Samskrita Vyakaranam

13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH: Difference between revisions

Page Discussion

13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH (view source)

Revision as of 06:51, 31 July 2023

28,170 bytes added ,  9 months ago
no edit summary
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Line 4,693:
<big>विक्रेता –</big>
 
'''PAGE 12 PDF'''
----
 
== '''<big>१३. सङ्ख्याः</big>''' ==
 
===<big>सङ्ख्याः १ - ५०</big>===
{| class="wikitable"
|-
|'''<big>१ -</big> <big>एकम्</big>'''
|
|'''<big>११ -</big> <big>एकादश</big>'''
|
|'''<big>२१ -</big>''' <big>'''एकविंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३१ -</big>''' <big>'''एकत्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४१ -</big>''' <big>'''एकचत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>२ -</big>''' <big>'''द्वे'''</big>
|
|'''<big>१२ -</big>''' <big>'''द्वादश'''</big>
|
|'''<big>२२ -</big>''' <big>'''द्वाविंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३२ -</big>''' <big>'''द्वात्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४२ -</big>''' <big>'''द्विचत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>३ -</big>''' <big>'''त्रीणि'''</big>
|
|'''<big>१३ -</big>''' <big>'''त्रयोदश'''</big>
|
|'''<big>२३ -</big>''' <big>'''त्रयोविंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३३ -</big>''' <big>'''त्रयस्त्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४३ -</big>''' <big>'''त्रिचत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>४ -</big>''' <big>'''चत्वारि'''</big>
|
|'''<big>१४ -</big>''' <big>'''चतुर्दश'''</big>
|
|'''<big>२४ -</big>''' <big>'''चतुर्विंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३४ -</big>''' <big>'''चतुस्त्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४४ -</big>''' <big>'''चतुश्चत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>५ -</big>''' <big>'''पञ्च'''</big>
|
|'''<big>१५ -</big>''' <big>'''पञ्चदश'''</big>
|
|'''<big>२५ -</big>''' <big>'''पञ्चविंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३५ -</big>''' <big>'''पञ्चत्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४५ -</big>''' <big>'''पञ्चचत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>६ -</big>''' <big>'''षट्'''</big>
|
|'''<big>१६ -</big>''' <big>'''षोडश'''</big>
|
|'''<big>२६ -</big>''' <big>'''षड्विंशति:'''</big>
|
|'''<big>३६ -</big>''' <big>'''षट्त्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४६ -</big>''' <big>'''षट्चत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>७ -</big>''' <big>'''सप्त'''</big>
|
|'''<big>१७ -</big>''' <big>'''सप्तदश'''</big>
|
|'''<big>२७ -</big>''' <big>'''सप्तविंशतिः'''</big>
|
|'''<big>३७ -</big>''' <big>'''सप्तत्रिंशत्'''</big>
|
|'''<big>४७ -</big>''' <big>'''सप्तचत्वारिंशत्'''</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>८ -</big>''' '''<big>अष्ट</big>'''
|
|'''<big>१८ -</big>''' '''<big>अष्टादश</big>'''
|
|'''<big>२८ -</big>''' '''<big>अष्टाविंशतिः</big>'''
|
|'''<big>३८ -</big>''' '''<big>अष्टात्रिंशत्</big>'''
|
|'''<big>४८ -</big>''' '''<big>अष्टचत्वारिंशत्</big>'''
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>९ -</big>''' '''<big>नव</big>'''
|
|'''<big>१९ -</big>''' '''<big>नवदश</big>'''
|
|'''<big>२९ -</big>''' '''<big>नवविंशतिः</big>'''
|
|'''<big>३९ -</big>''' '''<big>नवत्रिंशत्</big>'''
|
|'''<big>४९ -</big>''' '''<big>नवचत्वारिंशत्</big>'''
|-
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|'''<big>१० -</big>''' '''<big>दश</big>'''
|
|'''<big>२० -</big>''' '''<big>विंशतिः</big>'''
|
|'''<big>३० -</big>''' '''<big>त्रिंशत्</big>'''
|
|'''<big>४० -</big>''' '''<big>चत्वारिंशत्</big>'''
|
|'''<big>५० -</big>''' '''<big>पञ्चाशत्</big>'''
|}
===<big>अभ्यासः</big>===
 
==== <big>सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु</big> ====
<big>उदाहरणम् '''- २ - द्वे'''</big>
 
<big>1. १ ----------</big>
 
<big>2. २ ----------    </big>
 
<big>3. ३ ----------  </big>
 
<big>4. ४ ----------  </big>
 
<big>5. ५ ----------  </big>
 
<big>6. ६ ---------  </big>
 
<big>7. ७ ----------  </big>
 
<big>8. ८ ----------  </big>
 
<big>9. ९ ----------  </big>
 
<big>10. १० ----------  </big>
 
<big>11. ११ ----------  </big>
 
<big>12. १२ ----------  </big>
 
<big>13. १३ ----------  </big>
 
<big>14. १४ ----------  </big>
 
<big>15. १५ ----------  </big>
 
<big>16. १६ ----------  </big>
 
<big>17. १७ ----------</big>
 
<big>18. १८ ----------  </big>
 
<big>19. १९ ----------  </big>
 
<big>20. २० ----------</big>  
 
===<big>अभ्यासः</big>===
 
==== <big>सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु</big> ====
<big>उदाहरणम् '''- षट् - ६'''</big>
 
<big>एकम् ------</big>
 
<big>द्वे ------</big>
 
<big>त्रीणि ------</big>
 
<big>चत्वारि ------</big>
 
<big>पञ्च ------</big>
 
<big>षट् ------</big>
 
<big>सप्त ------</big>
 
<big>अष्ट ------</big>
 
<big>नव ------</big>
 
<big>दश ------</big>
 
<big>एकादश ------</big>
 
<big>द्वादश ------</big>
 
<big>त्रयोदश ------</big>
 
<big>चतुर्दश ------</big>
 
<big>पञ्चदश ------</big>
 
<big>षोडश ------</big>
 
<big>सप्तदश ------</big>
 
<big>अष्टादश ------</big>
 
<big>नवदश ------</big>
 
<big>विंशतिः ------</big>
 
===<big>सङ्ख्याः - चित्रेण सह</big>===
{| class="wikitable"
|+
|<big>एकम् – १</big>
|[[File:Ekam phalam 1.jpg|left|frameless|227x227px]]
|-
|
|
|-
|<big>द्वे – २</big>
|[[File:Dve phale.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>त्रीणि- ३</big>
|[[File:Trini1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>चत्वारि- ४</big>
|[[File:Chatvari.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>पञ्च-  ५</big>
|[[File:Pancha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>षट्- ६</big>
| [[File:Shat.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>सप्त- ७</big>
|[[File:Sapta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>अष्ट- ८</big>
|[[File:Ashta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>नव- ९</big>
|[[File:Nava1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|<big>दश- १०</big>
|[[File:Dasha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>विंशतिः - २०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>त्रिंशत् - ३०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>चत्वारिंशत् - ४०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>पञ्चाशत् - ५०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>षष्टिः - ६०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>सप्ततिः - ७०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>अशीतिः - ८०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>नवतिः -९०</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>शतम् - १००</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>सहस्रम् - १०००</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>लक्षम् - १००,०००</big>
|-
|
|
|-
| colspan="2" |<big>कोटिः - १०००,००,००</big>
|}
==='''<big>सङ्ख्याक्रीडा</big>''' ===
<big>एकं</big>
 
<big>एकं द्वे</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट्</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव</big>
 
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव दश |</big>
 
<big>दश </big>
 
<big>शतम्</big>
 
<big>सहस्रम्</big>
 
<big>लक्षम्</big>
 
<big>कोटिः</big>
 
<big>दशकोटिः</big>
 
<big>शतकोटिः </big>
 
<big>पर्यन्तं पठिष्यामः |</big>
 
===<big>सङ्ख्याशब्दानां लिङ्गभेदः</big>===
<big>सङ्ख्याः बोधितुं ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते | एकम् इति संख्यायाः आरभ्य चत्वारि इति संख्यापर्यन्तं ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते | पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति |  </big>
{| class="wikitable"
|+
!<big>पुल्लिङ्गं</big>
!<big>स्त्रीलिङ्गं  </big>
!<big>नपुंसकलिङ्गं</big>
|-
|[[File:Ekah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>एकः बालकः</big>
|}
|[[File:Eka balika.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>एका बालिका</big>
|}
|[[File:Ekam phalam.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>एकं फलम्</big>
|}<big>   </big>
|-
|
|
|
|-
|[[File:Dvau yuvakau.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>दौ युवकौ  </big>
|}
| [[File:Dve mahile.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>द्वे महिले  </big>
|}
|[[File:Dve phale.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>  द्वे फले</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Trayah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>त्रयः छात्राः</big>
|}
|[[File:Tisrah balikah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>तिस्रः बालिकाः</big>
|}
|[[File:Trini phalani.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>त्रीणि फलानि</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Chatvarah chashakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>चत्वारःचषकाः</big>
|}
|[[File:Chatasrah nartakyah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>चतस्रः नर्तक्यः</big>
|}
|[[File:Chatvari pushpani.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>चत्वारि पुष्पाणि</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Pancha vrukshah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्च वृक्षाः</big>
|}
|[[File:Pancha ajah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्च अजाः</big>
|}
|[[File:Pancha chatrani.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
! <big>पञ्च छत्राणि</big>
|}
|}
===<big>पठतु अवगच्छतु च</big>===
{| class="wikitable"
|<big>'''प्रातिपदिकम्'''</big>
|<big>'''पुंलिङ्गः'''</big>
|<big>'''स्त्रीलिङ्गः      '''</big>
|<big>'''नपुंसकलिङ्गः'''</big>
|-
|<big>एक</big>
|<big>एकः</big>
|<big>एका</big>
|<big>एकम्</big>
|-
|<big>द्वि</big>
|<big>द्वौ</big>
|<big>द्वे</big>
|<big>द्वे</big>
|-
|<big>त्रि</big>
|<big>त्रयः</big>
|<big>तिस्रः</big>
|<big>त्रीणि</big>
|-
|<big>चतुर्</big>
|<big>चत्वारः</big>
|<big>चतस्रः</big>
|<big>चत्वारि</big>
|-
|<big>पञ्चन्</big>
|<big>पञ्च</big>
|<big>पञ्च</big>
|<big>पञ्च</big>
|-
|<big>षष्</big>
|<big>षट्</big>
|<big>षट्</big>
|<big>षट्</big>
|-
|<big>सप्तन्</big>
|<big>सप्त</big>
|<big>सप्त</big>
|<big>सप्त</big>
|-
|<big>अष्टन्</big>
|<big>अष्ट</big>
|<big>अष्ट</big>
|<big>अष्ट</big>
|-
|<big>नवन्</big>
|<big>नव</big>
|<big>नव</big>
|<big>नव</big>
|-
|<big>दशन्</big>
|<big>दश</big>
|<big>दश</big>
|<big>दश</big>
|}
==='''<big>अभ्यासः -</big> <big>सङ्ख्याशब्दाः</big>'''===
<big>कति सन्ति इति लिखतु</big>
 
<big>[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पञ्चालिका, वानरः, कङ्कतं, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी,</big> <big>शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्दुकः, माला,</big> <big>शिशुः, कङ्कणम् ,पिपीलिका,</big> <big>धेनुः, गृहगोदिका,</big> <big>अङ्कनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः,</big> <big>लेखनी, शुकः,</big> <big>दूरदर्शनम्,</big> <big>स्यूतः,</big> <big>मयूरः , फलम्,</big> <big>व्याघ्रः,</big> <big>कपोतः ]        </big>
{| class="wikitable"
|+
|[[File:Gajah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Vrukshah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Pushpam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Panchalika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Vanarah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Kankatam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Dvichakrika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Chamasah13.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Droni13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Shirastram13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Pustakam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Kandukam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Haram13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Shishuh13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Kankanam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Pipilika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Dhenuh13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Gruhagodika13.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Lekhani13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Mushakah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Gardabhah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Chitrapatangah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| { |[[File:Ankani13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Shukah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Duradarshanam13.png|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Syutah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Mayurah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Amraphalam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Vyaghrah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Kapotah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|}
{| class="wikitable"
|+
! colspan="6" |<big>कति सन्ति इति लिखतु</big>
|-
|<big><u>एकः गजः</u></big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|<big>---- ----</big> <big>---- ----</big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|<big>---- ----</big> <big>---- ----</big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|<big>---- ----</big> <big>---- ----</big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|<big>---- ----</big> <big>---- ----</big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|<big>---- ----</big> <big>---- ----</big><big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
 
<big>---- ----</big>
|}
===<big>आवरणे दत्तनाः सङ्ख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु |</big>===
<big>'''१. <u>एका</u>''' गायिका मधुरं गायति | (१)</big>
 
<big>२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति | (३)</big>
 
<big>३.------महिलाः संभाषणं कुर्वन्ति | (४)</big>
 
<big>४.-----युवकाः सैनिकाः आसन् | (४)</big>
 
<big>५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः | (२)</big>
 
<big>६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति | (६)  </big>
 
<big>७.------छात्राः गुरूं प्रश्नान् अपृच्छन् | (३)</big>
 
<big>८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति | (३)</big>
 
<big>९. ------अधिकारिणाः विद्यालयं दृष्टुम् आगतवन्तः | (३)</big>
 
<big>१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)</big>
 
 
'''PAGE 13 PDF'''
----
 
== '''<big>१४. समयः</big>''' ==
 
 
===<big>ध्यानेन पठतु ---</big>===
{| class="wikitable"
|[[File:Picture 1 - 0- ekavaadanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>एकवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 1 - 1 - sapAdaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>सपादैकवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 1 - 2 - sArdhaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>सार्धैकवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 1 - 3 - pAdonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पादोनद्विवादनम्</big>
|}
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 1 - dashonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>दशोनद्विवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 1 - paNYchanUnadvivaadanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चन्यूनद्विवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 2 - 0 - dvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>द्विवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 2 - paNYchAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|199x199px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चाधिकद्विवादनम्</big>
|}
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 2 - dashAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>दशाधिकद्विवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 3 - viMshatyAdhikatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>विंशत्याधिकत्रिवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 4 - 7 - paNYchaviMshatyadhikachaturvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चविंशत्यधिकचतुर्वादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 5 - paNYchatriMshadadhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
! <big>पञ्चत्रिंशदधिकपञ्चवादनम्</big>
|}
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 6 - chatvAriMshadadhikaShadvAdanam -Edit.png|left|frameless|199x199px]]
{| class="wikitable"
!<big>चत्वारिंशदधिकषड्‍वादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 8 - aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>अष्टवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 1 - paNYchaciMshatyadhikaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चविंशत्यधिक-एकवादनम्</big>
|}
|[[File:Picture 10 - pAdona-ekAdashavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>पादोन-एकादशवादनम्</big>
|}
|}
====<big>संस्कृत भाषायां समयं कथं वदनीयम् ? अस्य विषये साहाय्यरुपेण सूचनानि चित्राणि च दर्शितानि सन्ति अधोभागे।</big>====
#<big>First part is to indicate the minutes (Outer ring)</big>
#<big>And the second part is the hours (Inner ring)</big>
#<big>अधिक means over. ie: '''विंशति-अधिक''' will be 20 minutes over.</big>
#<big>ऊन means before  ie: '''दश-ऊन''' will be 10 minutes before.</big>
<big>उदाहरणम् -</big>
 
<big>'''7:40''' will be 40 minutes over 7:00 o'clock. '''चत्वारिंशत्-अधिक-सप्तवादनम्''' अथवा '''विंशति-ऊन-अष्टवादनम्''' - (20 minutes before 8 o’clock)</big>
{| class="wikitable"
|+
![[File:Clock-Tattfoo.jpg|500x500px|left|frameless]]
|-
![[File:Clock-Examples1.jpg|left|frameless|500x500px]]
|-
![[File:Clock-Examples2.jpg|left|frameless|500x500px]]
|}
===<big>'''<u>समयम् उच्चैः पठतु</u>'''</big>===
{| class="wikitable"
|+
!<big>समयः अङ्कैः</big>
!<big>समयः अक्षरैः</big>
|-
|<big>७:१५ [7:15]</big>
|<big>सपादसप्तवादनम्</big>
|-
|<big>८:३० [8:30]</big>
| <big>सार्ध-अष्टवादनम्</big>
|-
|<big>९:४५ [9:45]</big>
| <big>पादोन-दशवादनम्</big>
|-
|<big>१०:१० [10:10]</big>
|<big>दशाधिक-दशवादनम्</big>
|-
|<big>११:४५ [11:45]</big>
|<big>पादोनद्वादशवदनम्</big>
|-
|<big>३:५० [3:50]</big>
|<big>दशोन-चतुर्वादनम्</big>
|-
|<big>४:०५ [4:05]</big>
|<big>पञ्चाधिक – चतुर्वादनम्</big>
|}
===<big>अवधेयम् ---</big>===
{| class="wikitable"
|+
|<big>१:०० = एकवादनम्</big>
|
| <big>२:०० = द्विवादनम्</big>
|-
|<big>३:०० = त्रिवादनम्</big>
|
|<big>४:०० = चतुर्वादनम्</big>
|-
|<big>५:०० = पञ्चवादनम्</big>
|
|<big>६:०० = षड्‌वादनम्</big>
|-
|<big>७:०० = सप्तवादनम्</big>
|
|<big>८:०० = अष्टवादनम्</big>
|-
|<big>९:०० = नववादनम्</big>
|
|<big>१०:०० = दशवादनम्</big>
|-
|<big>११:०० = एकादशवादनम्</big>
|
|<big>१२:०० = द्वादशवादनम्</big>
|}
===<big>समयः अभ्यासः</big>===
====<big>चित्रं दृष्ट्वा अक्षरैः समयं लिखतु</big>====
{| class="wikitable"
|+
|[[File:Picture 3 - 0 - trivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]1<big>.</big>----------
|[[File:Picture 10 - 6 - viMshatyAdhikadashavadanam.png|left|frameless|200x200px]]
 
 
<big>2. ----------</big>
|[[File:Picture 5 -4- paNYchAdhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
 
 
<big>3. ----------</big>
|[[File:Picture 2 - 3 - pAdonatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
 
 
<big>4. ----------</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 10 - 10 - dashonaekAdashavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]<big>5. ----------</big>
|[[File:Picture 6 -5 - dashAdhikaSHadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]<big>6. ----------</big>
|[[File:Picture 1 - 1 - sapAdaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]<big>7. ----------</big>
|[[File:Picture 5 - paNYchatriMshadadhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]<big>8. ----------</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 4 - 7 - paNYchaviMshatyadhikachaturvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]9<big>. ----------</big>
|[[File:Picture 1 - paNYchanUnadvivaadanam.png|left|frameless|200x200px]]10<big>. ----------</big>
|[[File:Picture 7 - 3- sArdhasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]11<big>. ----------</big>
| [[File:Picture 12 - 9 - chatvAriMshadadhikadvAdashavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]1<big>2. ----------</big>
|-
|
|
|
|
|-
| colspan="2" |<big>1.---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>2. ---------- ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>3. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>4. ---------- ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>5. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>6. ---------- ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>7. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>8. ---------- ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>9. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>10. ---------- ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>11. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>12. ---------- ।</big>
|}
 
=== <big>उदाहरणम् अनुसृत्य अक्षरैः समयं लिखतु</big> ===
<big>उदाः - ११:३० = सार्ध-एकादशवादनम् ।</big>
 
<big>१) ४:०० =  ---------- ।</big>
 
<big>२) ३:४५ = ---------- ।</big>
 
<big>३) ७:१० = ---------- ।</big>
 
<big>४) १:५५ = ---------- ।</big>
 
<big>५) ९:०५ = ---------- ।</big>
 
<big>६) ८:१५ = ---------- ।</big>
 
<big>७) १२: ५० = ---------- ।</big>
 
<big>८) ११: ३० = ---------- ।</big>
 
<big>९) २:१० = ---------- ।</big>
 
<big>१०) १: ३५ = ---------- ।</big>
 
<big>११) ५:२५ = ---------- ।</big>
 
<big>१२) ६:४० = ---------- ।</big>
 
====<big>राकेशः / रजनी कदा अधोलिखित कार्यं करोति इति पठित्वा समयम् अक्षरैः लिखतु</big>====
{| class="wikitable"
|+
|[[File:Picture 6 - 0- ShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 6 - 1 - sapAdShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 6 - 2 - sArdhaShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
 
 
|[[File:Picture 6 - 3 - pAdonasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|-
|<big>'''उत्तिष्ठति।'''</big>
|<big>'''दन्तधावनं करोति।'''</big>
|<big>'''स्नानं करोति।'''</big>
|<big>'''दुग्धं पिबति।'''</big>
|-
|
|
|
|
|-
| [[File:Picture 7 - 3- sArdhasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Chātrā new.jpeg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Picture 8 - aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|-
|<big>'''गृहकार्यं करोति।'''</big>
|<big>'''राकेशः'''</big>
|<big>'''रजनी'''</big>
|<big>'''प्रातराशं करोति।'''</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Picture 8 - 3 - sArDha-aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 9 - 0 - navavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 5 - 0 - paNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 5 - 2 - sArdhapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|-
|<big>'''गणवेशं धारयति।'''</big>
|<big>'''शालां गच्छति।'''</big>
|<big>'''शालातः गृहम् आगच्छति।'''</big>
|<big>'''क्रीडाङ्गणे क्रीडति।'''</big>
|}
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
 
=== <big>अक्षरैः समयं लिखतु</big> ===
#<big>११:३० = ----------। ५) ४:०० = ----------।</big>
#<big>३:४५ = ---------- । ६) ७:१० = ----------।</big>
#<big>१:५५ = ---------- । ७) ९:०५ = ----------।</big>
# <big>८:१५ = ---------- । ८) १२: ५० = ---------।</big>
 
 
'''PAGE 14 PDF'''
----
----
Aurobind Padiyath
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
2,632

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/20779"