13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons: Difference between revisions

no edit summary
No edit summary
No edit summary
 
(163 intermediate revisions by 6 users not shown)
Line 1:
<big>Namaskar and Welcome to All!</big>
{{DISPLAYTITLE:Introductory Sanskrit Lessons}}
 
<big>This chapter on our website is dedicated for introducing the entire world to the beautiful language of Sanskrit. Since 2019, over five thousand people around the world have registered, and classes are going on with a team of 50 teachers. Over the past five years we have conducted eleven large batches of introductory Sanskrit classes, and the twelfth is about to begin with 850 students registered and eleven teachers. Our approach is that classes should be readily available to all without consideration of country of origin or financial status. To that end all our classes are free of charge, all our teachers conduct classes with the inspiration of seva bhava, and our curriculum is also free. We have now created a new Spoken Sanskrit Curriculum online to increase ready access even further. This way no one will need to purchase any books, as all of our curriculum is available for viewing and study right here on our website. If students wish to download the lessons into their computer or phone, they are welcome to do so. And indeed, in this age of global warming and threat to our entire earth due to deforestation and pollution, keeping the curriculum electronic with no need for paper or printing of books is the need of the day. So onward! Please join us and engage in the study of Sanskrit with us today. To contact us and join our classes, please contact Aurobind Mahodaya at [[Mailto:Padiyath.a@gmail.com%7Cpadiyath.a@gmail.com padiyath.a@gmail.com]].</big>
{| class="wikitable"
|+
| colspan="3" |विषय सूचिका
|-
|पाठः
|विषयम्
|पुट संख्या/Link
|-
|
| <big>'''संस्कृतवर्णामाला'''</big>
|
|-
|
|<big>'''परिचयः'''</big>
|
|-
|
|<big>'''एतत् / तत्'''</big>
|
|-
|
|
|
|-
|
|
|
|}
 
{| class="wikitable"
| colspan="5" |
| colspan="5" |<big>'''संस्कृतवर्णामाला'''</big>
| colspan="5" |
|-
| colspan="2" rowspan="2" |<big>स्वराणी</big>
 
<big>Our Spoken Sanskrit curriculum has been created by the collective efforts of a team of Sanskrit teachers who have worked hard together to create this beautiful study program.</big>
<big>[अच्]</big>
 
|
<big>Content creators: Anjali Bhagini, Chandrashekar Mahodaya, Haripriya Bhagini, Kadambari Bhagini, Meena Bhagini, Mehul Mahodaya, Naresh Mahodaya, Neeta Bhagini, Sathyabhama Bhagini, Shobha Bhagini, Suryanarayana Mahodaya</big>
|<big>अ</big>
|
|<big>आ</big>
|
|<big>इ</big>
|
|<big>ई</big>
|
|<big>उ</big>
|
|<big>ऊ</big>
|
|-
|<big>ऋ</big>
|
|<big>ॠ</big>
|
|<big>ऌ</big>
|
|<big>ए</big>
|
|<big>ऐ</big>
|
|<big>ओ</big>
|
|<big>औ</big>
|-
| colspan="1" rowspan="9" |
<big><br />
व्य</big>
 
<big>Editing, webpage creation, multimedia and graphics:</big> <big>Anjali Bhagini, Shobha Bhagini, Tattffoo Mahodaya</big>
<big>ञ्ज</big>
 
<big>नाPowerPoint Slides : Sudha Bhagini</big>
 
<big>निAI image creation: Sameer Mahodaya</big>
 
<big>Overall Project Coordinator: Aurobind Mahodaya</big>
<big>[ह</big>
 
<big>ल्]Website administrator: Vidhatrii Bhagini</big>
| colspan="1" rowspan="7" |
<big><br /></big>
 
<big>That this curriculum is the result of a team of dedicated people working together rather than the effort of any one individual is a testament to the beauty of human society as a veritable bouquet of varied flowers functioning together in coordinated cooperation.</big>
<big><br />
 
वर्गीय</big>
 
|
 
|
<big>हरिः ॐ</big>
|
 
|
<big>स्वरूपः (Swarup)</big>
|
 
|
<big>January 2024</big>
|
 
|
|
 
|
'''<big><u>Spoken Sanskrit Curriculum</u></big>'''
|
 
|
{{DISPLAYTITLE:Introductory Sanskrit Lessons}}
|
 
{| class="wikitable mw-collapsible"
| colspan="3" |'''<big>१) प्रथमस्तरस्य</big>''' '''<big>विषयसूचिका</big>'''
|-
|'''<big>विषयसङ्ख्या</big>'''
|
|<big>'''विषयः'''</big>
|
|'''<big>क्पुटसंख्या / Link</big>'''
|
|<big>ख्</big>
|
|<big>ग्</big>
|
|<big>घ्</big>
|
|<big>ङ्</big>
|
|
|-
|
| <big>संस्कृतवर्णमाला</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sanskrit-varNamAlA|Page - 1]]</big>
|<big>च्</big>
|
|<big>छ्</big>
|
|<big>ज्</big>
|
|<big>झ्</big>
|
|<big>ञ्</big>
|
|
|-
|
|<big>वस्तूनां परिचयः</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/vastUnAM-paricaya|Page - 2]]</big>
|<big>ट्</big>
|
|<big>ठ्</big>
|
|<big>ड्</big>
|
|<big>ढ्</big>
|
|<big>ण्</big>
|
|
|-
|
|<big>परिचयः</big>
|
|[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/paricayaH|<big>Page - 3</big>]]
|<big>त्</big>
|
|<big>थ्</big>
|
|<big>द्</big>
|
|<big>ध्</big>
|
|<big>न्</big>
|
|
|-
|
|<big>एषः/सः, एषा/सा, एतत्/तत्</big>
|
|[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/esha-saH-sA-tat|<big>Page - 4</big>]]
|<big>प्</big>
|
|<big>फ्</big>
|
|<big>ब्</big>
|
|<big>भ्</big>
|
|<big>म्</big>
|
|
|-
|
|<big>सरलवाक्यानि प्रश्नाः च</big>
|
|<big>[https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saralavAkyAni_prashnAH_ca Page - 5]</big>
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|६
| colspan="1" rowspan="2" |
|<big>अस्ति - नास्ति, अत्र - सर्वत्र</big>
<big><br /></big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/asti-nAsti-atra-sarvatra|Page - 6]]</big>
 
<big>अवर्गीय</big>
|
|
|
|<big>य्</big>
|
|<big>र्</big>
|
|<big>ल्</big>
|
|<big>व्</big>
|
|
|
|-
|७
|
|<big>अहम्-भवान्-भवती</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/aham -bhavat-sahita-vAkyAni-prashnAH-ca|Page - 7]]</big>
|
|<big>श्</big>
|
|<big>ष्</big>
|
|<big>स्</big>
|
|<big>ह्</big>
|
|
|
|-
|८
| colspan="2" rowspan="2" |<big>आयोगवाहाः</big>
|<big>एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?</big>
| colspan="6" |<big>अनुस्वारः = ं</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/etasya/etasyAH – tasya/tasyAH-nAma|Page - 8]]</big>
|
| colspan="6" |<big>जिव्हामूलीय = [ᳲक्, ᳲख्]</big>
|-
|९
| colspan="6" |<big>विसर्गः = :</big>
|<big>सम्बन्धषष्ठी - शब्दानां प्रयोगः</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/sambandhaSaSThI zabdAnAM-prayogaH|Page - 9]]</big>
| colspan="6" |<big>उपध्मानीय = [ᳲप् , ᳲप् ]</big>
|-
|१०
| colspan="15" |<big>१३ स्वराणि, ३३ व्यञ्जनानि, ४ आयोगवाहाः</big>
|<big>क्रीडा - क्रियापदानि</big>
|}
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/krIDA-kriyApadAni|Page - 10]]</big>
<big>अक्षरः – उच्चार्यमाण ध्वनिः।</big>
 
<big>स्वरः - स्वयं राजन्ते ते स्वराः।</big>
 
<big>व्यञ्जनम् -  अन्वग् भवति व्यञ्जनम् ।व्यञ्जनस्य उच्चारणं स्वरसहितं भवति।</big>
 
'''<big>गुणिताक्षराणि चिन्हानि</big>'''
{| class="wikitable"
|<big>स्वरः</big>
|<big>अ</big>
|<big>आ</big>
|<big>इ</big>
|<big>ई</big>
|<big>उ</big>
|<big>ऊ</big>
|<big>ऋ</big>
|<big>ॠ</big>
|<big>ऌ</big>
|<big>ए</big>
|<big>ऐ</big>
|<big>ओ</big>
|<big>औ</big>
|<big>अं</big>
|<big>अः</big>
|-
|११
|<big>चिन्हः</big>
|<big>कर्तृपदयुक्त-क्रियापदानि</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/kartRpadayukta-kriyApadAni|Page - 11]]</big>
|<big>ा</big>
|<big>ि</big>
|<big>ी</big>
|<big>ु</big>
|<big>ू</big>
|<big>ृ</big>
|<big>ॄ</big>
|<big>ॢ</big>
|<big>े</big>
|<big>ै</big>
|<big>ो</big>
|<big>ौ</big>
|<big>ं</big>
|<big>:</big>
|}
 
<big><br />
'''गुणिताक्षराणि -व्यञ्जनाक्षराणि [सस्वरव्यञ्जनम् लेखनम्]'''</big>
{| class="wikitable"
|<big>स्वरः</big>
|<big>अ</big>
|<big>आ</big>
|<big>इ</big>
|<big>ई</big>
|<big>उ</big>
|<big>ऊ</big>
|<big>ऋ</big>
|<big>ॠ</big>
|<big>ऌ</big>
|<big>ए</big>
|<big>ऐ</big>
|<big>ओ</big>
|<big>औ</big>
|<big>अं</big>
|<big>अः</big>
|-
|१२
|<big>चिन्हः</big>
|<big>भवान् - भवती</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/bhavAn-bhavatI|Page - 12]]</big>
|<big>ा</big>
|<big>ि</big>
|<big>ी</big>
|<big>ु</big>
|<big>ू</big>
|<big>ृ</big>
|<big>ॄ</big>
|<big>ॢ</big>
|<big>े</big>
|<big>ै</big>
|<big>ो</big>
|<big>ौ</big>
|<big>ं</big>
|<big>:</big>
|-
|१३
|
|<big>सङ्ख्याः</big>
|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/saGkhyAH|Page - 13]]</big>
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|-
|१४
|<big>क्  </big>
|<big>समयः</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/samayaH|Page - 14]]</big>
|<big>का</big>
|<big>कि</big>
|<big>की</big>
|<big>कु</big>
|<big>कू</big>
|<big>कृ</big>
|<big>कॄ</big>
|<big>कॢ</big>
|<big>के</big>
|<big>कै</big>
|<big>को</big>
|<big>कौ</big>
|<big>कं</big>
|<big>कः</big>
|-
|१५
|<big>ख्</big>
|<big>बहुवचनम्</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/bahuvacanam|Page - 15]]</big>
|<big>खा</big>
|<big>खि</big>
|<big>खी</big>
|<big>खु</big>
|<big>खू</big>
|<big>खृ</big>
|<big>खॄ</big>
|<big>खॢ</big>
|<big>खे</big>
|<big>खै</big>
|<big>खो</big>
|<big>खौ</big>
|<big>खं</big>
|<big>खः</big>
|}
 
<big><br />
'''Transiletaration Guide[IAST] Vowels'''</big>
{| class="wikitable"
|<big>अ</big>
|<big>आ</big>
|<big>इ</big>
|<big>ई</big>
|<big>उ</big>
|<big>ऊ</big>
|<big>ऋ</big>
|<big>ॠ</big>
|<big>ऌ</big>
|<big>ए</big>
|<big>ऐ</big>
|<big>ओ</big>
|<big>औ</big>
|<big>अं</big>
|<big>अः</big>
|-
|१६
|<big>a</big>
|<big>बहुवचनक्रियापदानि</big>
|<big>ā</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/bahuvacanakriyApadani|Page - 16]]</big>
|<big>i</big>
|<big>ī</big>
|<big>u</big>
|<big>ū</big>
|<big>ṛ</big>
|<big>ṝ</big>
|<big>ḷ</big>
|<big>e</big>
|<big>ai</big>
|<big>o</big>
|<big>ou</big>
|<big>ṃ</big>
|<big>ḥ</big>
|}
'''<big>Transliteration Guide [IAST] – Consonants</big>'''
{| class="wikitable"
|<big>क्</big>
|<big>k</big>
|<big>ख्</big>
|<big>kh</big>
|<big>ग्</big>
|<big>g</big>
|<big>घ्</big>
|<big>gh</big>
|<big>ङ्</big>
|<big>ṅ</big>
|-
|१७
|<big>च्</big>
|<big>cवर्तमानकालः</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/vartamAnakAlaH-laT‌lakAraH-loT‌lakAraH|Page - 17]]</big>
|<big>छ्</big>
|<big>ch</big>
|<big>ज्</big>
|<big>j</big>
|<big>झ्</big>
|<big>jh</big>
|<big>ञ्</big>
|<big>ñ</big>
|-
|१८
|<big>ट्</big>
|<big>द्वितीयाविभक्तिः</big>
|<big>ṭ</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/dvitIyA-vibhaktiH|Page - 18]]</big>
|<big>ठ्</big>
|<big>ṭh</big>
|<big>ड्</big>
|<big>ḍ</big>
|<big>ढ्</big>
|<big>ḍh</big>
|<big>ण्</big>
|<big>ṅ</big>
|-
|१९
|<big>त्</big>
|<big>tकदा ?; कुत्र ?; किम् ?</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/kadA-kutra-kim|Page - 19]]</big>
|<big>थ्</big>
|<big>th</big>
|<big>द्</big>
|<big>d</big>
|<big>ध्</big>
|<big>dh</big>
|<big>न्</big>
|<big>n</big>
|-
|२०
|<big>प्</big>
|<big>pसम्भाषणम्</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/sambhASaNam|Page - 20]]</big>
|<big>फ्</big>
|<big>ph</big>
|<big>ब्</big>
|<big>b</big>
|<big>भ्</big>
|<big>bh</big>
|<big>म्</big>
|<big>m</big>
|-
|२१
|<big>य्</big>
|<big>yस्थावरवस्तूनि</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/sthAvaravastuni|Page - 21]]</big>
|<big>र्</big>
|<big>r</big>
|<big>ल्</big>
|<big>l</big>
|<big>व्</big>
|<big>v</big>
|
|
|-
|२२
|<big>श्</big>
|<big>śदिशाः</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/dizAH|Page - 22]]</big>
|<big>ष्</big>
|<big>ṣ</big>
|<big>स्</big>
|<big>s</big>
|<big>ह्</big>
|<big>h</big>
|
|
|}
 
<big><br />
'''संयुक्ताक्षराणि [Conjunct consonants]:'''</big>
 
<big>यदा द्वे अथवा अधिकानि व्यञ्जनानि एकत्ररूपेण विद्यन्ते, तदा तस्य संयुक्ताक्षरम् इति कथ्यते।</big>
 
<big>Two or more consonants together without intervening vowel or pause between them is called “ Conjunct Consonant”.</big>
 
<big><br />
उदाः ---</big>
 
<big>आत्मा – इत्यतस्मिन् त् + म् = त्म</big>
 
<big>संस्कृतम् – इत्यस्मिन् स् + क्  = स्क्</big>
 
<big>तत्र – इत्यस्मिन् = त् + र् = त्र्</big>
 
<big>कृष्णः – इत्यस्मिन् ष् + ण् = ष्ण्</big>
 
<big>श्यामः – इत्यस्मिन् श् + य् = श्य्</big>
 
<big><br />
कानिचन् संयुक्ताक्षराणि ---</big>
 
<big>क् + क् = क्‍क् क् + त् = क्त् क् + त् + व् = क्त्व्</big>
 
<big>ग् + र् = ग्र् ग् + ल् = ग्ल् ग् + व् = ग्व्</big>
 
<big>घ् + न् = घ्‍न् श् + र् = श्र् श् + ल् = श्ल्</big>
 
<big>ष् + क् = ष्क् श् + न् = श्न् त् + स् = त्स्</big>
 
<big>श् + व् = श्व् श् + च् = श्च् ङ् + ग् = ङ्ग्</big>
 
<big>च् + छ् = च्छ् त् + य् = त्य् न् + त् = न्त्</big>
 
<big><br /></big>
 
=== <big>'''(1A) परिचयः'''</big> ===
<big>चित्रं पठत अवगच्छत च | ( मम/ भवतः / भवत्याः )</big>
{|
! colspan="3" |'''<big>पुल्लिङ्गः (Masculine)</big>'''
|-
|२३
![[File:1A-1.png|left|frameless|422x422px]]
|<big>पञ्चम्यर्थे  तः</big>
![[File:1A-2.png|left|frameless|425x425px]]
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/paJcamyarthe-taH|Page - 23]]</big>
![[File:1A-3.png|left|frameless|421x421px]]
|-
|२४
!
|<big>शीघ्रं, मन्दं, शनैः, उच्चैः</big>
![[File:1A-4.png|left|frameless|418x418px]]
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/zIghram-mandam-zanaiH-uccaiH|Page - 24]]</big>
!
|-
|२५
! colspan="3" |'''<big>स्त्रीलिङ्गः (feminine)</big>'''
|<big>कथम्-किमर्थम्</big>
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/katham-kimartham|Page - 25]]</big>
|-
|२६
|[[File:1A-5.png|left|frameless|410x410px]]
|<big>भूतकाले तिङन्तकृदन्तरूपाणि</big>
|[[File:1A-6.png|left|frameless|411x411px]]
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/bhUtakAlakRtantarUpANi|Page - 26]]</big>
|[[File:1A-7.png|left|frameless|407x407px]]
|}
 
<big>विशेषः –</big>
 
<big>* भवतः - पुल्लिङ्गे | भवत्याः – स्त्रीलिङ्गे |</big>
 
<big>* “नाम” इत्यत्र विसर्गः (:) नास्ति | अनुस्वारः (ं) अपि नास्ति |</big>
 
==== '''<big>एतत् संभाषणम् उच्चैः पठत अवगच्छत च –</big>''' ====
<big>आचार्यः – सर्वेभ्यः स्वागतम् | नमस्काराः | मम नाम अरुणः | भवतः नाम किम् ?</big>
 
<big>रमेशः – मम नाम रमेशः |</big>
 
<big>आचार्यः – भवत्याः नाम किम् ?</big>
 
<big>लता – मम नाम लता |</big>
 
<big>आचार्यः – मम नाम किम् ?</big>
 
<big>छात्राः – भवतः नाम अरुणः |</big>
 
<big>आचार्यः – मम पुस्तकम् | मम मुखम् | मम पादः | एवं सर्वे वदन्तु | पुस्तकम् , चित्रम् , मित्रम् , वृक्षः, हस्तः, लेखनी |</big>
 
<big>छात्राः – मम पुस्तकम् | मम चित्रम् | मम मित्रम् | मम वृक्षः | मम हस्तः | मम लेखनी |</big>
 
<big>आचार्यः – भवतः पुस्तकम् | भवतः चित्रम् | एवं क्रमेण वदन्तु |</big>
 
<big>छात्राः – भवतः मित्रम् | भवतः वृक्षः | भवतः हस्तः | भवतः लेखनी |</big>
 
<big>आचार्यः – भवत्याः पुस्तकम् | भवत्याः चित्रम् | एवं क्रमेण वदन्तु |</big>
 
<big>छात्राः – भवत्याः मित्रम् | भवत्याः वृक्षः | भवत्याः हस्तः | भवत्याः लेखनी |</big>
 
=== <big>'''(2A) एतत् / तत् [ समीपस्थस्य बोधनाय - एतत्; दूरस्य तु तत् इति नपुंसकलिंगे प्रयोगः]'''</big> ===
{| class="wikitable"
|+
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''''एतत्'''''</big>
|<big>'''''तत्'''''</big>
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|-
|२७
|
|<big>भविष्यत्कालरूपाणि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/bhaviSyatkAlarUpANi|Page - 27]]</big>
! '''<big>भवनम्</big>'''
|}[[File:Bhavana.jpeg|268x268px|center|frameless]]
 
{|
!<big>'''''एतत्''<nowiki> भवनम् |</nowiki>'''</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!'''<big>मन्दिरम्</big>'''
|}[[File:Mandiram.jpeg|frameless|195x195px]]
{|
!<big>'''''तत्''<nowiki> मन्दिरम् |</nowiki>'''</big>
|}
|-
|२८
|
|<big>सम्बोधनरूपाणि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/sambodhanarUpANi|Page - 28]]</big>
!वातायनम्
|}
[[File:Vātāyanam.jpeg|191x191px|center|frameless]]
 
 
{|
!एतत् वातायनम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!सोपानम्
|}
[[File:Sopānam.jpeg|frameless|203x203px]]
{|
!तत् सोपानम्
|}
|-
|२९
|
|<big>यदि - तर्हि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/yadi-tarhi|Page - 29]]</big>
!'''कमलम्'''
|}[[File:Kamalam.jpeg|center|frameless|178x178px]]
{|
!एतत् कमलम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!चम्पकम्
|}
[[File:Campakam.jpeg|center|frameless|163x163px]]
{|
!तत् चम्पकम्
|}
|-
|३०
|
|<big>यदा - तदा</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/yadA-tadA|Page - 30]]</big>
!छत्रम्
|}
[[File:Chatram.jpeg|center|frameless|162x162px]]
 
{|
!एतत् छात्रम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!पर्णम्
|}
[[File:Parṇam.jpeg|center|frameless|211x211px]]
{|
!तत् पर्णम्
|}
|-
|३१
|
|<big>यत्र – तत्र</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/yatra–tatra|Page - 31]]</big>
!क्रीडनकम्
|}
[[File:Krīḍanakam.jpeg|center|frameless|166x166px]]
 
{|
!एतत् क्रीडनकम्  
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!पुस्तकम् 
|}
[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless]]
 
{|
!तत् पुस्तकम् 
|}
|-
|३२
! { |
|<big>च - एव - अपि - इति</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/ca-eva-api-iti|Page - 32]]</big>
!नेत्रम्
|}[[File:Netram.jpeg|center|frameless|230x230px]]
{|
!एतत् नेत्रम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!उपनेत्रम्
|}[[File:Upanetram.jpg|center|frameless|195x195px]]
{|
!तत् उपनेत्रम्
|}
|-
|३३
!
|<big>तः पर्यन्तम्</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/taH-paryantam|Page - 33]]</big>
!दुग्धम्
|}[[File:Dugdham.jpeg|center|frameless|235x235px]]
{|
!एतत् दुग्धम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!जलम्
|}
[[File:Jalam.jpeg|center|frameless|181x181px]]
{|
!तत् जलम्
|}
|-
|३४
!
|<big>सह - विना</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/saha-vinA|Page - 34]]</big>
!विमानम्
|}[[File:VimAnam.jpg|center|frameless|241x241px]]
{|
!एतत् विमानम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!रेलयानम्
|}[[File:Relayanam.jpeg|center|frameless|232x232px]]
{|
!तत् रेलयानम्
|}
|-
|३५
!
|<big>अद्य - ह्यः - परश्वः, वासराणि, अद्यतन - ह्यस्तन - श्वस्तन</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/adyatana-hyastana-zvastana|Page - 35]]</big>
!फलम्
|}[[File:Phalam.jpeg|center|frameless|187x187px]]
{|
!एतत् फलम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!पुष्पम्
|}[[File:Pushpam.jpg|center|frameless|195x195px]]
{|
!तत् पुष्पम्
|}
|-
|३६
!
|<big>आगामि - गत</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/AgAmi-gata|Page - 36]]</big>
!उद्यानम्
|}[[File:Udyanam.jpeg|center|frameless|201x201px]]
{|
!एतत् उद्यानम्
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!सस्यम्
|}[[File:Sasyam.jpeg|center|frameless|180x180px]]
{|
!तत् सस्यम्
|}
|}
 
=== <big>(2B) एषः / सः [समीपस्थस्य बोधनाय - एषः; दूरस्य तु सः इति '''पुंल्लिंगे''' प्रयोगः]</big> ===
{| class="wikitable"
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>'''एषः'''</big>
 
|<big>'''सः'''</big>
 
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|-
|३७
|
|<big>यावत् - तावत्</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/yAvat-tAvat|Page - 37]]</big>
!<big>नर्तकः</big>
|}
[[File:Nartakaḥ.jpeg|center|frameless|241x241px]]<big> </big>
 
{|
!<big>एषः नर्तकः</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>गायकः</big>
|}
[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|203x203px]]
{|
!<big>सः गायकः</big>
|}
|-
|३८
|<big> </big>
|<big>स्म -प्रयोगः</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/sma-prayogaH|Page - 38]]</big>
!<big>चालकः</big>
|}
[[File:Cālakaḥ.jpeg|center|frameless|182x182px]]
{|
!<big>एषः चालकः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>पत्रवाहकः</big>
|}
[[File:Patravāhakaḥ.jpeg|center|frameless|216x216px]]
{|
!<big>सः पत्रवाहकः</big>
|}
|-
|३९
|
|<big>क्त्वा- ल्यप्</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/ktvA-lyap|Page - 39]]</big>
!<big>सौचिकः</big>
|}
[[File:Saucikaḥ.jpeg|center|frameless|198x198px]]
{|
!<big>एषः सौचिकः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>कुम्भकारः</big>
|}
[[File:Kumbhakāraḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
 
 
{|
!<big>सः कुम्भकारः</big>
|}
|-
|४०
|
|<big>तुमुन्-प्रत्ययः</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/tumun-pratyayaH|Page - 40]]</big>
!<big>बालकः</big>
|}
[[File:Bālakaḥ.jpeg|center|frameless|226x226px]]
{|
!<big>एषः बालकः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>वृद्धः</big>
|}
[[File:Vṛddhaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>सः वृद्धः</big>
|}
|-
|४१
|
|<big>अपेक्षया</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/apekSA|Page - 41]]</big>
!<big>वानरः</big>
|}
[[File:Vānaraḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>एषः वानरः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>गजः</big>
|}
[[File:Gajaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{|
!<big>सः गजः</big>
|}
|-
|४२
|
|<big>रुचिवाचकाः</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/rucivAcakAH|Page - 42]]</big>
!<big>हरिणः</big>
|}
[[File:Hariṇaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{|
!<big>एषः हरिणः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>भल्लूकः</big>
|}
[[File:Bhallūkaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
 
 
{|
!<big>सः भल्लूकः</big>
|}
|-
|४३
|
|<big>विरुद्धार्थकाः शब्दाः</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/viruddhArthakAH-zabdAH|Page - 43]]</big>
!<big>मयूरः</big>
|}
[[File:Mayūraḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{|
!<big>एषः मयूरः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>शुकः</big>
|}
[[File:Śukaḥ.jpeg|center|frameless|251x251px]]
{|
!<big>सः शुकः</big>
|}
|-
|४४
|
|<big>चेत् , नो चेत्</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/cet-no-cet|Page - 44]]</big>
!<big>भिक्षुकः</big>
|}
[[File:Bhikṣukaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>एषः भिक्षुकः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>नृपः</big>
|}
[[File:Nṛpaḥ.jpeg|center|frameless|233x233px]]
{|
!<big>सः नृपः</big>
|}
|-
|४५
|
|<big>शरीरावयवनामानि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/zarirAvayavanAmAni|Page - 45]]</big>
!<big>छात्रः</big>
|}
[[File:Chātraḥ.jpeg|center|frameless|285x285px]]
{|
!<big>एषः छात्रः</big>
|}
| [[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
| [[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>अध्यापकः</big>
|}
[[File:Adhyāpakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]
 
 
{|
!<big>एषः अध्यापकः</big>
|}
|}
 
=== (2C) एषा / सा [समीपस्थस्य बोधनाय - एषा ; दूरस्य तु सा इति प्रयोगः] ===
{| class="wikitable"
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|<big>एषा</big>
 
|<big>सा</big>
 
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|-
|४६
|
|<big>यः - सः , या-सा</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/yaH-saH-yA-sA|Page - 46]]</big>
!<big>वैद्या</big>
|}
{|
!<big>एषा वैद्या</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>शिक्षिका</big>
|}
[[File:Śikṣikā.jpeg|center|frameless|203x203px]]
{|
!<big>सा शिक्षिका</big>
|}
|-
|४७
|
|<big>यत् -- तत् , यद्यपि - तथापि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/yat--tat|Page - 47]]</big>
!<big>मक्षिका</big>
|}
[[File:Makṣikā.jpeg|center|frameless|210x210px]]
{|
!<big>एषा मक्षिका</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>पिपीलिका</big>
|}
[[File:Pipīlikā.jpeg|center|frameless|198x198px]]
{|
!<big>सा पिपीलिका</big>
|}
|-
|४८
|
|<big>कुटुम्ब-सम्बन्धशब्दाः</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/kuTumba-sambandAni-zabdAH|Page - 48]]</big>
!<big>लेखिका</big>
|}
[[File:Lekhikā.jpeg|center|frameless|209x209px]]
{|
!<big>एषा लेखिका</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>द्विचक्रिका</big>
|}
[[File:Dvicakrikā.jpeg|center|frameless|196x196px]]
{|
!<big>सा द्विचक्रिका</big>
|}
|-
|४९
|
|<big>अभ्यासानाम् उत्तराणि</big>
{|
|<big>[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023/abhyAsAnAM uttarANi|Page - 49]]</big>
!<big>बालिका</big>
|}
{|
!<big>एषा बालिका</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>वृद्धा</big>
|}
[[File:Vṛddhā.jpeg|center|frameless|205x205px]]
{|
!<big>सा वृद्धा</big>
|}
{| class="wikitable mw-collapsible"
! colspan="3" |<big>२) द्वितीयस्तरस्य विषयसूचिका</big>
|-
!
|
!Work in progress
{|
!
!<big>माला</big>
|}
[[File:Mālā.jpeg|center|frameless|210x210px]]
{|
!<big>एषा माला</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>शाटिका</big>
|}
{|
!<big>सा शाटिका</big>
|}
|-
|
{|
!<big>लता</big>
|}
[[File:Lāta.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>सा लता</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>कलिका</big>
|}
[[File:Kalikā.jpeg|center|frameless|209x209px]]
{|
!<big>सा कलिका</big>
|}
|-
|
{|
!<big>पत्रिका</big>
|}
[[File:Patrikā.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>एषा पत्रिका</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>पुस्तिका</big>
|}
[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless|198x198px]]
{|
!<big>सा पुस्तिका</big>
|}
|-
|
{|
!<big>पाठशाला</big>
|}
{|
!<big>एषा पाठशाला</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>गोशाला</big>
|}
[[File:Gośālā.jpeg|center|frameless|195x195px]]
{|
!<big>सा गोशाला</big>
|}
|-
|
{|
!<big>सरस्वती</big>
|}
 
{|
!<big>एषा सरस्वती</big>
|}
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]]
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]]
|
{|
!<big>पार्वती</big>
|}
 
{|
!<big>सा पार्वती</big>
|}
|}
[[Category:Pages with broken file links]]
deletepagepermission, page_and_link_managers, teachers
2,632

edits