Samskrita Vyakaranam

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanam: Difference between revisions

Page Discussion

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanam (view source)

Revision as of 03:30, 15 June 2023

932 bytes removed ,  11 months ago
no edit summary
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Line 3:
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
 
=== <big>चित्रम्चित्रं दृष्ट्वा तस्य विवरणम् पठन्तु |</big> ===
[[File:L15 Photo1.png|border|center|383x383px]]
 
 
<big>बालकाः सन्ति | पुष्पाणि सन्ति | कुक्कुराः सन्ति | पुष्पाः सन्ति | छात्राः सन्ति | नदी अस्ति | सूर्यः अस्ति | आकाशः अस्ति |</big> ▼
 
▲<big>तत्र</big> <big>बालकाः सन्ति | पुष्पाणि सन्ति | कुक्कुराः सन्ति | पुष्पाः सन्ति | छात्राः सन्ति | नदी अस्ति | सूर्यः अस्ति | आकाशः अस्ति |</big>
<big>रूपाणि –</big>
 
==== <big>'''उपति दत्तानां पदानां रूपाणि''' –</big> ====
{| class="wikitable"
|
Line 90 ⟶ 91:
 
 
 
|+'''==== <big>अकारान्त पुंलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |अकारान्त पुंलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''</big> ====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''<big>अकारान्त पुंलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |अकारान्त पुंलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''
![[File:L15 Photo3.png|center|frameless]]
![[File:L15 Photo2.png|center|frameless|441x441px]]
|}
 
|+==== ''' <big>आकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |</big> ''' आकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''<big>आकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |''' आकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''
![[File:L15 Photo5.png|center|frameless]]
![[File:L15 Photo4.png|center|frameless]]
|}
 
|+==== ''' <big>ईकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |</big> ''' ईकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''<big>ईकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |''' ईकारान्त स्त्रिलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''
![[File:L15 Photo7.png|center|frameless]]
![[File:L15 Photo6.png|center|frameless]]
|}
 
|+==== ''' <big>अकारान्त नपुंसकलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |</big> ''' अकारान्त नपुंसकलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''<big>अकारान्त नपुंसकलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत |''' अकारान्त नपुंसकलिङ्गे एकवचानस्य बहुवचानस्य च प्रयोगान् जानीत | '''
![[File:L15 Photo9.png|center|frameless]]
![[File:L15 Photo8.png|center|frameless]]
|}
 
 
=== १. रक्तेषुरिक्तेषु स्थलेषु बहुवचनरूपाणि लिखतु |   ===
 
|+==== <big>अकारान्त पुंलिङ्गः पदानि ।</big> ====▼
{| class="wikitable"
▲|+अकारान्त पुंलिङ्गः पदानि ।
|'''<big>एकवचनम्  </big>'''
|'''<big>बहुवचनम्  </big>'''
Line 123 ⟶ 130:
|-
|'''<big>शिक्षकः  </big>'''
|
|'''<big>Teacher</big>'''
|-
|'''<big>चषकः  </big>'''
|
|'''<big>Cup</big>'''
|-
|'''<big>घटः  </big>'''
|
|'''<big>Pot</big>'''
|-
|'''<big>चमसः  </big>'''
|
|'''<big>Spoon</big>'''
|-
|'''<big>मन्थानः  </big>'''
|
|'''<big>Churning Stick</big>'''
|-
|'''<big>करन्डकः  </big>'''
|
|'''<big>Basket</big>'''
|-
|'''<big>अग्रजः  </big>'''
|
|'''<big>Elder Brother</big>'''
|-
|'''<big>अनुजः  </big>'''
|
|'''<big>Younger Brother</big>'''
|-
|'''<big>कर्णः  </big>'''
|
|'''<big>Ear</big>'''
|}
 
 
|+==== <big>आकारान्त स्त्रीलिङ्ग पदानि  ।</big> ====▼
{| class="wikitable"
▲|+आकारान्त स्त्रीलिङ्ग पदानि  ।
|'''<big>एकवचनम्  </big>'''
|'''<big>बहुवचनम्  </big>'''
Line 169 ⟶ 178:
|-
|'''<big>बालिका  </big>'''
|
|'''<big>Girl</big>'''
|-
|'''<big>छुरिका  </big>'''
|
|'''<big>Knife</big>'''
|-
|'''<big>स्थालिका  </big>'''
|
|'''<big>Plate</big>'''
|-
|'''<big>अग्निपेटिका</big>'''
|
|'''<big>Match Box</big>'''
|-
|'''<big>अजा  </big>'''
|
|'''<big>Goat (Female)</big>'''
|-
|'''<big>कथा</big>'''
|
|'''<big>Story</big>'''
|-
|'''<big>उत्पीठिका</big>'''
|
|'''<big>Table</big>'''
|-
|'''<big>गायिका</big>'''
|
|'''<big>Singer (Female)</big>'''
|-
|'''<big>छात्रा  </big>'''
|
|'''<big>Student (Female)</big>'''
|}
 
|+==== '''<big>ईकारान्त स्त्रीलिङ्ग पदानि ।</big>''' ====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''ईकारान्त स्त्रीलिङ्ग पदानि ।'''
|'''<big>एकवचनम्  </big>'''
|'''<big>बहुवचनम्  </big>'''
Line 215 ⟶ 225:
|-
|'''<big>कर्तरी  </big>'''
|
|'''<big>Scissor</big>'''
|-
|'''<big>आकाशवणी  </big>'''
|
|'''<big>Radio</big>'''
|-
|'''<big>घटी  </big>'''
|
|'''<big>Clock</big>'''
|-
|'''<big>दर्वी  </big>'''
|
|'''<big>Ladle</big>'''
|-
|'''<big>द्रोणी  </big>'''
|
|'''<big>Bucket</big>'''
|-
|'''<big>नटी  </big>'''
|
|'''<big>Actress</big>'''
|-
|'''<big>नदी  </big>'''
|
|'''<big>River</big>'''
|-
|'''<big>नर्तकी  </big>'''
|
|'''<big>Dancer (Female)</big>'''
|-
|'''<big>पट्टी</big>'''
|
|'''<big>Bandage</big>'''
|}
 
 
|+==== '''<big>अकारान्त नपुंसकलिङ्गः पदानि ।</big>''' ====▼
{| class="wikitable"
▲|+'''<big>अकारान्त नपुंसकलिङ्गः पदानि ।</big>'''
|'''<big>एकवचनम्  </big>'''
|'''<big>बहुवचनम्  </big>'''
Line 261 ⟶ 273:
|-
|'''<big>आभरणम्  </big>'''
|
|'''<big>Ornament</big>'''
|-
|'''<big>आम्रम्  </big>'''
|
|'''<big>Mango</big>'''
|-
|'''<big>कार्यानम्</big>'''
|
|'''<big>Car</big>'''
|-
|'''<big>चाक्रम्  </big>'''
|
|'''<big>Wheel</big>'''
|-
|'''<big>चरणम्  </big>'''
|
|'''<big>Foot</big>'''
|-
|'''<big>छत्रम्  </big>'''
|
|'''<big>Umbrella</big>'''
|-
|'''<big>जलम्  </big>'''
|
|'''<big>Water</big>'''
|-
|'''<big>तक्रम्  </big>'''
|
|'''<big>Buttermilk</big>'''
|-
|'''<big>दलम्  </big>'''
|
|'''<big>Petal</big>'''
|}
 
=== २. उदाहरणं दृष्ट्वा अकारान्त पुंलिङ्गरूपाणि रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु – ===▼
 
▲=== <big>२. उदाहरणं दृष्ट्वा अकारान्त पुंलिङ्गरूपाणि रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु –</big> ===
=== '''<big>१. एषः क्लेशः |   एते क्लेशाः | Difficulty</big>''' ===
'''<big>२'''१. एषः संशयःक्लेशः | __ _________  एते क्लेशाः | DoubtDifficulty'''</big>'''
 
'''<big>८२. ___एषः नौकासंशयः | _____ _________ | BoatDoubt</big>''' ▼
 
'''<big>१९३. ___ पिकःव्याधः | ___ _________ | CuckooHunter</big>''' ▼
 
'''<big>१९४. ___ भाषाखगः | ___ _________ | LanguageBird</big>''' ▼
 
'''<big>१८५. ___ क्षणःविहगः | ___ _________ | OccasionBird</big>''' ▼
 
'''<big>३६. ___ व्याधःतडागः | ___ _________ | HunterLake</big>'''
 
'''<big>४७. ___ खगःपिञ्जः | ___ _________ | BirdSwitch</big>'''
 
'''<big>५८. ___ विहगःशौचालयः | ___ _________ | BirdToilet</big>'''
 
'''<big>६९. ___ तडागःकटः | ___ _________ | Lake    Mat/Carpet</big>'''
 
'''<big>७१०. ___ पिञ्जःदेशः | ___ _________ | SwitchNation</big>'''
 
'''<big>८११. ___--- शौचालयः |सः लेखः ___ ते _________लेखाः |  ToiletArticle</big>'''
 
'''<big>९१२. ___ कटःमन्थानः | ___ _________ | Churning    Mat/CarpetStick</big>'''
 
'''<big>१०१३. ___ देशःदण्डः | ___ _________ | NationStick</big>'''
 
'''<big>२०१४. ___ मरीचिकाशिष्यः | ___ _________ | ChillyStudent  </big>''' ▼
'''<big>११. --- सः लेखः ते लेखाः |  Article</big>'''
 
'''<big>१२१५. ___ मन्थानःसरोवरः | ___ _________ | Churning StickLake</big>'''
 
'''<big>१३१६. ___ दण्डःकेशः | ___ _________ | StickHair</big>'''
 
'''<big>१४१७. ___ शिष्यःआसन्दः | ___ _________ | Student  Chair</big>'''
 
'''<big>१५१८. ___ सरोवरःक्षणः | ___ _________ | LakeOccasion</big>'''
 
'''<big>१६१९. ___ केशःपिकः | ___ _________ | HairCuckoo</big>'''
 
'''<big>१७२०. ___ आसन्दःधनिकः | ___ _________ | Chair      Rich Man</big>'''
 
▲'''<big>१८. ___ क्षणः | ___ _________ | Occasion</big>'''
 
=== <big>३. उदाहरणं दृष्ट्वा आकारान्त स्त्रीलिङ्गरूपाणि रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु –</big> ===▼
▲'''<big>१९. ___ पिकः | ___ _________ | Cuckoo</big>'''
'''<big>'''१.  एषा स्नुषा |      एताः स्नुषाः | Daughter-in-law'''</big>''' ▼
 
'''<big>२०२. ___ धनिकःनलिका ।    __ | _________ |      Rich ManPipe/Tube</big>'''
 
<big>३. ___ शर्करा | ___ _________ | Sugar</big>
▲=== ३. उदाहरणं दृष्ट्वा आकारान्त स्त्रीलिङ्गरूपाणि रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु – ===
▲'''<big>१.  एषा स्नुषा |      एताः स्नुषाः | Daughter-in-law</big>'''
 
'''<big>२४. ___ नलिकाछुरिका ।    __| ___ _________ | Pipe/TubeKnife</big>'''
 
'''<big>३५. ___ शर्करास्थालिका | ___ _________ | SugarPlate</big>'''
 
'''<big>४६. ___ छुरिकापाचिका | ___ _________ | KnifeCook (Female)</big>'''
 
'''<big>५७. ___ स्थालिकातुला | ___ __ _________ | PlateBalance</big>'''
 
'''<big>६८. ___ पाचिकानौका | ___ _________ | Cook (Female)Boat</big>'''
 
'''<big>७९. ___ तुलानिशा | _____ _________ | BalanceNight</big>'''
 
'''<big>१०. --- सा गोशाला | ताः गोशालाः | Cow-shed</big>''' ▼
▲'''<big>८. ___ नौका | ___ _________ | Boat</big>'''
 
'''<big>९११. ___ निशासञ्चिका | ___ _________ | NightFile</big>'''
 
<big>१२. ___ पाकशाला | ___ _________ | Kitchen</big>
▲'''<big>१०. --- सा गोशाला | ताः गोशालाः | Cow-shed</big>'''
 
'''<big>१११३. ___ सञ्चिकापीठिका | ___ _________ | FileTable</big>'''
 
'''<big>१२१४. ___ पाकशालापत्रिका | ___ _________ | KitchenMagazine</big>'''
 
'''<big>१३१५. ___ पीठिकाधाविका | ___ _________ | TableRunner (Female)</big>'''
 
'''<big>१४१६. ___ पत्रिकानिधानिका | _____ _________ | MagazineShelf</big>'''
 
'''<big>१५१७. ___ धाविकापरिचारिका | ___ _________ | Runner (Female)Maid-servant</big>'''
 
'''<big>१६१८. ___ निधानिकापाञ्चालिका | _____ _________ | ShelfDoll</big>'''
 
'''<big>१७१९. ___ परिचारिकाभाषा | ___ _________ | Maid-servant Language</big>'''
 
'''<big>१८२०. ___ पाञ्चालिकामरीचिका | ___ _________ | DollChilly</big>'''
 
▲'''<big>१९. ___ भाषा | ___ _________ | Language</big>'''
 
▲'''<big>२०. ___ मरीचिका | ___ _________ | Chilly</big>'''
 
=== <big>४. उदाहरणं दृष्ट्वा ईकारान्त स्त्रीलिङ्गरूपाणि रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु –</big> ===
'''<big>१. एषा अङ्कनी | एताः अङ्कन्यः | Pencil</big>'''
 
'''<big>२. ___ पितामही | ___ _ _ |   Grandmother (Paternal)</big>'''
 
'''<big>३. ___ पत्रसूची | ___ _________ | Paper Clip</big>'''
 
'''<big>४. ___ नर्तकी | ___ _________ | Dancer (Female)</big>'''
 
'''<big>५. ___ सम्मार्जनी | ___ _________ | Broom</big>'''
 
'''<big>६. ___ वेल्लनी | ___ _________ | Rolling Pin</big>'''
 
'''<big>७. ___ सूची | ___ _________ | Needle</big>'''
 
'''<big>८. ___ मयूरी | ___ _________ | Peacock</big>'''
 
'''<big>९. ___ जननी | ___ _________ | Mother</big>'''
 
'''<big>१०. ---सा अवसर्पिणी | ताः अवसर्पिण्यः | Slide</big>'''
 
'''<big>११. ___ चालनी | ___ _________ | Filter/Sieve</big>'''
 
'''<big>१२. ___ जलकूपी | ___ _________ | Water Bottle</big>'''
 
'''<big>१३. ___ दुरवाणी | ___ _________ | Telephone</big>'''
 
'''<big>१४. ___ द्विचक्री | ___ _________ | Two-Wheeler</big>'''
 
'''<big>१५. ___ धरणी | ___ _________ | Earth</big>'''
 
'''<big>१६. ___ भगिनी | ___ _________ | Sister</big>'''
 
'''<big>१७. ___ मषी | ___ _________ | Ink</big>'''
 
'''<big>१८. ___ युवती | ___ _________ | Maiden</big>'''
 
'''<big>१९. ___ वर्णलेखनी | ___ _________ | Sketch Pen</big>'''
 
'''<big>२०. ___ हस्तघती | ___ _________ | Wristwatch</big>'''
 
 
 
=== <big>५. उदाहरणं दृष्ट्वा अकारान्त नपुंसकलिङ्गः रिक्तस्थानेषु पुरयन्तु –</big> ===
'''<big>१. एतत् आर्द्रम् |     एतानि आर्द्राणि | Ginger</big>'''
 
'''<big>२. ___ आलुकम् | ___ _________ | Potato</big>'''
 
'''<big>३. ___ उदरम् | ___ _________ | Stomach</big>'''
 
'''<big>४. ___ ओदनम् | ___ _________ | Cooked Rice  </big>'''
 
'''<big>५. ___ कङ्कणम् | ___ _________ | Bangle</big>'''
 
'''<big>६. ___ कृष्णफलकम् | ___ _________ |   Blackboard</big>'''
 
'''<big>७. ___ घृतम् | ___ _________ | Ghee</big>'''
 
'''<big>८. ___ चन्दनम् | ___ _________ |   Sandalwood</big>'''
 
'''<big>९. ___ चूर्णं | ___ _________ | Powder</big>'''
 
'''<big>१०. --- तत् दलम् | तानि दलानि  |      Petal</big>'''
 
'''<big>११. ___ दुग्धम् | ___ _________ | Milk</big>'''
 
'''<big>१२. ___ नक्षत्रम् | ___ _________ | Star</big>'''
 
'''<big>१३. ___ नगरम् | ___ _________ | City</big>'''
 
'''<big>१४. ___ नयनम् | ___ _________ | Eye</big>'''
 
'''<big>१५. ___ पनसम् | ___ _________ | Jackfruit</big>'''
 
'''<big>१६. ___ पयोहिमम् | __ _________ | Ice Cream</big>'''
 
'''<big>१७. ___ त्रिशूलम् | ___ _________ | Trident</big>'''
 
'''<big>१८. ___ फेनकम् | ___ _________ | Soap</big>'''
 
'''<big>१९. ___ नाटकम् | ___ _________ | Drama</big>'''
 
'''<big>२०.  ___ पात्रम् | ___ _________ | Vessel</big>'''
Shobha Chillal
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
1,046

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/19318"