Samskrita Vyakaranam

13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH: Difference between revisions

Page Discussion

13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH (view source)

Revision as of 13:53, 30 July 2023

11,549 bytes added ,  10 months ago
no edit summary
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Line 2,910:
 
'''PAGE 5'''
----
 
== '''<big>६. अस्ति नास्ति अत्र सर्वत्र</big>''' ==
 
 
==='''<big>अस्ति अपि च नास्ति इति पदयोः अभ्यासः</big>'''===
# <big>अस्य अभ्यासस्य कृते '''[https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/vastUnAM-paricaya वस्तूनां परिचयः]''' इति पाठे दत्तानि वस्तूनि अवलोकयतु, तेषां नामानि अवगच्छतु स्मरतु च।</big>
# <big>इदानीं कोष्ठके स्थितानि वस्तूनि परिशीलयतु। '''अत्र''' किम् '''अस्ति''' किं '''नास्ति''' इति अधोभागे स्थिते कोष्ठके लिखतु।</big>
{| class="wikitable"
![[File:Karadipah.jpg|center|frameless|200x200px]]
![[File:Dandadipah.jpg|center|frameless|200x200px]]
![[File:Talah.jpg|frameless|200x200px|left]]
![[File:Mapika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Karayanam.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:VyajanaM.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Syutah.jpg|left|frameless|165x165px]]
|[[File:Kankatam.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Kapatika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Asandah.jpg|center|frameless|301x301px]]
|[[File:Darpanah.jpg|frameless|200x200px|left]]
|[[File:Ghatii.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Manchah.jpg|center|frameless|200x200px]]
| [[File:Javanika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Dirghapithika.jpg|frameless|200x200px|left]]
|[[File:Avakarika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Sammarjani.jpg|center|155x155px|frameless]]
|[[File:Darvi.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Padashodhanam.jpg|frameless|200x200px|left]]
|[[File:Nalika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Chattram.png|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Vatayanam.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Shitakam.jpg|left|frameless|197x197px]]
|[[File:Pinjah.jpg|center|frameless|200x200px]]
|-
|[[File:Sthalika.jpg|center|frameless|155x155px]]
|[[File:Agnipetika.jpg|center|frameless|200x200px]]
|[[File:Kunchika.jpg|frameless|200x200px|left]]
|[[File:Shatika.jpg|center|frameless|187x187px]]
|}
===<big>उदाहरणम् अनुसृत्य वाक्यानि लिखतु।</big>===
{| class="wikitable"
|+
|
===<big>अत्र</big> '''<big>अस्ति</big>'''===
|
===<big>अत्र</big> '''<big>नास्ति</big>'''===
|-
|<big>अत्र वातायनम् '''अस्ति''' ।</big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
|<big>अत्र जङ्गम-दूरवाणी '''नास्ति'''।</big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
#<big>-----    --------    -----</big>
|}
=='''<big>सर्वत्र अस्ति , सर्वत्र नास्ति</big>'''==
==='''सर्वत्र इति अव्ययपदम्।'''===
===<big>जगति किं सर्वत्र अस्ति अपि च किं सर्वत्र नास्ति इति चिन्तयतु।</big>===
 
 
<big>यथा</big>
 
 
<big>'''वायुः सर्वत्र अस्ति। जलं सर्वत्र नास्ति।'''</big>
 
 
<big>तथा एव अन्यानि वाक्यानि अधोभागे स्थिते कोष्ठके लिखतु।</big>
 
==='''<big>अभ्यासः</big>'''===
{| class="wikitable"
|+
!<big>'''सर्वत्र''' '''अस्ति'''</big>
!<big>सर्वत्र नास्ति</big>
|-
!
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----</big>
!
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----  </big>
#<big>-----    --------    -----</big>
|}
==<big><u>'''परिशिष्टम्'''</u></big>==
===<big>अव्ययपदानि</big>===
<big>अव्ययं [Indeclinable] नाम् किम्?</big>
 
<big>'''सदृशम् त्रिषु लिङ्गेषु, सर्वासु च विभक्तिषु ।'''</big>
 
<big>'''वचनेषु च सर्वषु, यन्नव्येति तदव्ययम् ।'''</big>
 
<big>यस्य शब्दस्य सर्वदा एकम् एव रुपं भवति, सः शब्दः अव्ययम् इति नाम्ना ज्ञायते। लिङ्गविभक्तिवचनमनुसृत्य तस्य परिवर्तनं न भवति।</big>
 
<big>यथा ---</big>
 
<big>'''त्रिषु लिङ्गेषु –'''</big>
#<big>मोहनः '''अपि''' पतति। <sup>[पुं]</sup></big>
#<big>माला '''अपि''' पतति। <sup>[स्त्री]</sup></big>
#<big>फलम् '''अपि''' पतति।  <sup>[नपुं]</sup></big>
 
 
<big>'''सप्तसु विभक्तिषु –'''</big>
#<big>गणेशः '''अपि''' मन्दिरे अस्ति। <sup>[प्र. वि.]</sup></big>
#<big>गणेशम् '''अपि''' हारं अर्पयतु। <sup>[द्वि. वि.]</sup></big>
#<big>गणेशेन सह पार्वती '''अपि''' अस्ति। <sup>[तृ. वि.]</sup></big>
#<big>गणेशाय नमस्करोतु। पार्वत्यै '''अपि''' नमस्करोतु। <sup>[च. वि.]</sup></big>
#<big>गणेशात् '''अपि''' आशीर्वादं स्वीकरोतु। <sup>[पं. वि. ]</sup></big>
#<big>गणेशस्य '''अपि''' पूजां करोतु। <sup>[ष. वि.]</sup></big>
#<big>गणेशे '''अपि''' भक्तिः भवतु। <sup>[स. वि.]</sup></big>
 
 
<big>'''त्रिषु वचनेषु –'''</big>
# <big>बालकः '''अपि''' पुस्तकं पठति। <sup>[ए. व.]</sup></big>
#<big>बालकौ '''अपि''' पुस्तकं पठतः। <sup>[द्वि. व.]</sup></big>
#<big>बालकाः '''अपि''' पुस्तकं पठन्ति। <sup>[ब. व.]</sup></big>
 
 
<big>“'''अपि'''”  इति अव्ययम् । तस्य एकम् एव रूपम् उपरि लिखितेषु वाक्येषु दृश्यते। लिङ्गविभक्तिवचनमनुसृत्य परिवर्तनं  ना भवति।</big>
===<big>List of commonly used अव्ययानि|</big>===
{| class="wikitable"
|<big>क्र.</big>
|<big>अव्ययम्</big>
| <big>Meaning in English</big>
|-
|<big>१</big>
|<big>अत्र</big>
|<big>Here</big>
|-
|<big>२</big>
|<big>तत्र</big>
|<big>There</big>
|-
| <big>३</big>
|<big>कुत्र</big>
|<big>Where</big>
|-
|<big>४</big>
|<big>अन्यत्र</big>
|<big>Somewhere</big>
|-
|<big>५</big>
|<big>सर्वत्र</big>
|<big>Everywhere</big>
|-
|<big>६</big>
|<big>एकत्र</big>
|<big>Together</big>
|-
|<big>७</big>
|<big>च</big>
|<big>And</big>
|-
|<big>८</big>
|<big>अपि</big>
|<big>Also or Too</big>
|-
|<big>९</big>
|<big>एव</big>
| <big>Only</big>
|-
|<big>१०</big>
|<big>इति</big>
|<big>That is what</big>
|-
|<big>११</big>
|<big>यत्</big>
|<big>That</big>
|-
|<big>१२</big>
|<big>पूर्वम्</big>
|<big>Before</big>
|-
|<big>१३</big>
|<big>इदानीम्</big>
|<big>Now</big>
|-
|<big>१४</big>
|<big>कदा</big>
| <big>When</big>
|-
|<big>१५</big>
|<big>कुतः</big>
|<big>From where</big>
|-
|<big>१६</big>
|<big>इतः</big>
|<big>From here</big>
|-
|<big>१७</big>
|<big>ततः</big>
|<big>From there</big>
|-
|<big>१८</big>
|<big>सह</big>
|<big>With</big>
|-
|<big>१९</big>
|<big>विना</big>
|<big>Without</big>
|-
|<big>२०</big>
|<big>कथम्</big>
|<big>How</big>
|-
| <big>२१</big>
| <big>किमर्थम्</big>
|<big>Why</big>
|-
|<big>२२</big>
|<big>आम्</big>
|<big>Yes</big>
|-
|<big>२३</big>
|<big>न</big>
|<big>No</big>
|-
| <big>२४</big>
|<big>यतः</big>
|<big>Because</big>
|-
|<big>२५</big>
|<big>निश्चयेन</big>
|<big>Definitely</big>
|-
|<big>२६</big>
|<big>शनैः</big>
| <big>Slowly, gradually</big>
|-
|<big>२७</big>
|<big>उच्चैः</big>
|<big>Loudly, high</big>
|-
|<big>२८</big>
|<big>पुरतः</big>
|<big>In front</big>
|-
|<big>२९</big>
|<big>पृष्ठतः</big>
|<big>Behind</big>
|-
|<big>३०</big>
|<big>वामतः</big>
|<big>To the left</big>
|-
|<big>३१</big>
|<big>दक्षिणतः</big>
|<big>To the right</big>
|-
| <big>३२</big>
| <big>उपरि</big>
|<big>Above</big>
|-
|<big>३३</big>
|<big>अधः</big>
|<big>Under</big>
|-
|<big>३४</big>
|<big>अन्तः</big>
|<big>Inside</big>
|-
| <big>३५</big>
| <big>अद्य</big>
|<big>Today</big>
|-
|<big>३६</big>
|<big>श्वः</big>
|<big>Tomorrow</big>
|-
|<big>३७</big>
|<big>परश्वः</big>
|<big>Day after tomorrow</big>
|-
|<big>३८</big>
| <big>प्रपरश्वः</big>
|<big>Three days after today</big>
|-
|<big>३९</big>
|<big>ह्यः</big>
|<big>Yesterday</big>
|-
|<big>४०</big>
|<big>परह्यः</big>
|<big>The day before yesterday</big>
|-
|<big>४१</big>
|<big>प्रपरह्यः</big>
|<big>The days before today</big>
|}'''PAGE 6'''
 
[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/9/9c/%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%85%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0.pdf '''अस्ति नास्ति अत्र सर्वत्र.pdf''']
----
----
Aurobind Padiyath
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
2,636

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/20758"