13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat: Difference between revisions

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat
Content deleted Content added
Aurobind Padiyath (talk | contribs)
No edit summary
Shobha Chillal (talk | contribs)
No edit summary
 
(41 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1:
= <big>'''एषः / सः, एषा / सा, एतत् / तत्'''</big> =
{{DISPLAYTITLE:Introductory-Sanskrit-lessons-2023/esha-saH-sA-tat}}
{{DISPLAYTITLE:४. एषः - सः - सा - तत् }}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
 
===<big>(2A) एतत् / तत् [ समीपस्थस्य बोधनाय - एतत्; दूरस्य तु तत् इति नपुंसकलिंगे प्रयोगः]</big>===
 
===<big>'''एतत् / तत् इति नपुंसकलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>===
 
==== <big>'''समीपस्थस्य बोधनाय - एतत् / दूरस्य बोधनाय तत् इत्यनयोः प्रयोगः करणीयः। अधोभागे दत्तानि उदाहरणानि पश्यतु।'''</big> ====
{| class="wikitable"
|+
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''''एतत्'''''</big> '''''<small>(समीपस्थस्य बोधनाय)</small>'''''
|<big>'''''तत्'''''</big> '''''<small>(दूरस्य बोधनाय)</small>'''''
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px170x170px]]
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!'''<big>भवनम्</big>'''
|
|}[[File:Bhavana.jpeg|268x268px|center|frameless]]
|-
{| class="wikitable"
|
!<big>'''''एतत्''<nowiki> भवनम् |</nowiki>'''</big>
[[File:Bhavana new.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px170x170px]]
|[[File:Mandiram_new.jpeg|center|frameless]]
|-
|<big>'''एतत् भवनम् ।'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!'''|<big>'''तत् मन्दिरम्'''</big>'''
|}[[File:Mandiram.jpeg|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''''तत्''<nowiki> मन्दिरम् |</nowiki>'''</big>
|}
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!वातायनम्
|
|}[[File:Vātāyanam.jpeg|191x191px|center|frameless]]
|-
{| class="wikitable"
|
!एतत् वातायनम्
[[File:Vātāyanam new.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|
[[File:Sopānam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!सोपानम्
|}[[File:Sopānam.jpeg|frameless|203x203px]]
{| class="wikitable"
!तत् सोपानम्
|}
|-
|<big>'''एतत् वातायनम्'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
|<big>'''तत् सोपानम्'''</big>
!'''कमलम्'''
|-
|}[[File:Kamalam.jpeg|center|frameless|178x178px]]
|
{| class="wikitable"
|
!एतत् कमलम्
|}
|
|-
|
[[File:Kamalam new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|
[[File:Campakam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
! चम्पकम्
|}[[File:Campakam.jpeg|center|frameless|163x163px]]
{| class="wikitable"
!तत् चम्पकम्
|}
|-
|<big>'''एतत् कमलम्'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
|<big>'''तत् चम्पकम्'''</big>
!छत्रम्
|-
|}[[File:Chatram.jpeg|center|frameless|162x162px]]
|
{| class="wikitable"
|
!एतत् छात्रम्
|}
|
|-
|
[[File:Chatram new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Parṇam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!पर्णम्
|}[[File:Parṇam.jpeg|center|frameless|211x211px]]
{| class="wikitable"
!तत् पर्णम्
|}
|-
|<big>'''एतत् छात्रम्'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
|<big>'''तत् पर्णम्'''</big>
!क्रीडनकम्
|-
|}[[File:Krīḍanakam.jpeg|center|frameless|166x166px]]
|
{| class="wikitable"
|
!एतत् क्रीडनकम्  
|}
|
|-
|
[[File:Krīḍanakam new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Pustakam new.jpeg|center|frameless]]
|-
!<big>एतत् क्रीडनकम्</big>
|
|
|<big>'''तत् पुस्तकम्'''</big>
|-
!
|
|
|
{| class="wikitable"
!पुस्तकम्
|}[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!तत् पुस्तकम्
|}
|-
! { |
[[File:Netram new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!नेत्रम्
|}[[File:Netram.jpeg|center|frameless|230x230px]]
{| class="wikitable"
!एतत् नेत्रम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Upanetram new.jpg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
|-
!उपनेत्रम्
!<big>एतत् नेत्रम्</big>
|}[[File:Upanetram.jpg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
|
!तत् उपनेत्रम्
|<big>'''तत् उपनेत्रम्'''</big>
|}
|-
!
|
{| class="wikitable"
|
!दुग्धम्
|
|}[[File:Dugdham.jpeg|center|frameless|235x235px]]
|-
{| class="wikitable"
!
!एतत् दुग्धम्
[[File:Dugdham new.jpeg|frameless|left|160x160px]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Jalam new.jpeg|frameless|left|160x160px]]
{| class="wikitable"
|-
!जलम्
!<big>एतत् दुग्धम्</big>
|}[[File:Jalam.jpeg|center|frameless|181x181px]]
 
{| class="wikitable"
|
!तत् जलम्
|}
|<big>'''तत् जलम्'''</big>
|-
!
|
{| class="wikitable"
|
!विमानम्
|
|}[[File:VimAnam.jpg|center|frameless|241x241px]]
|-
{| class="wikitable"
!
!एतत् विमानम्
[[File:Vimanam new.jpg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Relayanam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
|-
!रेलयानम्
!<big>एतत् विमानम्</big>
|}[[File:Relayanam.jpeg|center|frameless|232x232px]]
|
{| class="wikitable"
|
!तत् रेलयानम्
|<big>'''तत् रेलयानम्'''</big>
|}
|-
!
|
{| class="wikitable"
|
!फलम्
|
|}[[File:Phalam.jpeg|center|frameless|187x187px]]
|-
{| class="wikitable"
!
!एतत् फलम्
[[File:Phalam new.jpeg|frameless|left|160x160px]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|
[[File:Puspam new.jpg|frameless|left|160x160px]]
{| class="wikitable"
|-
!पुष्पम्
!<big>'''एतत् फलम्'''</big>
|}[[File:Pushpam.jpg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
|
!तत् पुष्पम्
|<big>'''तत् पुष्पम्'''</big>
|}
|-
!
|
{| class="wikitable"
|
!उद्यानम्
|
|}[[File:Udyanam.jpeg|center|frameless|201x201px]]
|-
{| class="wikitable"
!
!एतत् उद्यानम्
[[File:Udyanam new.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|
[[File:Sasyam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
|-
!सस्यम्
!<big>एतत् उद्यानम्।</big>
|}[[File:Sasyam.jpeg|center|frameless|180x180px]]
|
{| class="wikitable"
|
!तत् सस्यम्
|<big>'''तत् सस्यम्।'''</big>
|}
 
|}
 
===<big>(2B) एषः / सः [समीपस्थस्य बोधनाय - एषः; दूरस्य तु सः इति '''पुंल्लिंगे''' प्रयोगः]</big>===
===<big>'''एषः - सः इति पुंलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>===
{| class="wikitable"
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''एषः'''</big>'''''<small>(समीपस्थस्य बोधनाय)</small>'''''
|<big>'''सः'''</big>'''''<small>(दूरस्य बोधनाय)</small>'''''
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!<big>नर्तकः</big>
|
|}[[File:Nartakaḥ.jpeg|center|frameless|241x241px]]
|-
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः नर्तकः</big>
[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpg|centerjpeg|frameless|189x189px170x170px|left]]
|
[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>गायकः</big>
|}[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|203x203px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः गायकः</big>
|}
|-
|'''<big>एष नर्तकः</big>'''
|
|
{| class="wikitable"
!|'''<big>चालकःसः गायकः</big>'''
|-
|}[[File:Cālakaḥ.jpeg|center|frameless|182x182px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः चालकः</big>
|}
|
|-
|[[File:Cālakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Patravāhakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>पत्रवाहकः</big>
|}[[File:Patravāhakaḥ.jpeg|center|frameless|216x216px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः पत्रवाहकः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः चालकः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>सौचिकः'''सः पत्रवाहकः'''</big>
|-
|}[[File:Saucikaḥ.jpeg|center|frameless|198x198px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः सौचिकः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Saucikaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Kumbhakāraḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>कुम्भकारः</big>
|}[[File:Kumbhakāraḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः कुम्भकारः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः सौचिकः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>बालकः'''सः कुम्भकारः'''</big>
|-
|}[[File:Bālakaḥ.jpeg|center|frameless|226x226px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः बालकः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Bālakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Vṛddhaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>वृद्धः</big>
|}[[File:Vṛddhaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः वृद्धः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः बालकः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>वानरः'''सः वृद्धः'''</big>
|-
|}[[File:Vānaraḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः वानरः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Vānaraḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px]]
|
[[File:Gajaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
! <big>गजः</big>
|}[[File:Gajaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः गजः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः वानरः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>हरिणः'''सः गजः'''</big>
|-
|}[[File:Hariṇaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः हरिणः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Hariṇaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Bhallūkaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>भल्लूकः</big>
|}[[File:Bhallūkaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः भल्लूकः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः हरिणः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>मयूरः'''सः भल्लूकः'''</big>
|-
|}[[File:Mayūraḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः मयूरः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Mayūraḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Śukaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>शुकः</big>
|}[[File:Śukaḥ.jpeg|center|frameless|251x251px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः शुकः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः मयूरः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>भिक्षुकः'''सः शुकः'''</big>
|-
|}[[File:Bhikṣukaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः भिक्षुकः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Bhikṣukaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Nṛpaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>नृपः</big>
|}[[File:Nṛpaḥ.jpeg|center|frameless|233x233px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः नृपः</big>
|}
|-
|<big>'''एषः भिक्षुकः'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>छात्रः'''सः नृपः'''</big>
|-
|}[[File:Chātraḥ.jpeg|center|frameless|285x285px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः छात्रः</big>
|}
|
|-
|
[[File:Chātraḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Adhyāpakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
|-
!<big>अध्यापकः</big>
|<big>'''एषः छात्रः'''</big>
|}[[File:Adhyāpakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः अध्यापकः</big>
|<big>'''सः अध्यापकः'''</big>
|}
 
|}
 
===(2C) एषा / सा [समीपस्थस्य बोधनाय - एषा ; दूरस्य तु सा इति प्रयोगः]===
===<big>'''एषा, सा इति स्त्रीलिङ्ग-प्रयोगाः'''</big>===
{| class="wikitable"
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''एषा'''</big>'''''(समीपस्थस्य बोधनाय)'''''
|<big>'''सा'''</big>'''''(दूरस्य बोधनाय)'''''
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!<big>वैद्या</big>
|}
|-
{| class="wikitable"
|
!<big>एषा वैद्या</big>
[[File:Vaidyā.jpg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Śikṣikā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>शिक्षिका</big>
|}[[File:Śikṣikā.jpeg|center|frameless|203x203px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा शिक्षिका</big>
|}
|-
|<big>'''एषा वैद्या'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>मक्षिका'''सा शिक्षिका'''</big>
|-
|}[[File:Makṣikā.jpeg|center|frameless|210x210px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषा मक्षिका</big>
|}
|
|-
|
[[File:Makṣikā new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Pipīlikā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>पिपीलिका</big>
|}[[File:Pipīlikā.jpeg|center|frameless|198x198px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा पिपीलिका</big>
|}
|-
|'''<big>एषा मक्षिका</big>'''
|
|
{| class="wikitable"
!|'''<big>लेखिकासा पिपीलिका</big>'''
|-
|}[[File:Lekhikā.jpeg|center|frameless|209x209px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषा लेखिका</big>
|}
|
|-
|
[[File:Lekhikā new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Dvicakrikā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>द्विचक्रिका</big>
|}[[File:Dvicakrikā.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा द्विचक्रिका</big>
|}
|-
|<big>'''एषा लेखिका'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
|<big>'''सा द्विचक्रिका'''</big>
!<big>बालिका</big>
|}-
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषा बालिका</big>
|}
|
|-
|
[[File:Chātrā new.jpeg|center|thumb]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Vṛddhā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>वृद्धा</big>
|}[[File:Vṛddhā.jpeg|center|frameless|205x205px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा वृद्धा</big>
|}
|-
|<big>'''एषा बालिका'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>माला'''सा वृद्धा'''</big>
|-
|}[[File:Mālā.jpeg|center|frameless|210x210px]]
|
{| class="wikitable"
|
!<big>एषा माला</big>
|}
|
|-
|
[[File:Mālā new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Śāṭikā new.jpeg|center|thumb]]
{| class="wikitable"
!<big>शाटिका</big>
|}
{| class="wikitable"
!<big>सा शाटिका</big>
|}
|-
|<big>'''एषा माला'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>लता'''सा शाटिका'''</big>
 
|}[[File:Lāta.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|-
{| class="wikitable"
|
!<big>सा लता</big>
[[File:Lāta new.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Kalikā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>कलिका</big>
|}[[File:Kalikā.jpeg|center|frameless|209x209px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा कलिका</big>
|}
|-
|<big>'''सा लता'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>पत्रिका'''सा कलिका'''</big>
|-
|}[[File:Patrikā.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|
{| class="wikitable"
[[File:Patrikā new.jpeg|center|frameless]]
!<big>एषा पत्रिका</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Pustakam new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>पुस्तिका</big>
|}[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless|198x198px]]
{| class="wikitable"
!<big>सा पुस्तिका</big>
|}
|-
|<big>'''एषा पत्रिका'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>पाठशाला'''सा पुस्तिका'''</big>
|}-
|
{| class="wikitable"
[[File:Pāṭhaśālā.jpg|center|frameless]]
!<big>एषा पाठशाला</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Gośālā new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>गोशाला</big>
|}[[File:Gośālā.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
! <big>सा गोशाला</big>
|}
|-
|<big>'''एषा पाठशाला'''</big>
|
|
{| class="wikitable"
!|<big>सरस्वती'''सा गोशाला'''</big>
|}-
|
{| class="wikitable"
[[File:Sarasvatī1.jpg|left|frameless|200x200px]]
!<big>एषा सरस्वती</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Pārvatī1.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
|-
!<big>पार्वती</big>
|<big>'''एषा सरस्वती'''</big>
|
|
|<big>'''सा पार्वती'''</big>
|}
 
 
===<big>'''कः ? , का ? , किम् ?'''</big>===
<big>'''एते प्रश्नवाचकाः'''  </big>
<big>'''कोष्ठके दत्तानि पदानि पठतु स्मरतु च'''</big>
{| class="wikitable"
! |<big>सा पार्वती'''प्रश्नः'''</big>
|<big>'''लिङ्गम्'''</big>
|}
|}
===<big>(2D) एते प्रश्नवाचकाः  </big>===
===<big>कः ?        का ?        किम्   ?</big>===
<big>सम्यक् स्मरन्तु—</big>
{| class="wikitable"
|<big>'''प्रश्नः'''</big>
|<big>'''लिंङ्गम्'''</big>
|<big>'''उत्तरम्'''</big>
|-
|<big>एषः / सः -कः ?</big>
|<big>पुंलिंङ्गम्पुंलिङ्गम्</big>
|<big>एषः नर्तकः / सः गायकः</big>
 
|-
|<big>एषा / सा - का ?</big>
|<big>स्त्रीलिंङ्गम्स्त्रीलिङ्गम्</big>
 
|<big>एषा वैद्या  / सा शिक्षिका</big>
|-
|<big>एतत् / तत्  - किम् ?</big>
|<big>नपुंसक लिंङ्गम्नपुंसकलिङ्गम्</big>
 
|<big>एतत् भवनम् / तत् मन्दिरम्</big>
|}
Line 523 ⟶ 517:
|<big>'''एषः'''</big>
|<big>'''सः'''</big>
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!<big>नर्तकः</big>
|
|}[[File:Nartakaḥ.jpeg|center|frameless|315x315px]]
|-
{| class="wikitable"
|
!<big>एषः कः?</big><big>एषः नर्तकः ।</big>
[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless]]
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
{| class="wikitable"
!<big>गायकः</big>
|}[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>सः कः ?</big><big>सः गायकः ।</big>
|}
 
 
|-
|'''<big>एषः कः?</big> <big>एषः नर्तकः ।</big>'''
|
|
|'''<big>सः कः?</big> <big>सः गायकः ।</big>'''
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''एषा'''</big>
|<big>'''सा'''</big>
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|-
|
|<big>वैद्या</big><big>एषा का?</big>
|
 
|
<big>एषा वैद्या ।</big>
|
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Vaidyā.jpg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|
[[File:Śikṣikā new.jpeg|center|frameless]]
|-
|<big>'''एषा वैद्या ।'''</big>
|
|
|<big>'''सा शिक्षिका।'''</big>
|-
|
|
|
|
{| class="wikitable"
!<big>शिक्षिका</big>
|}[[File:Śikṣikā.jpeg|center|frameless|201x201px]]<big>सा का?</big>
 
<big>सा शिक्षिका।</big>
|-
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''एतत्'''</big>
|<big>'''तत्'''</big>
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|-
|
|
{| class="wikitable"
|
!<big>भवनम्</big>
|
|}[[File:Bhavana.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|-
|
[[File:Bhavana new.jpeg|center|frameless]]
 
<big>'''एतत् किम् ?'''</big>
 
<big>'''एतत् किम् ?भवनम्।'''</big>
 
<big>एतत् भवनम्।</big>
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px]]
|
[[File:Mandiram new.jpeg|center|frameless]]<big>'''तत् किम् ?'''</big>
{| class="wikitable"
!<big>मन्दिरम्</big>
|}[[File:Mandiram.jpeg|center|frameless|195x195px]]<big>तत् किम् ?</big>
 
<big>'''तत् मन्दिरम्।'''</big>
|}
{| class="wikitable"
|
|<big>'''एषः/सः /'''</big> <big>'''एषा/सा /'''</big>
 
<big>'''एतत्/तत्'''</big>
Line 596 ⟶ 609:
{| class="wikitable"
!<big>चालकः</big>
|}
|}[[File:Cālakaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
[[File:Cālakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>कः ?</big>
|<big>एषः कः ?</big>
|<big>एषः चालकः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>रजकः</big>
|}
|}[[File:Rajakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:TatRajakaḥ left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|alt=arm pointing left|center|frameless|150x150px|[[:File:Tat full arm 2.jpg|Tat full arm 2.jpg]]]]
|<big>कः ?</big>
|<big>सः कः ?</big>
|<big>सः रजकः।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>तक्षकः</big>
|}
|}[[File:Takṣakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:45Takṣakaḥ Left etatnew.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>कः ?</big>
|<big>एषः कः ?</big>
Line 621 ⟶ 649:
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Sainikaḥ.jpeg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>सैनिकः</big>
|}
|[[File:Tat leftfull arrowarm 2.jpegjpg|center|frameless|196x196px109x109px]]
|<big>कः ?</big>
|<big>सः कः ?</big>
|<big>सः सैनिकः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
Line 633 ⟶ 673:
!<big>विदूषकः</big>
|}
[[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>कः ?</big>
|<big>एषः कः ?</big>
|<big>एषः विदूषकः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
Line 642 ⟶ 689:
!<big>न्यायाधीशः</big>
|}
|[[File:Tat left arrowNyāyādhīśaḥ.jpegjpg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>कः ?</big>
|<big>सः कः ?</big>
|<big>सः न्यायाधीशः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>कुम्भकारः</big>
|}
|}[[File:Kumbhakāraḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
[[File:Kumbhakāraḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>कः ?</big>
Line 657 ⟶ 712:
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Dhīvaraḥ new.jpeg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>धीवरः</big>
|}
|[[File:Tat leftfull arrowarm 2.jpegjpg|center|frameless|196x196px109x109px]]
|<big>कः ?</big>
|<big>सः कः ?</big>
|<big>सः धीवरः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>गोपालकः</big>
|}
|}[[File:Gopālakaḥ.jpeg|center|frameless|199x199px]]
[[File:Gopālakaḥ new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>कः ?</big>
|<big>एषः कः ?</big>
|<big>एषः गोपालकः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>हस्तिपकः</big>
|}
|}[[File:Hastipakaḥ.jpeg|center|frameless|188x188px]]
|[[File:TatHastipakaḥ left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>कः ?</big>
|<big>सः कः ?</big>
|<big>सः हस्तिपकः ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
Line 687 ⟶ 768:
!<big>गायिका</big>
|}
[[File:Gāyikā.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>का ?</big>
Line 702 ⟶ 784:
!<big>परिचारिका</big>
|}
|[[File:Tat left arrowParicārikā.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>का ?</big>
|<big>सा का?</big>
|<big>सा परिचारिका।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>तुला</big>
|}
|}[[File:Tulā.jpeg|center|frameless|196x196px]]
[[File:Tulā new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>का ?</big>
|<big>एषा का ?</big>
|<big>एषा तुला।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>छात्रा</big>
|}
|}[[File:Chātrā.jpeg|center|frameless|305x305px]]
|[[File:TatChātrā left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>का ?</big>
|<big>सा का?</big>
|<big>सा छात्रा।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>नदी</big>
|}
|}[[File:Nadī.jpeg|center|frameless|195x195px]]
[[File:Nadī wider.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>का ?</big>
|<big>एषा का ?</big>
|<big>एषा नदी।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>समदर्वी</big>
|}
|}[[File:Samadarvī.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:TatSamadarvī left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
 
|<big>का ?</big>
|<big>सा का?</big>
|<big>सा समदर्वी।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>घटी</big>
|}
|}[[File:Ghaṭī.jpeg|center|frameless|241x241px]]
[[File:Ghaṭī new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>का ?</big>
Line 761 ⟶ 880:
{| class="wikitable"
!<big>द्विचक्रिका</big>
|}
|}[[File:Dvicakrikā.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:TatDvicakrikā left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>का ?</big>
|<big>सा का?</big>
|<big>सा द्वीचक्रिका।द्विचक्रिका।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>कर्तरी</big>
|}
|}[[File:Kartarī.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:45Kartarī Left etatnew.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>का ?</big>
|<big>एषा का ?</big>
|<big>एषा कर्तरी।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>छुरिका</big>
|}
|}[[File:Churikā.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:TatChurikā left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>का ?</big>
|<big>सा का?</big>
|<big>सा छुरिका।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>नेत्रम्</big>
|}
|}[[File:Netram.jpeg|center|frameless|195x195px]]
[[File:Netram new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>एतत् नेत्रम् ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>उपनेत्रम्</big>
|}
|}[[File:Upanetram.jpg|center|frameless|197x197px]]
|[[File:TatUpanetram left arrownew.jpegjpg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|160x160px]]
| <big>किम् ?</big>
|<big>किम् ?</big>
|<big>तत् किम्?</big>
|<big>तत् उपनेत्रम् ।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>पर्णम्</big>
|}
|}[[File:Parṇam.jpeg|center|frameless|195x195px]]
[[File:Parṇam new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>एतत् पर्णम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>पुष्पम्</big>
|}
|}[[File:Pushpam.jpg|center|frameless|193x193px]]
[[File:Puspam new.jpg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>एतत् पुष्पम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>गृहम्</big>
|}
|}[[File:Gṛham.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:TatGṛham left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>तत् किम्?</big>
|<big>तत् गृहम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>विमानम्</big>
|}
|}[[File:VimAnam.jpg|center|frameless|197x197px]]
[[File:Vimanam new.jpg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>एतत् विमानम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
Line 843 ⟶ 1,025:
!<big>लोकयानम्</big>
|}
|[[File:Tat left arrowLokayanam.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>तत् किम्?</big>
|<big>तत् लोकयानम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>उद्यानम्</big>
|}
|}[[File:Udyanam.jpeg|center|frameless|191x191px]]
[[File:Udyanam new.jpeg|center|frameless]]
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>एतत् उद्यानम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|
{| class="wikitable"
!<big>सस्यम्</big>
|}
|}[[File:Sasyam.jpeg|center|frameless|195x195px]]
|[[File:TatSasyam left arrownew.jpeg|center|frameless|196x196px]]
|[[File:Tat full arm 2.jpg|center|frameless|109x109px]]
|<big>किम् ?</big>
 
|<big>तत् किम्?</big>
|<big>तत् सस्यम्।</big>
|-
|
|<big>व्यजनम्</big>
|
|
|
|
|-
|[[File:Vyajanam new.jpeg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>व्यजनम्</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>किम् ?</big>
|<big>एतत् किम् ?</big>
|<big>तत्एतत् व्यजनम्।</big>
|-
|
|
|
|
|
|}
 
===<big>(2E) अभ्यासः</big>===
 
===<big>'''अभ्यासः'''</big>===
#<big>चित्रानी दॄष्ट्वा उत्तराणि लिखन्तु ---</big>
 
====<big>चित्राणि दृष्ट्वा उत्तराणि लिखतु</big>====
{| class="wikitable"
| colspan="2" |<big>एषः/ एषा / एतत्</big> [[File:Etat.jpeg|center|frameless|130x130px]]
 
| colspan="2" |<big>सः /सा/तत्</big> [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|195x195px]]
 
 
|<big>सः /सा /तत्</big>[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]]
|
|-
|[[File:Mūṣakaḥ new.jpeg|center|frameless|195x195px]]<big>प्र. एषः कः?</big>
 
<big>उ. एषः मूषकः।</big>
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px]]
|[[File:Mārjāraḥ new.jpeg|center|frameless|193x193px]]
 
 
<big>प्र. सः कः ?</big>
Line 896 ⟶ 1,107:
<big>उ. सः मार्जारः ।</big>
|-
|
|[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|192x192px]]<big>प्र. एषः कः ?</big>
|
|
|
|-
|[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless]]<big>प्र. एषः कः ?</big>
 
<big>उ. --- --- ।</big>
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px]]
|[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big>
 
<big>उ. --- --- ।</big>
 
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Mayūraḥ new.jpeg|center|frameless|198x198px]]<big>प्र. एषः कः?</big>
 
<big>उ. --- --- ।</big>
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px]]
|[[File:Śukaḥ new.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big>
 
<big>उ. --- --- ।</big>
|-
|
|[[File:Hṛdaya.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. एतत् किम् ?</big>
|
|
|
|-
|[[File:Hṛdaya new.jpeg|center|frameless]]<big>प्र. एतत् किम् ?</big>
 
<big>उ. --- ---?</big>
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|[[File:Uttarādhara new.jpeg|center|frameless|196x196px]] <big>प्र. तत्सः किम्कः ?</big>
 
<big>उ. --- --- ?</big>
|-
|
|[[File:Vyajanam.jpeg|center|frameless|198x198px]] <big>प्र. एतत् किम् ?</big>
|
|
|
|-
|[[File:Vyajanam new.jpeg|center|frameless]]<big>प्र. एतत् किम् ?</big>
 
<big>उ. एतत् व्यजनम्।</big>
 
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrowfull arm.jpgjpeg|center|frameless|189x189px160x160px]]
|[[File:Cakra new.jpeg|center|frameless|191x191px]] <big>प्र. तत् किम् ?</big>
 
<big>उ. --- --- ।</big>
 
|}
 
 
====<big>'''एषः / एषा / एतत् ; कः / का / किम्'''</big>====
<big>  उत्तरानुगुणम् रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -</big>
 
<big> </big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ.  एषा बालिका ।</big>
<big>उत्तरानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयतु</big>
#<big>प्र.  एषः कः ? उ.  ….. गणेशः।</big>
 
#<big>प्र. …..  ……….?उ. एषा माला।</big>
 
# <big>प्र. …..  ……….?उ. एतत् कमलम्।</big>
#<big>१) प्र. ….. एषा का ……….? उ. एतत्एषा बालिका पुष्पम्।</big>
 
#<big>प्र. …..  ……….? उ. एषः बालकः।</big>
#<big>२) प्र. ….एषः कः ……….? उ.  एषः शङ्करः ।गणेशः।</big>
 
# <big>प्र. …..  ……….? उ. एषा शिक्षिका।</big>
#<big>३) प्र. …..  ……….? उ. एषः वृध्दःएषा माला।</big>
 
#<big>प्र. …..  ……….? उ. एषा नर्मदा।</big>
#<big>४) प्र. …..  ……….? उ. एषः एतत् तरुणः।कमलम्।</big>
 
# <big>प्र. …..  ……….? उ. एतत् नगरम्।</big>
<big>५) प्र. …..  ……….? उ. एतत् पुष्पम्।</big>
 
<big>६) प्र. …..  ……….? उ. एषः बालकः।</big>
 
<big>७) प्र. …..  ……….? उ. एषः शङ्करः ।</big>
 
<big>८) प्र. …..  ……….? उ. एषा शिक्षिका।</big>
 
<big>९) प्र. …..  ……….? उ. एषः वृद्धः ।</big>
 
<big>१०) प्र. …..  ……….? उ. एषा नर्मदा।</big>
 
<big>११) प्र. …..  ……….? उ. एषः  तरुणः।</big>
 
<big>१२) प्र. …..  ……….? उ. एतत् नगरम्।</big>
 
 
====<big>'''एषः / एषा / एतत् ; सः / सा / तत् ; कः / का / किम्'''</big>====
 
<big>रिक्तस्थानानि पूरयतु</big>
 
<big>१) प्र.  एषः ……? उ. रामः ।</big>
 
<big>२) प्र.  सः ….. ? उ. देवालयः।</big>
 
<big>३) प्र. एषा  ……….? उ. माला।</big>
 
<big>४) प्र. …..  कः ? उ. सः  भारवाहकः।</big>
 
<big>५) प्र. तत्  ……….? उ. नयनम्।</big>
 
<big>६) प्र. …..  ……….? उ. सः  बालकः।</big>
 
<big>७) प्र. …..  ……….? उ. एषः शङ्करः ।</big>
 
<big>८) प्र. …..  ……….? उ. सा नायिका।</big>
 
<big>९) प्र. …..  ……….? उ. सः स्वर्णकारः ।</big>
 
<big>१०) प्र. …..  ……….? उ. सा मालती।</big>
 
<big>११) प्र. …..  ……….?   उ. सः  तरुणः।</big>
 
<big>१२) प्र. …..  ……….? उ. तत् करवस्त्रम्।</big>
 
 
====<big>'''अधः दत्तानि पदानि पश्यतु। उदाहरणम् अनुसृत्य प्रश्नवाक्यम् उत्तरवाक्यं च लिखतु'''</big>====
 
<big>'''उदाहरणम्'''</big>
 
 
====<big>'''प्र'''.  एषः / एषा / एतत् ; सः / सा / तत् ; कः / का / किम्?</big>====
 
<big>'''उ'''.  एषः भल्लूकः।</big>
====<big>रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -  </big>====
 
#<big>'''प्र'''.  एषःसा ……का? उ.  ….  रामः ।</big>
#<big>प्र.  तत् ….. ? उ.  ….. देवालयम्।</big>
#<big>प्र. एषा  ……….? उ.  ….. माला।</big>
# <big>प्र. …..  कः ? उ. सः  भारवाहकः।</big>
#<big>प्र. तत्  ……….? उ. ….. नयनम्।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. सः …..  बालकः।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. एषः शङ्करः ।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. सा नायिका।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. सः स्वर्णकारः ।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. सा मालती।</big>
# <big>प्र. …..  ……….?   उ. सः  तरुणः।</big>
#<big>प्र. …..  ……….? उ. तत् करवस्त्रम्।</big>
 
<big>'''उ'''. सा द्विचक्रिका ।</big>
====<big>पश्यन्तु  अपिच प्रश्नवाक्यं उत्तरवाक्यं च लिखन्तु ----</big>====
{| class="wikitable"
| colspan="1" rowspan="4" |[[File:Etat bālakaḥ.jpg|center|frameless]]
|<big>भल्लूकः</big>
|<big>देवता</big>
| colspan="1" rowspan="4" |[[File:Etat bālikā.jpg|center|frameless]]
|-
|<big>माला</big>
Line 987 ⟶ 1,259:
<big>एषः / एषा / एतत्</big>
 
<big>कः / का / किम् ?</big>
|<big>युतकम्</big>
|<big>गोशाला</big>
Line 1,002 ⟶ 1,274:
|
|-
| colspan="1" rowspan="4" |[[File:Tat bālakaḥ.jpg|center|frameless]]
|<big>द्विचक्रिका</big>
|<big>श्वेतफलकम्</big>
| colspan="1" rowspan="4" |[[File:Tat bālikā.jpg|center|frameless]]
|-
|<big>हरिणः</big>
Line 1,029 ⟶ 1,301:
|-
|<big>वानरः</big>
|<big>वातायनम्</big>
|}
 
 
<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/8/8d/PAGE_4_PDF.pdf एषः / सः, एषा / सा, एतत् / तत् PDF]'''</big>
<big>उदाहरणम् ---</big>
 
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/004%20-%20Esha%20Eshaa%20Ethath.ppsx एषः / सः, एषा / सा, एतत् / तत् PPT with audio]'''</big>
<big>प्र.  एषः कः ?</big>
 
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/004%20-%20Esha%20Eshaa%20Ethath%20NA.ppsx एषः / सः, एषा / सा, एतत् / तत् PPT without audio]'''</big>
<big>उ.  एषः भल्लूकः।</big>
 
'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/abhyAsAnAM uttarANi|उत्तराणि / Answers (Link to page 49)]]'''
<big>प्र. सा का?</big>
 
<big>उ. सा द्विचक्रिका ।</big>
 
'''PAGE 4'''
<big>Lessons [https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/2/25/2A.pdf 2A] - [https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/1/15/2B.pdf 2B] - [https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/e/ef/2C.pdf 2C] - [https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/d/d3/2D.pdf 2D] -[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/4/46/2E.pdf 2E] PDF</big>