्‌लकारे) बहुवचनानि'''</big> ===
{| class="wikitable"
|<big>'''क्र.'''</big>
|<big>'''प्र. पु. ए. व.'''</big>
|<big>'''प्र. पु. ब. व.'''</big>
|-
|<big>१</big>
Line 196:
=== <big>लोट्‌लकारे (प्रार्थना अथवा आज्ञा) बहुवचनानि</big> ===
{| class="wikitable"
|<big>'''क्र.'''</big>
|<big>'''प्र. पु. ए. व.'''</big>
|<big>'''प्र. पु. ब. व.'''</big>
|-
|<big>१</big>
Line 370:
|-
|<big>९</big>
|<big>दा </big>
|<big>ददाति</big>
|<big>ददति</big>
Line 462:
 
 
=== <big>'''उदाहरणानुसारं वाक्यरचनां करोतु'''  </big> ===
{| class="wikitable"
|+
Line 581:
 
 
=== '''<big>अभ्यासः -</big> <big>(वर्तमानकालः / लट्‌कारःलट्‌लकारः)</big>''' ===
 
==== <big>'''उदाहरणानुरूपं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---पूरयतु'''  </big> ====
<big>१. सिंहः गर्जति ------ ------ सिंहाः गर्जन्ति</big>
 
Line 625:
 
 
 
==== <big>'''यथोचितानि रूपाणि रिक्तस्थानेषु लिखन्तुलिखतु'''</big> ====
# <big>पिबति ------------ पिबन्ति।</big>
# <big>खादति ------------</big>
Line 648 ⟶ 649:
 
 
==== <big>'''उदाहरणानुसारं वाक्यानि लिखन्तु ---'''</big> ====▼
<big>एषः मयूरः अस्ति --- एते मयुराः सन्ति ।</big> ▼
 
▲==== <big>'''उदाहरणानुसारं वाक्यानि लिखन्तु ---लिखतु'''</big> ====
<big>मयूरः नृत्यति --- मयूराः नृत्यन्ति ।</big>
▲<big>एषः मयूरः अस्ति --- । एते मयुराः सन्ति ।</big>
 
<big>एषः मयूरः नृत्यति --- एतेनृत्यति। मयूराः नृत्यन्ति ।</big>
 
# <big>एषः वानरःमयूरः अस्ति --- -----नृत्यति। -----एते -----मयूराः नृत्यन्ति ।</big>
 
# <big>वानरः आरोहति --- ----- ----- ----- ।</big> ▼
==== <big>अभ्यासः</big> ====
# <big>एषः --- ----- --- ----- ----- ----- ।</big> ▼
# <big>एषः हंसःवानरः अस्ति। अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>हंसःवानरः आरोहति । तरति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषः --- -- -- --- -- --- । ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषः सिंहःहंसः अस्ति। अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>सिंहःहंसः गर्जतितरति। --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>--- ---- ----- --- । ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषाएषः बालिकासिंहः अस्ति अस्ति। ----- एताः  ----- ----- ।</big>
# <big>बालिकासिंहः गर्जति । पठति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषा ----- ----- --- -- । ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषा लेखिकाबालिका अस्ति --- अस्ति। एताः ----- ----- ----- ।</big>
# <big>लेखिकाबालिका पठति। लिखति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषा । --- --- ----- --- -- । ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एषा कलिकालेखिका अस्ति। --- --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>कलिकालेखिका लिखति। विकसति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>। ----- ----- विकसति --- -- । ----- ----- ----- ।  </big>
# <big>एतत्एषा यानम्कलिका। अस्ति --- एतानी-- ----- ----- ।</big>
# <big>यानंकलिका विकसति। भ्रमति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत् --- -- --- --- विकसति। ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत् फलम्यानम् अस्ति। अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>फलंयानं भ्रमति। पतति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत्  ----- ----- --- -- । ----- ----- ----- ।  </big>
# <big>एतत् मित्रम्फलम् अस्ति। अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>मित्रंफलं पतति। क्रीडति --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत्  ----- --- -- - ---- । ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत् मित्रम् अस्ति। ----- ----- ----- ।</big>
▲# <big>एषःमित्रं ---क्रीडति। ----- --- ----- ----- ----- ।</big>
▲# <big>वानरःएतत् आरोहति----- --- -- ----- । ----- ----- ----- ।</big>
 
 
Line 689 ⟶ 692:
<big>सः विद्यालये पठति । ------------ ते विद्यालये पठन्ति ।</big>
 
# <big>सा गृहे वसति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>एषः कार्यालये तिष्ठति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>लतायां पुष्पं विकसति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>भवान् क्रीडाङ्गणे क्रीडति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>भवती प्रतिदिनं नृत्यति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>वने सिहंसिंहः गर्जति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>एषा चित्रं पश्यति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>बालः शालां गच्छति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>वानरः फलं खादति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>सा गीतं गायति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>सैनिकः देशं रक्षति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>लेखकः कथां कथयति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>नर्तिका गुरुवन्दनांगुरुवन्दनाय नृत्यति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>त्वं चलचित्रं पश्यसि। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>अहं शीतपेयं पिबामि। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>बालिका मोदकं खादति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>अध्यापकः पाठं पाठयति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>अम्बा देवालयं गच्छति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>अर्चकः पूजां करोति। --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>धनिकः धनं ददाति । --- -- ------- ------- ।</big>
 
 
Line 714 ⟶ 717:
<big>१. बालकः पठति । ------------ बालकाः पठन्ति ।</big>
 
<big>२. गजः चलति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>३. भिक्षुकः अटति। ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>३४. भिक्षुकःदीपः अटति।ज्वलति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>४५. दीपःवृक्षः ज्वलतिफलति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>५६. वृक्षःबालिका फलतिप्रक्षालयति। । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>६७. बालिकासर्पः सर्पति। प्रक्षालयति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>७८. सर्पःनेत्रं स्फुरति। सर्पति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>८९. नेत्रंव्याघ्रः स्फुरति।जिघ्रति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>९१०. व्याघ्रःअनुजा वदति । जिघ्रति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१०११. अनुजामहराजा आरोहति। वदति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१११२. महराजानदी वहति। आरोहति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१२१३. नदीपरिचारिका मार्जयति। वहति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१३१४. परिचारिकाअध्यापिका पाठयति। मार्जयति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१४१५. अध्यापिकाअग्रजा पृच्छति । पाठयति। --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१५१६. अग्रजाछात्रा पृच्छतिपश्यति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१६१७. छात्राफलं पतति। पश्यति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१७१८. फलंदेवी पतति।तुष्यति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१८१९. देवीयन्त्रः तुष्यतिचलति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>१९२०. यन्त्रःमयूरः चलतिनृत्यति । --- ----- ----- ----- ।</big>
 
<big>२०. मयूरः नृत्यति । --- --------------- ।</big>
 
 
==== <big>'''अधोलिखितानि क्रियापदानि उपयुज्य उदाहरणानुसारम् उचितक्रियापदैः रिक्तस्थानानि पूरयन्तुपूरयतु'''</big> ====
{| class="wikitable"
|<big>करोति – कुर्वन्ति</big>
Line 793 ⟶ 797:
 
 
 
==== <big>'''उदाहरणानुगुणम् उचितैः क्रियापदरूपै: रिक्तस्थानानि पूरयन्तुपूरयतु'''</big> ====
# <big>उदाः सा संस्कृतं जानाति । (ज्ञा)</big>
# <big>वयं संस्कृतं न ----- । (ज्ञा)</big>
Line 814 ⟶ 819:
 
=== <big>'''बहुवचनयुक्तानि प्रश्नवाक्यानि।'''</big> ===
<big>'''सम्यक् स्मरन्तु -स्मरतु'''</big>
{| class="wikitable"
|
Line 850 ⟶ 855:
 
 
==== <big>'''ध्यानेन पठन्तु ---पठतु'''  </big> ====
{| class="wikitable"
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
Line 903 ⟶ 908:
 
 
=== <big>'''ध्यानेन पठन्तु ---पठतु'''</big> ===
<big>छात्राः कुत्र गच्छन्ति ।  छात्राः विद्यालयं [(विद्यालयः]) गच्छन्ति ।</big>
 
<big>बालकाः कुत्र गच्छन्ति? बालकाः क्रीडाङ्गणं (क्रीडाङ्गणम्) गच्छन्ति।</big>
 
<big>बालकाः किमर्थं विद्यालयं गच्छन्ति ?   बालकाः विद्यालयम् अध्ययनाय [(अध्ययनम्]) गच्छन्ति।  </big>
 
<big>तरुणाः किमर्थं चित्रालयं गच्छन्ति?  तरुणाः चलचित्रदर्शनाय [ (चलचित्रदर्शनम्]) चित्रालयं गच्छन्ति।</big>
 
<big>छात्राः किमर्थं पठन्ति? छात्राः ज्ञानार्जनाय [ज्ञानार्जनम्] पठन्ति।</big>
Line 918 ⟶ 923:
=== <big>'''बहुवचनान्तक्रियापदानाम् अभ्यासः'''</big> ===
 
==== <big>'''बहुवचनयुक्तानि प्रश्नवाक्यानि सम्यक् स्मरतु'''</big> ====
==== <big>'''बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि सम्यम् स्मरन्तु -'''</big> ====
{| class="wikitable"
|
Line 953 ⟶ 958:
 
 
 
==== <big>'''उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---पूरयतु'''</big> ====
{| class="wikitable"
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
Line 1,123 ⟶ 1,129:
 
 
=== <big>'''प्रश्नोत्तरवाक्यानि पठित्वा कः कुत्र गच्छति इति लिखन्तु ---लिखतु'''</big> ===
{| class="wikitable"
|<big>'''प्रश्नाः'''</big>
Line 1,171 ⟶ 1,177:
 
 
 
==== <big>'''उदाहरणानुसारं प्रश्न-वाक्यानि उत्तर-वाक्यानि च लिखन्तु--लिखतु'''</big> ====
{| class="wikitable"
|<big>बालकाः</big>
 
<big>छात्राः</big>
 
<big>भवन्तः</big>
 
<big>शिशवः</big>
 
<big>मातरः</big>
 
<big>बालिकाः</big>
 
<big>अध्यापिकाः</big>
 
<big>यूयम्</big>
 
<big>अग्रजाः</big>
 
<big>गायिकाः</big>
|
# <big>फलबालकाः</big>
# <big>पुस्तकछात्राः</big>
# <big>पत्रभवन्तः</big>
# <big>दुग्धशिशवः</big>
# <big>दूरदर्शनमातरः</big>
# <big>पुष्पबालिकाः</big>
# <big>पुस्तकअध्यापिकाः</big>
# <big>मोदकयूयम्</big>
# <big>क्रीडनकअग्रजाः</big>
# <big>गीतगायिकाः</big>
|
# <big>फलम्</big>
# <big>पुस्तकम्</big>
# <big>पत्रम्</big>
# <big>दुग्धम्</big>
# <big>दूरदर्शनम्</big>
# <big>पुष्पम्</big>
# <big>पुस्तकम्</big>
# <big>मोदकम्</big>
# <big>क्रीडनकम्</big>
# <big>गीतम्</big>
|
# <big>खादति</big>
Line 1,219 ⟶ 1,218:
<big>यथा ---</big>
 
# <big>'''<big>बालकाः किं कुर्वन्ति? बालकाः फलम् / फलानि खादन्ति।'''खादन्ति</big>'''
# <big>छात्राः -----  ------ ।</big>
# <big>भवन्तः -----  ------ ।</big>
# <big>शिशवः -----  ------ ।</big>
# <big>मातरः  -----  ------ ।</big>
# <big>बालिकाः -----  ------ ।</big>
# <big>अध्यापिकाः ---- ------ ।</big>
# <big>यूयम् -----  ------ ।</big>
# <big>अग्रजाः -----  ------ ।</big>
# <big>गायिकाः -----  ------ ।</big>
 
 
 
<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/5/59/Lesson_16_corrected.pdf बहुवचनान्तानि क्रियापदानि  (वर्तमानकालः / लट्‌लकारः) PDF]'''</big>
 
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/016%20-%20Bahuvachana%20Kriyapadani.ppsx बहुवचनान्तानि क्रियापदानि  (वर्तमानकालः / लट्‌लकारः) PPTX with audio]'''</big>
 
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/016%20-%20Bahuvachana%20Kriyapadani%20NA.ppsx बहुवचनान्तानि क्रियापदानि  (वर्तमानकालः / लट्‌लकारः) PPTX without audio]'''</big>
 
 
 
'''PAGE 16'''
Shobha Chillal
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
1,046

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/20127...23620"