Samskrita Vyakaranam

14---samAsaH/07---parishiShTam: Difference between revisions

Page Discussion

14---samAsaH/07---parishiShTam (view source)

Revision as of 05:00, 6 April 2024

693 bytes added ,  1 month ago
no edit summary
VisualWikitext
(Replaced content with " [[|]] <span lang="ar-SA">अष्टाध्यायां समासान्ताधिकारः </span><span lang="ar-SA">५</span>.<span lang="ar-SA">३</s...")
Tag: Replaced
No edit summary
 
(18 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:<span style="color:#ff0000"> 07 - परिशिष्टम्</span>}}
[[|]] <span lang="ar-SA">अष्टाध्यायां समासान्ताधिकारः </span><span lang="ar-SA">५</span>.<span lang="ar-SA">३</span>.<span lang="ar-SA">६८ इत्यस्मात् सूत्रात् आरभ्य ५</span>.<span lang="ar-SA">३</span>.<span lang="ar-SA">१६०</span> इत्यन्तपर्यन्तम् अस्ति । <span lang="ar-SA"><span lang="ar-SA">अस्मिन् अधिकारे </span>समासान्तप्रत्ययाः विधीयन्ते । एतानि सूत्राणि तद्धितस्याधिकारः सन्ति इत्य</span><span lang="ar-SA">तः समासान्तप्रत्यया</span>: <span lang="ar-SA">तद्धितप्रत्ययाः सन्ति। एते समासान्तप्रत्ययाः समासस्य अवयवाः भवन्ति अपि च तद्धितसंज्ञकाः भवन्ति । समासान्तप्रत्ययानां योजनानन्तरं  तद्धितप्रक्रिया आश्रयणीया भवति। अनेन कारणेन एव एते समासन्तप्रत्ययाः तद्धिताधिकारे सन्ति।</span>▼
 
<br />▼
 
▲ [[|]] <span lang="ar-SA"big>अष्टाध्यायां समासान्ताधिकारः </span><span lang="ar-SA">५</span>.<span lang="ar-SA">३</span>.<span lang="ar-SA">६८ इत्यस्मात् सूत्रात् आरभ्य ५</span>.<span lang="ar-SA">३</span>.<span lang="ar-SA">१६०</span> इत्यन्तपर्यन्तम् अस्ति । <span lang="ar-SA"><span lang="ar-SA">अस्मिन् अधिकारे </span>समासान्तप्रत्ययाः विधीयन्ते । एतानि सूत्राणि तद्धितस्याधिकारःतद्धितस्याधिकारे सन्ति इत्य</span><span lang="ar-SA">तःइत्यतः समासान्तप्रत्यया</span>: <span lang="ar-SA">तद्धितप्रत्ययाः सन्ति।सन्ति । एते समासान्तप्रत्ययाः समासस्य अवयवाः भवन्ति अपि च तद्धितसंज्ञकाः भवन्ति । समासान्तप्रत्ययानां योजनानन्तरं  तद्धितप्रक्रिया आश्रयणीया भवति।भवति । अनेन कारणेन एव एते समासन्तप्रत्ययाः तद्धिताधिकारे सन्ति।सन्ति ।<br /></spanbig>
 
<big><br /></big>
{|▼
{| class="wikitable"
| <span lang="ar-SA">'''<big>सूत्रक्रमाङ्कः'''</spanbig>'''
| <span lang="ar-SA">'''सूत्रं'''</span>
|'''<big>सूत्रं</big>'''
| <span lang="ar-SA">'''<big>समासान्तप्रत्ययः'''</spanbig>'''
| <span lang="ar-SA">'''<big>समासप्रकारः'''</spanbig>'''
|-
| '''<big>५.४.६८</big>'''
| <span lang="ar-SA"big>समासान्ताः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"big>समासान्त</span>-<span lang="ar-SA">अधिकारसूत्रम्</spanbig>
| <big><br /></big>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.६९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>न पूजनात्‌</spanbig>
▲{|
| <span lang="ar-SA"big>अधिकारनिषेधः</spanbig>
| <br />
|<big><br /></big>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>किमः क्षेपे</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>अधिकारनिषेधः</big></span>
| <big><br /></big>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नञस्तत्पुरुषात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>अधिकारनिषेधः</big></span>
| <big><br /></big>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>पथो विभाषा</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>अधिकारस्य वैकल्पिकः निषेधः</big></span>
| <big><br /></big>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>बहुव्रीहौ संख्येये डजबहुगणात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>डच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ऋक्पूरप्धूःपथामानक्षे</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अ</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अच्‌ प्रत्यन्ववपूर्वात्‌ सामलोम्नः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अक्ष्णोऽदर्शनात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७७''''''</big>
|
<span lang="ar-SA"big>अचतुरविचतुरसुचतुरस्त्रीपुंसधेन्वन</spanbig>
 
<span lang="ar-SA"big>डुहर्क्सामवाङ्मनसाक्षिभ्रुवदारगवोर्वष्ठी</spanbig>
 
<big>वपदष्ठीवनक्तंदिवरात्रिंदिवाहर्दिवसर</big>
<span lang="ar-SA">वपदष्ठीवनक्तंदिवरत्रिंदिवाहर्दिवसर</span>
 
<span lang="ar-SA"big>जसनिःश्रेयसपुरुषायुषद्व्यायुषत्र्यायुष</spanbig>
 
<span lang="ar-SA"big>र्ग्यजुषजातोक्षमहोक्षवृद्धोक्षोपशुनगोष्ठश्वाः</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''अच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ब्रह्महस्तिभ्याम् वर्च्चसः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.७९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अवसमन्धेभ्यस्तमसः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>श्वसो वसीयःश्रेयसः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अन्ववतप्ताद्रहसः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>प्रतेरुरसः सप्तमीस्थात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अनुगवमायामे</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>द्विस्तावा त्रिस्तावा वेदिः</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''अच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उपसर्गादध्वनः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>सर्वसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>तत्पुरुषस्याङ्गुलेः संख्याऽव्ययादेःसंख्याव्ययादेः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अहस्सर्वैकदेशसंख्यातपुण्याच्च रात्रेः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अह्नोऽह्न एतेभ्यः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>प्रकृत्यादेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.८९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>न संख्याऽऽदेःसंख्यादेः समाहारे</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>प्रकृत्यादेशनिषेधः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उत्तमैकाभ्यां च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>प्रकृत्यादेशनिषेधः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९१''''''</big>
| <big>राजाहस्सखिभ्यष्टच्‌</big>
| <span lang="ar-SA">राजाऽहस्सखिभ्यष्टच्‌</span>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>गोरतद्धितलुकि</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अग्राख्यायामुरसः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अनोऽश्मायस्सरसाम् जातिसंज्ञयोः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ग्रामकौटाभ्यां च तक्ष्णः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अतेः शुनः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उपमानादप्राणिषु</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उत्तरमृगपूर्वाच्च सक्थ्नः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.९९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नावो द्विगोः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१००''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अर्धाच्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>खार्याः प्राचाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>द्वित्रिभ्यामञ्जलेः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अनसन्तान्नपुंसकाच्छन्दसि</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ब्रह्मणो जानपदाख्यायाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>कुमहद्भ्यामन्यतरस्याम्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>तत्पुरुषसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>द्वंद्वाच्चुदषहान्तात्द्वन्द्वाच्चुदषहान्तात् समाहारे</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>द्वन्दसमासान्तप्रत्ययः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अव्ययीभावे शरत्प्रभृतिभ्यः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>अव्ययीभावसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अनश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>अव्ययीभावसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१०९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नपुंसकादन्यतरस्याम्</spanbig>
|'''<big>वैकल्पिकः टच्<br /big>'''▼
| <span lang="ar-SA">'''<br />
| <span lang="ar-SA"><big>अव्ययीभावसमासः</big></span>▼
▲वैकल्पिकः टच्<br />
'''</span>
▲| <span lang="ar-SA">अव्ययीभावसमासः</span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नदीपौर्णमास्याग्रहायणीभ्यः</spanbig>
|'''<big>वैकल्पिकः टच्<br /big>'''▼
| <span lang="ar-SA">'''<br />
| <span lang="ar-SA"big>अव्ययीभावसमासः</spanbig>▼
▲वैकल्पिकः टच्<br />
'''</span>
▲| <span lang="ar-SA">अव्ययीभावसमासः</span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१११''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>झयः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>वैकल्पिकः टच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>अव्ययीभावसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११२''''''</big>
| <span style="font-family:arial,sans-serif"big>गिरेश्च सेनकस्य</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<span lang="ar-SA">'''</span><big>'''वैकल्पिकः'''</big><span lang="ar-SA"></span><big>''' टच्'''</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>अव्ययीभावसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>बहुव्रीहौ सक्थ्यक्ष्णोः स्वाङ्गात्‌ षच्</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>षच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अङ्गुलेर्दारुणि</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>षच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>द्वित्रिभ्यां ष मूर्ध्नः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>ष</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''५.४११६<nowiki/>'''.४११६'''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अप् पूरणीप्रमाण्योः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अन्तर्बहिर्भ्यां च लोम्नः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अञ्नासिकायाः संज्ञायां नसं चास्थूलात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.११९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उपसर्गाच्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>सुप्रातसुश्वसुदिवशारिकुक्षचतुरश्रैणीपदाजपदप्रोष्ठपदाः</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''अच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नञ्दुःसुभ्यो हलिसक्थ्योरन्यतरस्याम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>वैकल्पिकः अच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नित्यमसिच् प्रजामेधयोः</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>असिच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>बहुप्रजाश्छन्दसि</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''असिच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>धर्मादनिच् केवलात्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>अनिच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>जम्भा सुहरिततृणसोमेभ्यः</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''अनिच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>दक्षिणेर्मा लुब्धयोगे</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''अनिच्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''प्रत्ययान्त'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">'''निपातनम्'''</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>इच् कर्मव्यतिहारे</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>इच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>द्विदण्ड्यादिभ्यश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>इच्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१२९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>प्रसम्भ्यां जानुनोर्ज्ञुः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ऊर्ध्वाद्विभाषा</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते वैकल्पिकः आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ऊधसोऽनङ्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>धनुषश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>वा संज्ञायाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>जायाया निङ्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>गन्धस्येदुत्पूतिसुसुरभिभ्यः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अल्पाख्यायाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उपमानाच्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>पादस्य लोपोऽहस्त्यादिभ्यः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१३९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>कुम्भपदीषु च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>संख्यासुपूर्वस्य</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>वयसि दन्तस्य दतृ</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>छन्दसि च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>स्त्रियां संज्ञायाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>विभाषा श्यावारोकाभ्याम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>अग्रान्तशुद्धशुभ्रवृषवराहेभ्यश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते आदेशः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ककुदस्यावस्थायां लोपः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>त्रिककुत् पर्वते</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>निपातनम्</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उद्विभ्यां काकुदस्य</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१४९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>पूर्णाद्विभाषा</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>समासान्ते लोपः</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>सुहृद्दुर्हृदौ मित्रामित्रयोः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>निपातनम्</big></span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५१''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>उरःप्रभृतिभ्यः कप्‌</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>कप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५२''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>इनः स्त्रियाम्</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>कप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५३''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नद्यृतश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>कप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५४''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>शेषाद्विभाषा</spanbig>
| <span lang="ar-SA">'''<big>वैकल्पिकः कप्</big>'''</span>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५५''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>न संज्ञायाम्</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५६''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ईयसश्च</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५७''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>वन्दिते भ्रातुः</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५८''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>ऋतश्छन्दसि</spanbig>
| <big><span lang="ar-SA">'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</span></big>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१५९''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>नाडीतन्त्र्योः स्वाङ्गे</spanbig>
| <span lang="ar-SA"big>'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|-
| <big>'''५'''<nowiki/>'''५.४.१६०''''''</big>
| <span lang="ar-SA"big>निष्प्रवाणिश्च</spanbig>
| <span lang="ar-SA"big>'''कप्'''</span>'''-'''<span lang="ar-SA">प्रत्ययनिषेधः</spanbig>
| <span lang="ar-SA"><big>बहुव्रीहिसमासः</big></span>
|}
 
<big><br /></big>
 
 
Vidhya  March 2020<br />▼
 
 
------------------------<br />
 
 
धेयम्‌-- If you would like to receive notification via email whenever a new page (new lesson) gets added to our site, [http://feedburner.google.com/fb/a/mailverify?uri=samskrita_vyakaranam&loc=en_US click here] and fill in your email address. New lessons are added every few weeks.<br />
 
 
Also we have multiple classes conducted via conference call, on the subjects of Paniniiya Vyakaranam, Nyaya shastram, and also a bhAShA-varga for those wanting to refine their language skills. All classes are free, and people can join from anywhere in the world via local phone call or internet, whichever is more convenient. For class schedules and connect info, [https://sites.google.com/site/samskritavyakaranam/13---jAlasthAnasya-samAcAraH click here].<br />
 
 
▲<small><br />
To join a class, or for any questions feel free to contact Swarup [mailto:dinbandhu@sprynet.com <dinbandhu@sprynet.com>].<br />
▲Vidhya  March 2020<br /></small>
Vidhya
page_and_link_managers, Administrators
5,097

edits

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/Special:MobileDiff/4862...23586"