page_and_link_managers, Administrators
5,094
edits
12---vyAvahArikii-shikShikA/pancasapancasad: Difference between revisions
12---vyAvahArikii-shikShikA/pancasapancasad (view source)
Revision as of 23:49, 18 July 2021
, 2 years agoProtected "पञ्चष / पञ्चषड्" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))
No edit summary |
m (Protected "पञ्चष / पञ्चषड्" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))) |
||
| (9 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1:
<big>'''विषयः - <u>पञ्चष / पञ्चषड्</u>'''</big>
'''<big>प्रश्नः</big>'''▼
<big>"पञ्चषाणि सस्यानि सन्ति" उत "पञ्चषड् सस्यानि सन्ति " -- कः साधुः ?</big>
Line 7 ⟶ 10:
<big>"पञ्चषाः वृक्षाः सन्ति" उत "पञ्चषड् वृक्षाः सन्ति " -- कः साधुः ?</big>
'''<big>उत्तरम्</big>'''▼
<big>"पञ्चषाणि सस्यानि सन्ति" च "पञ्चषाः वृक्षाः सन्ति" इत्येव साधू प्रयोगौ |</big>
<big>- द्वित्राः, त्रिचतुराः, चतुःपञ्चाः, पञ्चषाः इत्यादयः सङ्ख्येयवाचकत्वेन असकृत् श्रूयन्ते | *</big>
Line 48 ⟶ 54:
<big>- अनया एव प्रक्रियया द्वित्र, त्रिचतुर, चतुःपञ्च इत्यादयः सङ्ख्येयवाचकत्वेन बहुव्रीहिसमासाः, तेषाम् अकारान्तत्वं च |</big>
<big>*</big>
Line 56 ⟶ 64:
<big>२) सङ्ख्येयवाचकत्वेन | सङ्ख्येय इति शब्दस्य अर्थः 'येषां विषये सङ्ख्यायाः प्रयोगं कुर्मः, ते पदार्थाः' इति सङ्ख्येयाः भवन्ति | यथा 'विंशतिः बालकाः'; अत्र बालकाः सङ्ख्येयाः | यस्य गणनं भवति, सः सङ्ख्येयः | 'विंशतिः बालकाः' इत्यस्मिन् विंशति-शब्दः सङ्ख्येयवाचकत्वेन प्रयुक्तः; ततः सङ्ख्येयवाचकः विंशति-शब्दः | किमर्थम् इति चेत्, विंशतिः इति शब्देन बालकाः बोध्यन्ते | यथा 'उन्नतः वृक्षः' इति प्रतीतौ उन्नत-शब्दः वृक्षं बोधयति, तथा |</big>
<big>** समासस्य विषयः नास्ति चेत् षष् इति प्रातिपदिकस्य '''झलां जशोऽन्ते''' (८.२.३९) इत्यनेन जश्त्वम् '''→''' षड् '''→''' '''वाऽवसाने''' (८.४.५६) इत्यनेन विकल्पेन चर्त्वम् '''→''' षट्</big>
{{DEFAULTSORT:विषयः_-_पञ्चष_/_पञ्चषड्}}
| |||