page_and_link_managers, Administrators
5,094
edits
7---ArdhadhAtukaprakaraNam/19---lRut lakAraH: Difference between revisions
7---ArdhadhAtukaprakaraNam/19---lRut lakAraH (view source)
Revision as of 03:22, 8 May 2024
, 11 days agono edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
| (7 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1:
<big>{{DISPLAYTITLE:19 - लृट्-लकारः}}</big>
{| class="wikitable sortable mw-collapsible mw-collapsed"
!<big>ध्वनिमुद्रणानि</big>
|-
|'''<big>2024 वर्गः</big>'''
|-
|
|-
|
|}
<big><u>लृट्-लकारः</u> </big>
Line 21 ⟶ 33:
<big>एतावता सामान्यतकारादि-अकित्-प्रत्ययानां पाठः समाप्तः | अधुना नूतनपाठसमूहः आरभ्यमाणः—इडनुकूल- सकारादि-अर्धधातुक-अकित्-प्रत्ययाः सम्मिलितरूपेण क्रमेण पठिष्यन्ते | ते एते सन्ति—स्य (लृट्, लृङ्), सिप् (लेट्), सीयुट् (आत्मनेपदि आशीर्लिङ्), सन् (सन्नन्तधातवः) | अनन्तरं सिच् (लुङ्), लिट्, नामधातवः च, एते पृथक्तया करिष्यन्ते | लुङ्-लकारस्य सिच्-प्रत्ययः पृथक् अस्ति यतोहि लुङ्-लकारे अनेके प्रत्ययाः सन्ति, एषां प्रत्ययानां प्रसङ्गे सिच्
Line 45 ⟶ 57:
<big><u>“क्रियार्थायां क्रियायाम्” इत्यस्य परिचयः तुमुन्-प्रत्ययस्य
Line 141 ⟶ 153:
<big>अतः वयम् अनुमानं कृत्वा भावयामः यत् अर्थः एतादृशः स्यात् | नो चेत् अद्य अपि बहवः एतादृशजनाः सन्ति ये चिन्तयन्ति यत् 'अनद्यतन' इत्युक्ते "अद्य त्यक्त्वा अग्रे गत्वा यावत् अस्ति तावत् सर्वम्" | किन्तु तथा सूत्रकारस्य आशयः न स्यात् | अद्यतनं त्यक्त्वा सर्वोऽपि अनद्यतनः भवति चेत्, पुनः भविष्यत्सामान्ये लृट्-लकारः इति कथं वा 'सामान्यम्' वदेम ? अपि च भविष्यत्सामान्ये लृट्-लकारः, अनद्यतने भविष्यत् लुट्-लकारः इति भेदं किमर्थं वक्ष्यति सूत्रकारः ? स्वारस्यम् अत्र नास्ति | नाम "भवान् आगच्छतु, किन्तु अद्य न" इति यदा उच्यते तदा तस्य आशयः अद्यतनभिन्नश्वोभावी इति समीपे एव | दशानां वर्षाणाम् अनन्तरम् इति नार्थः | अद्यतनस्य प्रतिषेधात् अयं समीपकालः इति अर्थः ग्रहीतुं युज्यते इति प्रतिभाति | आहत्य लुट्-लकारस्य व्यवहारः अतीव विशिष्टः न तु लृट्-लकारस्य | लृट्-लकारः सामान्यं न तु लुट्-लकारः | 'अनद्यतन' इत्यनेन "अद्य त्यक्त्वा अग्रे गत्वा यावत् अस्ति सर्वम्" इति स्वीक्रियते चेत्, लुट्-लकारः एव सामान्यं भवति | किन्तु लुट्-लकारः एव विशिष्टः | प्रत्येकं भाषायाम् एकः विशिष्टः व्यवहारः भवति "quite recently completed actions”, अपि च "that which is very soon to take place” इत्यर्थम् | संस्कृतभाषायां तदेव 'अनद्यतन' इत्यनेन उक्तं, नाम अनद्यतनभूते लङ्-लकारः, अनद्यतनभविष्यति लुट्-लकारश्च | एवं कृत्वा "recently finished actions”, “about to come future actions” | यत् ह्यः जातं तदर्थं लङ्-लकारः, यत् श्वः जायमानमस्ति तदर्थं लुट्-लकारः | अथवा यत्र तादृशभावः अध्यारोपितः वर्तते, यथा निश्चितविवाहे |</big>
<big>अन्ततो गत्वा इतोऽपि एका वार्ता अस्ति यत् भूतकाले परोक्ष-अपरोक्ष इति तत्त्वं वर्तते; भविष्यत्काले तादृशं किमपि नास्ति यतोहि भविष्यति सर्वमपि परोक्षमस्ति ।</big>
Line 147 ⟶ 164:
[[File:Updated version of verb tense table by Shukavanam Mahodaya.jpg|
| |||