13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/zarirAvayavanAmAni: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:शरिरावयवनामानि}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
[[File:1 - sharIrAvayavanAmAni.jpg|center|frameless|661x661px]]
शरिरावयवनामानि
 
===<big>शरिरावयवनामानि</big>===
{| class="wikitable"
!<big>क्र.</big>
!<big>संस्कृतम्</big>
!<big>मराठी</big>
!<big>English</big>
|-
|१
|<big>मस्तकम्</big>
|<big>डोके</big>
|<big>Head</big>
|-
|२
|<big>केशः</big>
|<big>केस</big>
|<big>Hair</big>
|-
|३
|<big>शिखा</big>
|<big>वेणी</big>
|<big>Breaded hair</big>
|-
|४
|<big>ललाटम्</big>
|<big>कपाळ</big>
|<big>Forehead</big>
|-
|५
|<big>भ्रूवा</big>
|<big>भुवई</big>
|<big>Eyebrow</big>
|-
|६
|<big>नयनम्</big>
|<big>डोळा</big>
|<big>Eye</big>
|-
|७
|<big>नासिका</big>
|<big>नाक</big>
|<big>Nose</big>
|-
|८
|<big>मुखम् / आस्यम्</big>
|<big>तोंड</big>
|<big>Mouth</big>
|-
|९
|<big>ओष्ठम्</big>
|<big>ओठ</big>
|<big>Upper lip</big>
|-
|१०
|<big>अधरम्</big>
|<big>खालचा ओठ</big>
|<big>Lower lip</big>
|-
|११
|<big>जिह्वा</big>
|<big>जिभ</big>
|<big>Tongue</big>
|-
|१२
|<big>कर्ण / श्रवणम्</big>
|<big>कान</big>
|<big>Ear</big>
|-
|१३
|<big>चुबुक:/चिबुकम्</big>
|<big>हनुवटी</big>
|<big>Chin</big>
|-
|१४
|<big>श्मश्रु</big>
|<big>दाढी, मिशी</big>
|<big>Beard, Mustache</big>
|-
|१५
|<big>कण्ठः</big>
|<big>गळा</big>
|<big>Throat</big>
|-
|१६
|<big>ग्रीवा</big>
|<big>मान</big>
|<big>Neck</big>
|-
|१७
|<big>स्कन्धः</big>
|<big>खांदा</big>
|<big>Shoulder</big>
|-
|१८
|<big>भुजा / बाहु</big>
|<big>दंड</big>
|<big>Arm</big>
|-
|१९
|<big>कफोणिः</big>
|<big>कोपरा</big>
|<big>Elbow</big>
|-
|२०
|<big>करः / हस्तः</big>
|<big>हात</big>
|<big>Hand</big>
|-
|२१
|<big>मणिबन्धः</big>
|<big>मनगट</big>
|<big>Wrist</big>
|-
|२२
|<big>अङ्गुष्ठः</big>
|<big>अंगठा</big>
|<big>Thumb</big>
|-
|२३
|<big>अंङ्गुलयः</big>
|<big>बोटे</big>
|<big>FIngers</big>
|-
|२४
|<big>वक्षः</big>
|<big>स्तन</big>
|<big>Breast</big>
|-
|२५
|<big>उरस्</big>
|<big>छाती</big>
|<big>Chest</big>
|-
|२६
|<big>उदरम्</big>
|<big>पोट</big>
|<big>abdomen</big>
|-
|२७
|<big>नितम्बः</big>
|<big>नितंब</big>
|<big>Buttock</big>
|-
|२८
|<big>उरुः</big>
|<big>मांडी</big>
|<big>Thigh</big>
|-
|२९
|<big>जानुः</big>
|<big>गुडघा</big>
|<big>Knee</big>
|-
|३०
|<big>टङ्का</big>
|<big>पाय</big>
|<big>Leg</big>
|-
|३१
|<big>पीठिका</big>
|<big>पोटरी</big>
|<big>Calf / back side of the leg</big>
|-
|३२
|<big>घुटिकाः</big>
|<big>घोटा</big>
|<big>Ankle</big>
|-
|३३
|<big>चरणः</big>
|<big>पाउल</big>
|<big>Foot</big>
|-
|३४
|<big>पादतलम् / तलवः</big>
|<big>तळपाय</big>
|<big>Bottom of the foot</big>
|-
|३५
|<big>पाष्णिम्</big>
|<big>टाच</big>
|<big>Heel</big>
|-
|३६
|<big>पादाङ्गुष्ठः</big>
|<big>पायाची बोटे</big>
|<big>Toes</big>
|}
===<big>शरिरावयवनामानि अभ्यासः</big>===
===१) अधोलिखित् कोष्टके शरिरावयवस्य नामानि अन्वेषणं करोतु ---===
{| class="wikitable"
|'''धः'''
|'''रौ'''
|'''ऋ'''
|'''फै'''
|'''म्'''
|'''ण'''
|'''बो'''
|'''म्'''
|'''हः'''
|'''षी'''
|'''झ'''
|'''शः'''
|'''यी'''
|'''झा'''
|'''सु'''
|-
|'''फी'''
|'''टौ'''
|'''यी'''
|'''झा'''
|'''णो'''
|'''ढै'''
|'''छु'''
|'''दू'''
|'''सु'''
|'''जै'''
|'''थौ'''
|'''दू'''
|'''थू'''
|'''ञं'''
|'''ठू'''
|-
|'''झा'''
|'''थू'''
|'''जं'''
|'''छि'''
|'''ची'''
|'''लौ'''
|'''अ'''
|'''डो'''
|'''टु'''
|'''थि'''
|'''णै'''
|'''खा'''
|'''ढ'''
|'''टि'''
|'''दं'''
|-
|'''रा'''
|'''लौ'''
|'''न'''
|'''षी'''
|'''खा'''
|'''अं'''
|'''ङ्गु'''
|'''ल'''
|'''यः'''
|'''षी'''
|'''रा'''
|'''टौ'''
|'''श्र'''
|'''ङी'''
|'''टु'''
|-
|'''ऋ'''
|'''श्म'''
|'''य'''
|'''छि'''
|'''बं'''
|'''ऋ'''
|'''ष्ठः'''
|'''ला'''
|'''बं'''
|'''ण'''
|'''ओ'''
|'''बं'''
|'''व'''
|'''क्षः'''
|'''झ'''
|-
|'''खा'''
|'''ढै'''
|'''न'''
|'''षौ'''
|'''ण'''
|'''छु'''
|'''थू'''
|'''ट'''
|'''फै'''
|'''श्म'''
|'''षौ'''
|'''ष्ठ'''
|'''ण'''
|'''रौ'''
|'''मी'''
|-
|'''मु'''
|'''ख'''
|'''म्'''
|'''शः'''
|'''म'''
|'''स्त'''
|'''क'''
|'''म्'''
|'''रौ'''
|'''ची'''
|'''पा'''
|'''थि'''
|'''म्'''
|'''सि'''
|'''यी'''
|-
|'''ण'''
|'''यी'''
|'''षी'''
|'''रौ'''
|'''णि'''
|'''बं'''
|'''ची'''
|'''षी'''
|'''ञं'''
|'''ण'''
|'''दः'''
|'''हु'''
|'''फै'''
|'''छि'''
|'''ठू'''
|-
|'''जं'''
|'''स्क'''
|'''न्धः'''
|'''फै'''
|'''ब'''
|'''षौ'''
|'''रा'''
|'''छि'''
|'''बा'''
|'''हु'''
|'''षी'''
|'''षौ'''
|'''ह'''
|'''स्तः'''
|'''थौ'''
|-
|'''लौ'''
|'''ण'''
|'''छु'''
|'''णो'''
|'''न्धः'''
|'''छु'''
|'''श्म'''
|'''श्रु'''
|'''खा'''
|'''ऋ'''
|'''ण'''
|'''खा'''
|'''ण'''
|'''दू'''
|'''टौ'''
|-
|'''जि'''
|'''व्हा'''
|'''छं'''
|'''बो'''
|'''छि'''
|'''शि'''
|'''छं'''
|'''लौ'''
|'''ढै'''
|'''डो'''
|'''के'''
|'''लौ'''
|'''उ'''
|'''रुः'''
|'''णै'''
|-
|'''षौ'''
|'''ची'''
|'''लौ'''
|'''यी'''
|'''ढै'''
|'''फी'''
|'''खा'''
|'''जै'''
|'''सु'''
|'''जै'''
|'''शः'''
|'''ऋ'''
|'''द'''
|'''झा'''
|'''ऋ'''
|-
|'''ना'''
|'''जं'''
|'''नि'''
|'''त'''
|'''म्बः'''
|'''झा'''
|'''ढै'''
|'''भु'''
|'''ढ'''
|'''बो'''
|'''रा'''
|'''उ'''
|'''र'''
|'''स्'''
|'''हः'''
|-
|'''भी'''
|'''टौ'''
|'''लौ'''
|'''ऋ'''
|'''जं'''
|'''श्म'''
|'''थि'''
|'''जा'''
|'''नुः'''
|'''ठू'''
|'''षी'''
|'''ची'''
|'''म्'''
|'''थू'''
|'''फी'''
|-
|'''छं'''
|'''वा'''
|'''भ्रू'''
|'''ढै'''
|'''थौ'''
|'''झा'''
|'''ञं'''
|'''षी'''
|'''ची'''
|'''ण'''
|'''छं'''
|'''ङी'''
|'''टु'''
|'''थौ'''
|'''दू'''
|-
|'''म्'''
|'''ग्री'''
|'''वा'''
|'''झा'''
|'''ऋ'''
|'''दू'''
|'''ना'''
|'''सि'''
|'''का'''
|'''दं'''
|'''रा'''
|'''क'''
|'''फो'''
|'''णिः'''
|'''हु'''
|-
|'''फी'''
|'''ऋ'''
|'''टु'''
|'''जै'''
|'''सु'''
|'''म्'''
|'''थि'''
|'''ठू'''
|'''थू'''
|'''णै'''
|'''थू'''
|'''ण्ठः'''
|'''मी'''
|'''शो'''
|'''म्'''
|}<big>'''शरिरावयवनामानि -'''</big>
{| class="wikitable"
|<big>मस्तकम्</big>
|<big>केशः</big>
|<big>शिखा</big>
|<big>भुजा</big>
|<big>कफोणीः</big>
|<big>बाहु</big>
|<big>जिव्हा</big>
|<big>ग्रीवा</big>
|<big>उदरम्</big>
|<big>उरुः</big>
|-
|<big>ललाटम्</big>
|<big>भ्रूवा</big>
|<big>नयनम्</big>
|<big>मणिबन्धः</big>
|<big>हस्तः</big>
|<big>अङ्गुष्ठः</big>
|<big>कण्ठः</big>
|<big>श्मश्रु</big>
|<big>जानुः</big>
|<big>नाभी</big>
|-
|<big>नासिका</big>
|<big>मुखम्</big>
|<big>ओष्ठम्</big>
|<big>अंङ्गुलयः</big>
|<big>वक्षः</big>
|<big>उरस्</big>
|<big>श्रवणम्</big>
|<big>स्कन्धः</big>
|<big>नितम्बः</big>
|<big>पादः</big>
|}<small>[ Puzzle created by Sameer Talar]</small>
 
उत्तरम् -
====<big>२) उचित क्रमानुसारेण शरिरस्य अवयवानां नामानि लिखतु ---</big>====
{| class="wikitable"
|+
!अङ्गुष्ठः, अङ्‌गुलयः उदरम्, ऊरुः, ओष्ठम्, करः, कफोणिः, केशः, ग्रीवाः, घुटिकाः, चरणः, जानुः, नयनम्, नासिका, नितम्बः, पादः, पादतलम्, पादाङ्‍गुष्ठः, पार्ष्णिः, पीठिका, भुजा, मणिबन्धः मस्तकम्, ललाटम्, वक्षः, स्कन्धः
!शरिरावयवस्य नामः
|-
|[[File:2 - sharIrAvayavanAmAni abhyasaH.jpg|left|frameless|649x649px]]
|१)
२) ३) ४) ५) ६) ७) ८) ९) १०) ११) १२) १३) १४) १५) १६) १७) १८) १९) २०) २१) २२) २३) २४) २५) २६)
|-
| colspan="2" |<small>Reproduced with permission from Professor Madanmohan Jhaa.</small> <small>Assistance from Sameer Talar for creating the puzzle.</small>
|}
 
 
उत्तरम् -
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
2,632

edits