Samskrita Vyakaranam

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sambodhanarUpANi: Difference between revisions

Page Discussion

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sambodhanarUpANi (view source)

Revision as of 02:49, 30 April 2024

1,905 bytes added ,  20 days ago
no edit summary
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
(19 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:२८. सम्बोधनरूपाणि}}
{| class="wikitable"
|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]'''
|}
<big>'''सम्बोधनरूपाणि'''</big>
 
=== <big>'''सम्बोधनप्रथमा - एकवचनम् एकवचन-रूपाणि ध्यानेन पठन्तु ---'''</big> ===
{| class="wikitable"
![[File:BālakaḥPAthaM paThatu.jpegjpg|frameless|179x179px187x187px]]
{| class="wikitable"
|'''<big>मोहन ! पाठं पठतु</big>'''
|}
![[File:PatravāhakaḥPatraM yachChatu.jpegjpg|frameless|181x181px192x192px]]
{| class="wikitable"
!<big>हरे ! पत्रं यच्छतु</big>
|}
![[File:ChātraḥShAlAM gachChatu.jpegjpg|frameless|181x181px183x183px]]
{| class="wikitable"
!<big>रघो ! शालां गच्छतु</big>
|}
|-
|
|[[File:Gāyikā.jpeg|frameless|150x150px]]
|
|
|-
|[[File:GAyati bhavatI.jpg|frameless|183x183px]]
{| class="wikitable"
!<big>सीते ! उत्तमं गायति भवती</big>
|}
|[[File:AgachChatu.jpg|frameless|205x205px]]
{| class="wikitable"
!<big>गौरि ! आगच्छतु।</big>
|}
|[[File:Likhati bhavatI.jpg|frameless|195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>मातः ! किं लिखति भवती?</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Piba.jpg|frameless|201x201px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''पुत्र ! पिब'''</big>
|}
|[[File:AagachCha 1.jpg|frameless|247x247px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''राम ! आगच्छ'''</big>
|}
|[[File:Maa_vada.jpg|frameless|206x206px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''राघव ! मा वद'''</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Chala.jpg|frameless|209x209px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''देवदत्त ! चल'''</big>
|}
|[[File:Putri -likha.jpg|frameless|220x220px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''पुत्रि ! लिख'''</big>
|}
|[[File:UttiShTha.jpg|frameless|214x214px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''गौरि ! उत्तिष्ठ'''</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:Patha.jpg|frameless|235x235px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''मोहन ! पठ'''</big>
|}
|[[File:Likha.jpg|frameless|233x233px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''श्याम ! पश्य'''</big>
|}
|[[File:KhAda.jpg|frameless|236x236px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''मदन ! खाद'''</big>
|}
|-
|
|
|
|-
|[[File:ShRiNu.jpg|frameless|202x202px]]
{| class="wikitable"
!<big>विजय''' ! शृणु'''</big>
!<big>लते ! उत्तमं गायति भवती</big>
|}
|[[File:ChātrāBAlike newpiba.jpegjpg|frameless|158x158px195x195px]]
{| class="wikitable"
!<big>'''नलिनि ! पिब'''</big>
!<big>गौरि ! क्षीरं पीत्वा गच्छतु।</big>
|}
|[[File:LekhikāAgachCha.jpegjpg|frameless|152x152px191x191px]]
{| class="wikitable"
!<big>मातः'''लते ! किम् लिखति भवती?आगच्छ'''</big>
|}
|}
 
 
<big>सम्बोधनसमये हे, भोः, अये, अयि, रे इत्यादीनि अव्ययानि अपि कदाचित् प्रयुज्यते।</big>
 
=== '''<big>सम्बोधनसमये हे, भोः, अये, अयि, रे इत्यादीनि अव्ययानि अपि कदाचित् प्रयुज्यन्ते ।</big> <big>रामः, गौरी, मित्रम् इत्यादिनांइत्यादीनां सर्वेषां शब्दानां सम्बोधनरुपाणिसम्बोधनरूपाणि एकवचने प्रथमाविभक्तितः भिन्ननिभिन्नानि भवन्ति।</big>''' ===
 
<big>अधः सम्बोधनरूपाणि, प्रथमाविभक्त्तिरूपतः कः भेदः इत् च निर्दिष्टम् अस्ति।</big>
 
<big>अधः सम्बोधनरूपाणि प्रथमाविभक्तिरूपतः कथं भिन्नानि भवन्ति इति निर्दिष्टम् अस्ति।</big>
 
 
<big>ध्यानेन पठतु ---</big>
<big>'''ध्यानेन पठतु'''</big>
{| class="wikitable"
|<big>प्रथमा विभक्तिविभक्तिः</big>
 
<big>एकवचनम्</big>
Line 54 ⟶ 122:
|<big>रामः</big>
|<big>राम !</big>
|<big>सम्बोधने विसर्गः  न दृश्यते ।</big>
|-
|<big>हरिः</big>
|<big>हरे !</big>
|<big>सम्बोधने विसर्गः  न दृश्यते ।</big>
|-
|<big>गुरुः</big>
|<big>गुरो !</big>
|<big>सम्बोधने उकारस्य स्थाने ओकारः ।</big>
|-
|<big>राजा</big>
|<big>राजन् !</big>
|<big>सम्बोधने आकारस्य स्थाने अकारः, अनन्तरं नकारः ।</big>
|-
|<big>रमा</big>
|<big>रमे !</big>
|<big>सम्बोधने आकारस्य स्थाने एकारः ।</big>
|-
|<big>सुमतिः</big>
|<big>सुमते !</big>
|<big>सम्बोधने इकारस्य स्थाने एकारः ।</big>
|-
|<big>गौरी</big>
|<big>गौरि</big>
|<big>सम्बोधने ईकारस्य ह्रस्वः ।</big>
|-
|<big>लक्ष्मीः</big>
|<big>लक्ष्मि !</big>
|<big>सम्बोधने ईकारस्य ह्रस्वः, विसर्गः न दृश्यते । ।</big>
|-
|<big>धेनुः</big>
|<big>धेनो !</big>
|<big>सम्बोधने उकारस्य स्थाने ओकारः, विसर्गः न दृश्यते । ।</big>
|-
|<big>पिता</big>
Line 98 ⟶ 166:
|<big>अम्बा</big>
|<big>अम्ब !</big>
|<big>सम्बोधने आकारस्य स्थाने अकारः ।</big>
|-
|<big>मान्या</big>
|<big>मान्ये</big>
|<big>सम्बोधने आकारस्य स्थाने एकारः ।</big>
|-
|<big>कर्ता</big>
Line 122 ⟶ 190:
 
 
== सम्बोधनरूपाणि अभ्यासः --- ==
 
==== <big>'''सम्बोधनरूपाणाम् अभ्यासः ---'''</big> ====
=== <big>१) उदाहाणानुगुणं सम्बोधनरूपाणि लिखन्तु ---</big> ===
<big>१) उदाहरणानुगुणं सम्बोधनरूपाणि लिखतु ---</big>
 
 
       <big>प्रथमा  ए. व.          सम्बोधनप्रथमा ए.व.</big>
 
<big>उदाः   रामः       <big>'''प्रथमा   ए. व.          रामसम्बोधनप्रथमा !ए.व.'''</big>
 
<big>उदाः   '''रामः                    राम !'''</big>
 
<big>       बालकः                 -----</big>
Line 143 ⟶ 212:
<big>       भिक्षुकः                -----</big>
 
<big>       गिरिशःगिरीशः                 -----</big>
 
<big>       भास्करः                -----</big>
Line 149 ⟶ 218:
<big>       गजाननः                -----</big>
 
<big>       '''राधा                   राधे !'''</big>
 
<big>       सीता                   -----</big>
Line 169 ⟶ 238:
<big>       अध्यापिका             -----</big>
 
<big>       '''भगिनी                 भगिनि !'''</big>
 
<big>       गौरी                    -----</big>
Line 185 ⟶ 254:
     
 
          
 
     
 
==== <big>'''२) आवरणे दत्तनांदत्तानां शब्दानाम् उचितैः रूपैः रिक्तस्थालानि पूरयतपूरयतु ।'''</big> ====
<big>यथाः</big>
{| class="wikitable"
Line 195 ⟶ 262:
<big>राघव ! भवान् कुत्र गच्छति?</big>
|}
 
 
१. ………. ! आगच्छ । (उषा)
 
<big>१. ………. ! आगच्छ । (उषा)</big>
Line 207 ⟶ 271:
<big>४. ………. ! अत्र आगच्छतु । (भगिनी)</big>
 
<big>५. ………. ! कोलाहलं नमा कुरु । (बालकः)</big>
 
<big>६. ………. ! श्वः मम गृहम् आगच्छतु । (मित्रम्)</big>
Line 221 ⟶ 285:
<big>११. ………. ! श्लोकं वद । (गीता)</big>
 
<big>१२. ………. ! उत्तरं वद। (शिष्य़ःशिष्यः)</big>
 
<big>१३. ………. ! किमर्थम् अद्य आगमने विलम्बः ? (लक्ष्मीः)</big>
Line 237 ⟶ 301:
<big>१९. ………. ! सङ्कोचं मा अनुभवतु । (सखी)</big>
 
<big>२०.  ………. ! शिढ्रम्शिघ्रम् उत्तिष्ठ । ( वत्सः)</big>
 
<big>२१. ………. ! दूरे उपविश्य दूरदर्शनं पश्यतु ।( नलिनी)</big>
Line 248 ⟶ 312:
 
<big>२५. ………. ! किमर्थं रोदिति ? ( मालिनी)</big>
 
 
'''<big>[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/a/a2/PAGE_28_PDF.pdf सम्बोधनरूपाणि PDF]</big>'''
 
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/028%20-%20SambodhanaRupani.ppsx सम्बोधनरूपाणि PPTX with audio]</big>'''
 
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/028%20-%20SambodhanaRupani%20NA.ppsx सम्बोधनरूपाणि PPTX without audio]</big>'''
 
'''PAGE 28'''
'''PAGE 28'''
Shobha Chillal
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
1,046

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/18950...23941"