13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham (view source)
Revision as of 01:22, 22 April 2024
, 25 days agono edit summary
Anjali2023 (talk | contribs) No edit summary |
No edit summary |
||
| (9 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:२५. कथम् ?; किमर्थम् ?}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|<big>Home</big>]]''']]
== <big>'''कथम्?'''</big> ==
=== <big>'''कथम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), '''कथम्''' (How?), '''किमर्थम्''' (Why or for what?) ।</big> ▼
==== <big>कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---</big> ====▼
▲<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), '''<u>कथम्</u>''' (How?), '''<u>किमर्थम्</u>''' (Why or for what?) ।</big>
▲==== <big>'''कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---'''</big> ====
{| class="wikitable"
|<big>सम्यक्</big>
|<big>समीचीनम्</big>
|<big>उत्तमम्</big>
|-▼
|<big>
|<big>सुन्दरम्</big> ▼
▲|}
==== <big>ध्यानेन पठन्तु ---</big> ====▼
▲==== <big>'''ध्यानेन पठन्तु ---'''</big> ====
<big>नाटकं कथम् अस्ति? नाटकम् अत्युत्तमम् अस्ति।</big> ▼
{| class="wikitable"
|+
<big>गायकः कथं गायति? गायकः सम्यक् गायति।</big> ▼
!<big>'''प्रश्नः'''</big>
!<big>'''उत्तरम्'''</big>
<big>कूर्मः कथं चलति ? कूर्मः मन्दं चलति।</big> ▼
▲|-
|<big>नाटकं कथम् अस्ति ?</big>
<big>विमानं कथं गच्छति? विमानं शीघ्रं गच्छति।</big> ▼
|-
<big>नृत्यं कथम् अस्ति? नृत्यं सुन्दरम् अस्ति।</big> ▼
|<big>गायकः कथं गायति ?</big>
<big>चित्रं कथम् अस्ति? चित्रं सुन्दरम् अस्ति।</big> ▼
|-
<big>सरोवरं कथम् अस्ति? सरोवरं बहु विस्तृतम् अस्ति।</big> ▼
|<big>कूर्मः मन्दं चलति।</big>
|-
<big>मृगः कथं धावति? मृगः शीघ्रं धावति।</big> ▼
|<big>विमानं कथं गच्छति ?</big>
<big>सिंहः कथं गर्जति? सिंहः उच्चैः गर्जति।</big> ▼
|-
|-
|<big>चित्रं कथम् अस्ति ?</big>
|-
|<big>सरोवरं कथम् अस्ति ?</big>
|-
|<big>मृगः कथं धावति ?</big>
|-
|<big>सिंहः कथं गर्जति ?</big>
|}
==== <big>
==== <big>'''अभ्यासः'''</big> <big> </big> ====
<big>'''१.
Line 45 ⟶ 62:
<big>'''आरोग्यं कथं अस्ति? आरोग्यं सम्यक् अस्ति |'''</big>
<big>बालकः
<big>
<big>एतत् वस्त्रं
<big>
<big>
<big>भोजनं कथम् अस्ति? -------------------- |</big>
<big>
<big>एतत्
<big>
<big>तत् पुस्तकं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big>
Line 77 ⟶ 94:
==== <big>'''२. उदाहरणमनुसृत्य
<big>'''यथा ---'''</big>
<big>'''
<big>
<big>शिशु: उच्चैः
<big>माता शीघ्रं कार्यं
<big>
<big>अश्वः शीघ्रं धावति ------------------- |</big>
<big>लोकयानं मन्दं
<big>कारयानं शीघ्रं
<big>रमेशः उच्चैः
<big>छात्रः मन्दं
<big>वातावरणं सुन्दरम्
<big>शाटिका उत्ततम्
<big>माला सम्यक् धावति। ------------------- | </big>
Line 109 ⟶ 126:
<big><br /></big>
<big>किमर्थम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big>▼
==== <big>किमर्थम् इति प्रश्नवाचकः शब्दस्य उत्तरं क्रियायाः कारणं भवति।</big> ====▼
▲<big>सप्त ककाराः = '''किम्''' (What?), '''कुत्र''' (Where?), '''कति''' (How many), '''कदा''' (When?), '''कुतः''' (From where?), '''कथम्''' (How?), '''किमर्थम्''' (Why or for what?) ।</big>
▲==== <big>'''किमर्थम् इति
<big>यथा ---</big>
{| class="wikitable"
Line 122 ⟶ 141:
|-
|<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति?</big>
| <big>
|-
|<big>सः किमर्थं योगासनं करोति?</big>
|<big>सः आरोग्यार्थं योगासनं करोति।</big>
|-
|<big>माता मन्दिरं किमर्थं गच्छति ?</big>
| <big>माता मन्दिरं देवदर्शनार्थं गच्छति ।</big>
|-
Line 136 ⟶ 155:
| <big>धनिकः सन्तोषार्थं दानं करोति।</big>
|}
=== <big>
▲<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य शब्दद्वयं उपयुज्य प्रश्नम् उत्तरं च लिखतु ---'''</big>
<big>यथा – </big>
{| class="wikitable"
|+
|
|-
|<big>१. </big><big>प्र. – छात्रा किमर्थं विद्यालयं गच्छति</big> <big>?</big>
| <big>उ. - छात्रा पठानार्थं विद्यालयं गच्छति।</big>
|-
Line 180 ⟶ 198:
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>'''८.
|-
|<big>प्र. - ----- -------- ------ -------?</big>
Line 190 ⟶ 208:
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|-
| colspan="2" |<big>'''१०.
|-
|<big>प्र. - ----- -------- ------ -------?</big>
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|}
<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/0/0d/25-katham-kimartham.pdf कथम् , किमर्थम् PDF]'''</big>
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/025%20-%20Katham%20Kimartham.ppsx कथम् , किमर्थम् PPTX with audio]'''</big>
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/025%20-%20Katham%20Kimartham%20%20NA.ppsx कथम् , किमर्थम् PPTX without audio]'''</big>
'''PAGE 25'''
| |||