13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham (view source)
Revision as of 23:15, 28 May 2023
, 11 months agono edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
Line 2:
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
कथम् ?; किमर्थम् ?
<big>'''कथम्?'''</big>
<big>कथम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति।</big>
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big>
<big>कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---</big>
{| class="wikitable"
|<big>सम्यक्</big>
|<big>समीचिनम्</big>
|-
|<big>उत्तमम्</big>
|<big>सुन्दरं</big>
|}
<big>ध्यानेन पठन्तु ---</big>
<big>प्रश्नः उत्तरम्।</big>
<big>नाटकं कथम् अस्ति? नाटकम् अत्युत्तमम् अस्ति।</big>
<big>गायकः कथं गायति? गायकः सम्यक् गायति।</big>
<big>कूर्मः कथं चलति ? कूर्मः मन्दं चलति।</big>
<big>विमानं कथं गच्छति? विमानं शीघ्रं गच्छति।</big>
<big>नृत्यं कथम् अस्ति? नृत्यं सुन्दरम् अस्ति।</big>
<big>चित्रं कथम् अस्ति? चित्रं सुन्दरम् अस्ति।</big>
<big>सरोवरं कथम् अस्ति ? सरोवरं बहु विस्तृतम् अस्ति।</big>
<big>मृगः कथं धावति? मृगः शीघ्रं धावति।</big>
<big>सिंहः कथं गर्जति? सिंहः उच्चैः गर्जति।</big>
<big>'''अभ्यासः''' </big>
<big>'''१. उदाहरणमनुसृत्यं एतेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखतु''' </big>
<big>'''यथा ---'''</big>
<big>'''आरोग्यम् कथं अस्ति ? आरोग्यम् सम्यक् अस्ति |'''</big>
<big>बालकः कथं धावति ? ------------------- |</big>
<big>वातावरणम् कथं अस्ति ? -------------------- |</big>
<big>एतत् वस्त्रं कथं अस्ति ? -------------------- |</big>
<big>भीमसेनजोसी कथं गायति ? -------------------- |</big>
<big>तेन्दुलकर कथं क्रीडति ? --------------------- | </big>
<big>भोजनं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big>
<big>आरोग्यम् कथम् अस्ति ? ------------------- |</big>
<big>एतत् चलचित्रम् कथम् अस्ति ? ------------------- |</big>
<big>वातावरणम् कथम् अस्ति ? -------------------- |</big>
<big>तत् पुस्तकं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big>
<big>सः कार्यं कथं करोति ? -------------------- |</big>
<big>अध्यापकः कथं पाठयति? ---------------------|</big>
<big>सीता कथं गायति? ------------------- |</big>
<big>राधा कथं नृत्यति? ------------------ | </big>
<big>चोरः कथं धावति? ------------------- |</big>
<big>'''२. उदाहरणमनुसृत्य एतेषां उत्तराणां प्रश्नान् लिखतुु ---'''</big>
<big>'''यथा ---'''</big>
<big>'''मन्दिरम् सुन्दरम् अस्ति। मन्दिरं कथम् अस्ति।'''</big>
<big>मोदकं उत्तमम् अस्ति। ------------------- |</big>
<big>शिशु: उच्चैः रोदिति। ------------------- |</big>
<big>माता शीघ्रं कार्यम् करोति। ------------------- |</big>
<big>भवति शनैः वदति। ------------------- |</big>
<big>अश्वः शीघ्रं धावति ------------------- |</big>
<big>लोकयानं मन्दं गच्छति। ------------------- |</big>
<big>कारयानं शीघ्रं गच्छति। ------------------- |</big>
<big>रमेशः उच्चैः हसति। ------------------- |</big>
<big>छात्रः मन्दं लिखति। ------------------- |</big>
<big>वातावरणं सुन्दरम् अस्ति। ------------------- |</big>
<big>शाटिका उत्ततम् अस्ति। ------------------- |</big>
<big>माला सम्यक् धावति। ------------------- |</big>
<big>'''किमर्थम् ?'''</big>
<big>किमर्थम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति। </big>
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big>
<big>किमर्थम् इति प्रश्नवाचकः शब्दः अस्ति। तस्य उत्तरं क्रियायाः कारणं भवति।</big>
<big>यथा ---</big>
<big>प्रश्नः उत्तरम्।</big>
<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुलं वसति? शिष्यं अध्ययनार्थं गुरुकुलं वसति।</big>
<big>सः किमर्थं योगासनं करोति? सः आरोग्यार्थं योगासनं करोति।</big>
<big>माता मन्दिरं किमर्थं गच्छति ? माता मन्दिरं देवदर्शनार्थं गच्छति ।</big>
<big>रोहनः किमर्थं विदेशं गच्छति? रोहनः प्रवासार्थं विदेशं गच्छति।</big>
<big>धनिकः किमर्थं दानं करोति? धनिकः सन्तोषार्थं दानं करोति।</big>
<big>'''अभ्यासः'''</big>
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य शब्दद्वयं उपयुज्य प्रश्नम् उत्तरं च लिखतु ---'''</big>
<big>यथा – </big>
<big>'''१. विद्यालयम् – पठनार्थम्'''</big>
<big>'''प्र. – छात्रा किमर्थं विद्यालयं गच्छति ? उ. - छात्रा पठानार्थं विद्यालयं गच्छति।'''</big>
<big>२. विदेशम् – प्रवासार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>३. पाकगृहम् – भोजनार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>४. चिकित्सालयम् – औषधार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>५. उद्यानम् – विहारार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>६. ग्रन्थालयम् – पठानार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>७. मन्दिरम् – प्रसादार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>८. क्रीडाङ्गम् – क्रीडनार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>९. कश्मीरम् – विहारार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
<big>१०. प्रदर्शन्याम् - चित्रदर्शनार्थम्</big>
<big>प्र. - ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
| |||