page_and_link_managers, Administrators
5,094
edits
9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/05a---sarvasandhiinAm-abhyAsaH: Difference between revisions
9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/05a---sarvasandhiinAm-abhyAsaH (view source)
Revision as of 01:20, 18 July 2021
, 2 years agoProtected "05a - सर्वसन्धीनाम् अभ्यासः" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))
(<please replace this with content from corresponding Google Sites page> नवीन पृष्ठं निर्मीत अस्ती) |
m (Protected "05a - सर्वसन्धीनाम् अभ्यासः" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))) |
||
| (9 intermediate revisions by 5 users not shown) | |||
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:05a - सर्वसन्धीनाम् अभ्यासः}}
<big>अयं सन्ध्यभ्यासपाठः सुब्रह्मण्यमहोदयेन विरचितः ।</big>
<big><br /></big>
'''<big>अ. सन्धिं कुरुत | सन्धिः कः , सूत्रं किम् , एकस्मादधिकसूत्रस्य कार्यं भवति चेत् तेषां क्रमः कः , अपि च तादृशः क्रमः किमर्थम् इत्येषु विषयेषु चिन्तनं कुरुत |</big>'''
<big>१. वदति + इति =</big>
<big>२. इति + अपि =</big>
<big>३. कदा + अपि =</big>
<big>४. न + एव =</big>
<big>५. यथा + इच्छा =</big>
<big>६. इति + उक्तवती =</big>
<big>७. का + अपि =</big>
<big>८. समये + इमानि =</big>
<big>९. तेजस्वी + आगच्छति =</big>
<big>१०. न + इच्छति =</big>
<big>११. येन + अधुना =</big>
<big>१२. उत् + श्वासः =</big>
<big>१३. मम + औन्नत्यम् =</big>
<big>१४. यत् + जानामि =</big>
<big>१५. चिन्तयन् + अस्मि =</big>
<big>१६. सत् + मार्गः =</big>
<big>१७. सत् + शीलः =</big>
<big>१८. एतान् + चतुरः =</big>
<big>१९. अवदत् + शकुन्तला =</big>
<big>२०. अगच्छत् + हिरण्यकश्यपः =</big>
<big>२१. अहम् + करोमि =</big>
<big>२२. तमस् + च + अज्ञानजम् =</big>
<big>२३. त्वम् + यथा =</big>
<big>२४. उत् + लङ्घनम् =</big>
<big>२५. अपश्यत् + श्यामम् =</big>
<big>२६. गच्छन् + शेखरः =</big>
<big>२७. वि + छेदः =</big>
<big><br /></big>
'''<big>आ. पदविच्छेदं कुरुत | सन्धिः कः , सूत्रं किम् , एकस्मादधिकसूत्रस्य कार्यं भवति चेत् तेषां क्रमः कः , अपि च तादृशः क्रमः किमर्थम् इत्येषु विषयेषु चिन्तनं कुरुत |</big>'''
<big>१. महच्शैत्यम्</big>
<big>२. अस्म्यहम्</big>
<big>३. यावज्जीवनम्</big>
<big>४. अन्यत्रासीत्</big>
<big>५. तच्छक्यम्</big>
<big>६. गच्छल्ँलिखति</big>
<big>७. चिन्तनञ्च</big>
<big>८. भवांश्चलति</big>
<big>९. एतत्तस्मात्प्रागेवास्ति</big>
<big>१०. यल्लिङ्गम्</big>
<big>११. तदन्यत्र</big>
<big>१२. अवदच्शकुन्तलाम्</big>
<big>१३. किञ्चिच्चिन्तनम्</big>
<big>१४. तमश्चाज्ञानजम्</big>
<big>१५. तच्छ्रोतुमिच्छामि / तच्श्रोतुमिच्छामि</big>
<big>१६. करणीयङ्कार्यम्</big>
<big>१७. तथोपर्युक्तम्</big>
<big>१८. यस्याधारेणैतदुक्तम्</big>
<big>१९. चिन्तयन्नस्मि</big>
<big>२०. तच्शक्यम्</big>
<big>२१. यन्नास्ति</big>
<big>२२. तावन्मात्रं पठसि चेदुत्तीर्णा भवेः |</big>
<big>२३. सरस्वत्यद्यागच्छति |</big>
<big>२४. तस्यैव कार्यम् अहं करोमि |</big>
<big>२५. भवन्तः एताँश्चतुरः श्लोकान् पठन्तु |</big>
<big>२६. वणिक्छेखरः आपणान्नित्यं गृहङ्गच्छति |</big>
<big><br /></big>
'''<big>इ. रक्तवर्णे यानि पदानि सन्ति तेषां सन्धिं कुरुत | सन्धिः कः , सूत्रं किम् , एकस्मादधिकसूत्रस्य कार्यं भवति चेत् तेषां क्रमः कः , अपि च तादृशः क्रमः किमर्थम् इत्येषु विषयेषु चिन्तनं कुरुत |</big>'''
<big>१. बालका:<span style="color:#ff0000"> तत्र उपविशन्ति </span> | </big>
<big>२.<span style="color:#ff0000"> एतत् श्रुत्वा</span> स: अहसत् |</big>
<big>३. कस्मिँश्चन<span style="color:#ff0000"> वने एक:</span> मृग: आसीत् |</big>
<big>४.<span style="color:#ff0000"> तत्र उपस्थितं</span> सुधाकरमाह्वयतु |</big>
<big>५.<span style="color:#ff0000">अगच्छत् हरिणी</span> गृहात् क्रोधेन |</big>
<big>६.<span style="color:#ff0000"> करपत्राणि अध्यापिका अप्रेषयत् </span> |</big>
<big>७. सर्वे <span style="color:#ff0000">एतान् त्रीन्</span> पाठान् पठन्तु |</big>
<big>८. स:<span style="color:#ff0000">अपश्यत् श्यामम् </span> |</big>
<big>९. भिक्षुकस्य गानं श्रुत्वा <span style="color:#ff0000"> वनिक् हसति</span> |</big>
<big>१०.<span style="color:#ff0000"> वर्गसमये इमानि</span> करपत्राणि सर्वेषां पुरत: स्यु: |</big>
<big>११.<span style="color:#ff0000"> यत् मनसि आगतं तत् उक्तम् </span> |</big>
<big>१२.<span style="color:#ff0000"> व्यदारयत् डमरुम् </span>|</big>
<big>१३.<span style="color:#ff0000"> कुर्यात् श्लोकपठनम् </span> |</big>
<big>१४. व्यासलेखनस्पर्धायां <span style="color:#ff0000"> तावत् लिखति </span> चेदपर्याप्तम् |</big>
<big>१५.<span style="color:#ff0000"> त्वं यथा</span> करोषि<span style="color:#ff0000"> तथा अहं न</span> करोमि |</big>
<big>१६.<span style="color:#ff0000"> भवान् चालयति </span> विमानम् |</big>
<big>१७.<span style="color:#ff0000"> एते अत्र अद्य आगतवन्त:</span> |</big>
<big>१८.<span style="color:#ff0000"> एते अद्य अत्र उपविशतः </span> |</big>
<big>१९. <span style="color:#ff0000"> तस्मिन् एव </span> मार्गे एकः मृगः आसीत् |</big>
<big>२०.<span style="color:#ff0000"> रिक्तस्थानेषु अलिखत् उत्तराणि एषा</span> |</big>
<big>२१.<span style="color:#ff0000"> तत्र एव आसीत् अद्य</span> प्रातःकाले मम पुस्तकम् |</big>
<big>२२.<span style="color:#ff0000"> सर्वे अत्र ऐन्द्रजालकं पश्यन्ति </span>|</big>
<big>२३.<span style="color:#ff0000"> एतत् कार्यं तया एव</span> करणीयम् |</big>
<big>२४.<span style="color:#ff0000"> एतत् एव अहमिच्छामि </span> |</big>
<big>२५.<span style="color:#ff0000"> किञ्चित् चिन्तनं कुर्मः</span> |</big>
<big>२६.<span style="color:#ff0000"> तया अत्र</span> स्थापितानि<span style="color:#ff0000"> पूजाद्रव्याणि आनयतु</span> |</big>
<big><br /></big>
<big>ई. '''एतानि वाक्यानि उच्चैः पठत | तेषु कुत्र सन्धिः कृतः कुत्र वर्णमेलनं कृतम् इति अभिजानीत | यत्र सन्धिः कृतः तत्र सः सन्धिः कः , सूत्राणि कानि , तेषां क्रमः कः , अपि च तादृशः क्रमः किमर्थम् इत्येषु विषयेषु चिन्तनं कुरुत |'''</big>
<big>१. माता रमामुत्थापनायोपरि गतवती |</big>
<big>२. तस्माच्छ्यामाद् अहं पुस्तकं स्वीकृतवान् |</big>
<big>३. तस्य शैली का इत्यपि चिन्तयतु |</big>
<big>४. भवतोक्तमेतद्वाक्यमत्युत्तममस्ति |</big>
<big>५. सा एवमेवोक्तवती इत्यवदत् |</big>
<big>६. एकस्मादधिकवर्गेषूपविशति चेदतीवलाभदायकम् |</big>
<big>७. तस्यावगमनार्थमन्येषां विषयाणामवगमनमावश्यकम् |</big>
<big>८. यज्जानामि तन्नस्मरामीदानीम् |</big>
<big>९. तस्मान्नेच्छामि नेतुम्पुस्तकम् |</big>
<big>१०. भवाँस्त्वां ताडयति किमर्थम् ?</big>
<big>११. यथोचितं वाक्यमुक्तवत्यूर्मिला |</big>
<big>१२. अद्य महच्छैत्यमस्ति |</big>
<big>१३. त्वव्ँवर्षऋतौ कुत्रासि ?</big>
<big>१४. मयोक्तं वाक्यमसमीचीनमासीत् |</big>
<big>१५. पुस्तकेऽप्येतदेवोदाहरणमस्ति |</big>
<big>१६. ’अहमद्यागमिष्यामि‘ इत्युक्तवतीन्दिरा |</big>
<big>१७. अस्य वर्गस्याहं चालकः अस्मि |</big>
<big>१८. एतत्कापि नाशृणोत् |</big>
<big>१९. एतन्मात्रमपि स: नेच्छति |</big>
<big>२०. सर्वेष्वालयेषु प्रसादः लभते |</big>
<big>२१. एतन्ममोपोद्घातम् |</big>
<big>२२. वर्गसमययिमानि ( वर्गसमय इमानि ) करपत्राणि सर्वेषां पुरत: स्यु: |</big>
<big>२३. तत्पुस्तकं तत्रैवासीत्प्रात:काले |</big>
<big>२४. सर्वेऽत्रोपविशन्तीत्यध्यापिकयोक्तम् |</big>
<big>२५. तस्माच्श्यामाद् अहं पुस्तकं स्वीकृतवान् |</big>
<big>२६. यत्तेनोक्तन्तदसमीचीनम् |</big>
<big>२७. कृष्णवर्णेऽत्र लिखितमस्ति |</big>
<big>२८. मम पार्श्व एते उपविष्टवत्यौ |</big>
<big>२९. तस्य शैलि अहं न जानामि |</big>
<big><br /></big>
<big>अयं विसर्गसन्ध्यभ्यासपाठः सुमन्-भगिन्या , वंशीसुधा-भगिन्या च कृतः ।</big>
<big><br /></big>
<big>'''उ. भाट्टसूत्राणाम् अनुसृत्य पदविच्छेदं कुरुत''' । </big>
<big>१. रामो नाम</big>
<big>२. डयमानष्टिट्टिभः</big>
<big>३. धनुर्वेदे</big>
<big>४. जना एव</big>
<big>५. स खादति </big>
<big>६. बालक आगच्छति</big>
<big>७. देवोऽवतु</big>
<big>८. एतैरागतम्</big>
<big>९. धनिको ददाति</big>
<big>१०. वृक्षः फलति</big>
<big>११. चन्द्र उदेति</big>
<big>१२. कपी रमते </big>
<big>१३. देहिनोऽस्मिन्यथा </big>
<big>१४. मात्रास्पर्शास्तु</big>
<big>१५. रविरुदेति</big>
<big>१६. बहव इच्छन्ति</big>
<big>१७. शिशुश्शेते</big>
<big>१८. रामस्तु</big>
<big>१९. सोऽहम्</big>
<big>२०. छात्रा लिखन्तु</big>
<big>२१. राम आह्वयति</big>
<big>२२. कुतो विद्या</big>
<big>२३. गौश्चरति</big>
<big>२४. पितुरादेशाद् </big>
<big>२५. बालाष्टीकन्ते</big>
<big>२६. गुरुर्ब्रह्मा</big>
<big>२७. योग उच्यते</big>
<big>२८. वृद्धा यान्ति</big>
<big>२९. वायुर्वाति</big>
<big>३०. इतस्ततः</big>
<big>३१. देवा भवन्ति</big>
<big>३२. गजो गच्छति</big>
<big>३३. कविस्तिष्ठति</big>
<big>३४. सोऽवसत्</big>
<big>३५. तरूणा नमन्ति</big>
<big>३६. पुनरुपविशति</big>
<big><br /></big>
<big>'''ऊ. भाट्टसूत्राणाम् अनुसृत्य सन्धिं कुरुत''' ।</big>
<big>१. तै: + युक्तः </big>
<big>२. भक्तः + सेवते </big>
<big>३. बहव: + दुर्लभाः </big>
<big>४. रामः + एति </big>
<big>५. बालिकाः + आगच्छन्ति </big>
<big>६. बहिः + अटति</big>
<big>७. कवेः + बुद्धिः </big>
<big>८. बालः + अस्ति </big>
<big>९. कीर्तिता: + गुणा:</big>
<big>१०. गूढजत्रु: + अरिन्दम: </big>
<big>११. एषः + पठति </big>
<big>१२. लक्ष्मण: + अनुजगाम </big>
<big>१३. छात्राः + टीकन्ते </big>
<big>१४. शीतः + वायुः </big>
<big>१५. मातुः + रोदनम् </big>
<big>१६. ताः + धावन्ति </big>
<big>१७. धेनुः + गच्छति </big>
<big>१८. अन्तः + भागः</big>
<big>१९. सः + अपि </big>
<big>२०. हरि: + षष्ठ:</big>
<big>२१. सर्वः + एवम् </big>
<big>२२. बालः + करोति </big>
<big>२३. कः + इच्छति </big>
<big>२४. कर्मकराः + गच्छन्ति </big>
<big>२५. पितुः + इच्छा </big>
<big>२६. सः + पापेन् </big>
<big>२७. कथाः + दीर्घाः </big>
<big>२८. तरुः + रक्षति </big>
<big>२९. एषः + अब्रवीत् </big>
<big>३०. भानु: + राजते </big>
<big>३१. गोपालाः + हसन्ति </big>
<big>३२. प्रातः + उदेति </big>
<big>३३. यः + आगच्छति </big>
<big>३४. छात्रः + छादयति </big>
<big>३५. एषः + इच्छति </big>
<big><br /></big>
<big>subrahmaNyaH - August 2020</big>
| |||