13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam//saMskrutashiKshaNasAmagrI/1---prathamastaraH (view source)
Revision as of 06:32, 31 July 2023
, 9 months agono edit summary
No edit summary |
No edit summary |
||
Line 1,214:
2. Lesson 1 [https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/3/30/%E0%A5%A7_-_%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%BE_%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%83.pdf AbhyasaH PDF]
----######################################################################################
== '''<big>२. वस्तूनां परिचयः</big>''' ==
Line 1,499:
|<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/0/0c/Yutakam.ogg युतकम्] [[File:Map marker icon – Nicolas Mollet – Audio – Media – Dark.png|frameless]]'''</big>
!<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/c/c9/NAraGgaphalam.ogg नारङ्गफलम्] [[File:Map marker icon – Nicolas Mollet – Audio – Media – Dark.png|frameless]]'''</big>
|} '''वस्तूनां परिचयः pdf'''
----######################################################################################
== '''<big>३. परिचयः</big>''' ==
Line 1,645 ⟶ 1,643:
#<big>__________ | ___________ | _____________ |</big>
'''PAGE 3 PDF'''
----######################################################################################
== '''<big>४. एषः - सः - सा - तत्</big>''' ==
Line 2,800 ⟶ 2,798:
|<big>वानरः</big>
|<big>वातायनम्</big>
|}'''PAGE 4 PDF'''
----######################################################################################
== '''<big>५. सरलवाक्यानि प्रशनाः च</big>''' ==
Line 2,908 ⟶ 2,906:
|}
'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/e/eb/%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A4%B2%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%83_%E0%A4%9A_-_Samskrita_Vyakaranam.pdf सरलवाक्यानि प्रश्नाः च] PDF'''
----######################################################################################
== '''<big>६. अस्ति नास्ति अत्र सर्वत्र</big>''' ==
Line 3,238 ⟶ 3,234:
[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/9/9c/%E0%A4%85%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BF_%E0%A4%85%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0.pdf '''अस्ति नास्ति अत्र सर्वत्र.pdf''']
'''PAGE 6 PDF'''
----######################################################################################
== '''<big>७. अहम्-भवान्-भवती</big>''' ==
Line 3,291 ⟶ 3,287:
|<div class="image-caption">अहं रामः
अहम् अध्यापकः
भवती का?</div>
|}
Line 3,309 ⟶ 3,306:
|<div class="image-caption">अहं लता
अहं छात्रा
भवान् कः?</div>
|}
Line 3,327 ⟶ 3,325:
|<div class="image-caption">अहं बलरामः
अहं लोहकारः
भवान् कः?</div>
|}
Line 3,345 ⟶ 3,344:
|<div class="image-caption">अहं राधेश्यामः
अहं कुम्भकारः
भवान् कः?</div>
|}
Line 3,490:
| ------ ------?
<nowiki>------</nowiki> ------।
|}'''PAGE 7 PDF'''
----######################################################################################
== '''<big>८. एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?</big>''' ==
=== '''<big>अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु</big>'''===
{| class="wikitable"
|+
! colspan="3" |==== <big>दकारान्तः एतद् शब्दः</big> ====
|-
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>एषः</big>
|<big>एते</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>एतस्य</big>
|<big>एतेषाम्</big>
|-
!
!
!
|-
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>एषा</big>
|<big>एताः</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>एतस्याः</big>
|<big>एतासाम्</big>
|-
!
!
!
|-
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>एतत् / एतद्</big>
|<big>एतानि</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>एतस्य</big>
|<big>एतेषाम्</big>
|}
{| class="wikitable"
! colspan="3" |==== <big>दकारान्तः तद् शब्दः</big> ====
|-
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
| '''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>सः</big>
|<big>ते</big>
|-
| '''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>तस्य</big>
|<big>तेषाम्</big>
|-
!
!
!
|-
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>सा</big>
|<big>ताः</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>तस्याः</big>
|<big>तासाम्</big>
|-
!
!
!
|-
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big>
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>तत् / तद्</big>
|<big>तानि</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>तस्य</big>
|<big>तेषाम्</big>
|}
{| class="wikitable"
|+
! colspan="3" |
====<big>दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big>====
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>अहम्</big>
|<big>वयम्</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>मम / मे</big>
|<big>अस्माकम् / नः</big>
|}
{| class="wikitable"
|+
! colspan="3" |
====<big>दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big>====
|-
|'''<big>विभक्तिः</big>'''
|'''<big>एकवचनम्</big>'''
|'''<big>बहुवचनम्</big>'''
|-
|'''<big>प्रथमा</big>'''
|<big>त्वम्</big>
|<big>यूयम्</big>
|-
|'''<big>षष्ठी</big>'''
|<big>तव / ते</big>
|<big>युष्माकम् / वः</big>
|}
===<big>एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? (त्रिषुलिङ्गेषु)</big>===
====<big>अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु</big>====
{| class="wikitable"
|
|
|<big>'''प्रथमा एकवचनम्'''</big>
|<big>'''षष्ठी एकवचनम्'''</big>
|<big>'''प्रथमा बहुवचनम्'''</big>
|<big>'''षष्ठी बहुवचनम्'''</big>
|-
|<big>'''एतद्'''</big>
|<big>पुंलिङ्गे</big>
|<big>एषः</big>
|<big>एतस्य</big>
|<big>एते</big>
|<big>एतेषाम्</big>
|-
|
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|<big>एषा</big>
|<big>एतस्याः</big>
|<big>एताः </big>
|<big>एतासाम्</big>
|-
|
|<big>नपुं -लिङ्गे</big>
|<big>एतत्/एतद्</big>
|<big>एतस्य</big>
|<big>एतानि</big>
|<big>एतेषाम्</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|-
|<big>'''तद्'''</big>
|<big>पुंलिङ्गे</big>
|<big>सः</big>
|<big>तस्य</big>
|<big>ते</big>
|<big>तेषाम्</big>
|-
|
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|<big>सा</big>
|<big>तस्याः</big>
|<big>ताः</big>
|<big>तासाम्</big>
|-
|
|<big>नपुं -लिङ्गे</big>
|<big>तत्/तद्</big>
|<big>तस्य</big>
|<big>तानि</big>
|<big>तेषाम्</big>
|-
|
|
|
|
|
|
|-
|<big>'''अस्मद्'''</big>
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big>
|<big>अहम्</big>
|<big>मम /मे </big>
|<big>वयम्</big>
|<big>अस्माकम् / नः </big>
|-
|
|
|
|
|
|
|-
|<big>'''युष्मद्'''</big>
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big>
|<big>त्वम्</big>
|<big>तव /ते</big>
|<big>यूयम्</big>
|<big>युष्माकम् / वः</big>
|}
==== <big>उदाहरणानि पठतु</big>====
{| class="wikitable"
| colspan="3" |<big>'''एतद्''' '''शब्दः'''</big>
|-
|<big>पुंलिङ्गे</big>
|[[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|141x141px]]
|<big>एषः बालकः ।</big><big>एतस्य नाम मोहनः।</big>
|-
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|[[File:Etat bālikā.jpg|left|frameless|149x149px]]
|<big>एषा बालिका।</big><big>एतस्याः नाम राधा।</big>
|-
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big>
|[[File:Kamalam new.jpeg|left|frameless|114x114px]]
|<big>एतत् पुष्पम्।</big><big>एतस्य नाम कमलम्।</big>
|-
|
|
|
|-
| colspan="3" |<big>'''तद् शब्दः'''</big>
|-
|<big>पुंलिङ्गे</big>
|[[File:Adhyāpakaḥ new.jpeg|left|frameless|148x148px]]
|<big>सः अध्यापकः ।</big><big>तस्य नाम गिरिधरमहोदयः।</big>
|-
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big>
|[[File:Śikṣikā.jpeg|left|frameless|157x157px]]
|<big>सा अध्यापिका।</big><big>तस्याः नाम रोहिणी।</big>
|-
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big>
|[[File:Phalam.jpeg|left|frameless|140x140px]]
|<big>तत् फलम् ।</big><big>तस्य नाम आम्रफलम्।</big>
|-
|
|
|
|-
| colspan="3" |<big>'''युष्मद् शब्दः (त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big>
|-
|
| [[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|left|frameless|184x184px]]
|<big>त्वं विदूषकः।</big><big>तव नाम राघवः।</big>
|-
|
|[[File:Nartaki.png|left|frameless|186x186px]]
|<big>त्वं नर्तकी।</big><big>तव नाम शाम्भवी।</big>
|-
|
|[[File:Pusthakam.jpeg|left|frameless|168x168px]]
|<big>त्वं पुस्तकम्।</big><big>तव नाम रामायणम्।</big>
|-
|
|
|
|-
| colspan="3" |<big>'''अस्मद् शब्दः त्रिषुलिङ्गेषु'''</big>
|-
|
|[[File:Archakah2.png|left|frameless|173x173px]]
|<big>अहम् अर्चकः।</big><big>मम नाम विजयेन्द्रः।</big>
|-
|
|[[File:Sarasvatī1.jpg|left|frameless|176x176px]]
|<big>अहं देवी ।</big><big>मम नाम सरस्वती।</big>
|-
|
|[[File:Campakam new.jpeg|left|frameless|157x157px]]
|<big>अहं पुष्पम्।</big><big>मम नाम चम्पकम्।</big>
|}
===<big>अभ्यासः</big>===
<big>'''उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयतु'''</big>
<big>'''१. एषः बालकः ।...एतस्य..... नाम मोहनः ।'''</big>
<big>२. एषः गायकः । .............. नाम कुमारगन्धर्वः ।</big>
<big>'''३. एषा बालिका ।...एतस्याः... नाम मोहिनी ।'''</big>
<big>४. एषा गायिका ।............. नाम लता ।</big>
<big>'''५. एतत् नगरम् ।...एतस्य.... नाम हरिद्वारम् ।'''</big>
<big>६. एतत् भवनम् ।.............. नाम संस्कृतधाम ।</big>
<big>७. '''सः घनश्यामः ।....तस्य..... जनकः वसुदेवः ।'''</big>
<big>८. सः श्यामः ।............. अग्रजः बलरामः ।</big>
<big>९. सः शिक्षकः ।............. पुस्तकम् एतत् ।</big>
<big>१०. सः तन्त्रज्ञः।............. कार्यालयः अत्र अस्ति।</big>
<big>११. सः रविः ।............. युतकं सुन्दरम् अस्ति ।</big>
<big>१२. सः सिंहः ।............. गर्जनं भयानकम् ।</big>
<big>१३. '''सा युवती ।....तस्याः.... नाम गौरी ।'''</big>
<big>१४. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।</big>
<big>१५. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।</big>
<big>१६. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।</big>
<big>१७. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।</big>
<big>१८. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।</big>
'''PAGE 8 PDF'''
----
== '''९. सम्बन्धषष्ठी - शब्दानां प्रयोगः''' ==
<big>'''द्वयोः पदार्थयोः मध्ये किदृशः सम्बन्धः भवति इति सम्बन्धषष्ठी सूचयति।'''</big> <big>'''यत्र सम्बन्धः कथनीयः भवति तत्र षष्ठीविभक्तिः प्रयुज्यते।'''</big>
===<big>सम्बन्धषष्ठीम् उपयुज्य शब्दानां प्रयोगः</big>===
{| class="wikitable"
|+
!<big>शब्दद्वयम्</big>
!<big>शब्दद्वयस्य साहाय्येन वाक्यानि</big>
|-
|<big>शिवः - कार्तिकेयः</big>
| <big>शिवस्य पुत्रः कार्तिकेयः ।</big>
|-
|<big>गणेशः - पार्वती</big>
|<big>गणेशस्य माता पार्वती।</big>
|-
|<big>पार्वती -शिवः</big>
|<big>पार्वत्याः पतिः शिवः ।</big>
|-
|<big>गङ्गानदी - वाराणसीनगरम्</big>
|<big>गङ्गानद्याः तीरे वाराणसीनगरम् ।</big>
|-
|<big>पुस्तकम् - रामायणम्</big>
|<big>पुस्तकस्य नाम रामायणम्।</big>
|-
|<big>भारतम् - पन्तप्रधानः मोदी</big>
|<big>भारतस्य पन्तप्रधानः मोदी ।</big>
|-
|<big>गृहम् - नाम अवन्तिली</big>
|<big>गृहस्य नाम अवन्तिली ।</big>
|-
|<big>विष्णुः - लक्ष्मीः</big>
|<big>विष्णोः भार्या लक्ष्मीः।</big>
|-
|<big>रामः - भरतः</big>
|<big>रामस्य भ्राता भरतः।</big>
|-
|<big>अभिमन्युः – अर्जुनः</big>
|<big>अभिमन्योः पिता अर्जुनः ।</big>
|}
===<big>अभ्यासः</big>===
====<big>आवरणे विद्यमानस्य पदस्य उचितं षष्ठ्यन्तं रूपं रिक्ते स्थले लिखतु</big>====
<big>१) वीणा (सुरेशः) ----------------------------- अग्रजा ।</big>
<big>२) गरिमा (मोहितः) ---------------------------- अनुजा ।</big>
<big>३) पवनः (सविता) ----------------------------- अग्रजः ।</big>
<big>४) सुन्दरः (साक्षी) ----------------------------- अनुजः ।</big>
<big>५) देहली (भारतदेशः) ------------------------- राजधानी ।</big>
<big>६) चेन्नई (तमिलनाडु- राज्यम्) --------------------मुख्यं नगरम् ।</big>
<big>७) पटना (बिहार-राज्यम्) -------------------------राजधानी ।</big>
<big>८) धर्मस्थलं (काशी) -----------------------------प्रमुख-स्थानम् ।</big>
<big>९) पूर्णः काश्मीरः (भारतदेशः) ------------------अभिन्नम् अङ्गम् अस्ति ।</big>
===<big>अभ्यासः</big>===
<big>मैसूरुनगरः प्रसिद्धः अस्ति दक्षिणभारते। प्रतिदिनं बहवः प्रवासिकाः मैसूरुनगरम् आगच्छन्ति। नगरे प्रासादाः, देवालयाः, उद्यानानि, मृगालयः इत्यादयः च सन्ति। एतानि आधारीकृत्य अधोभागे वाक्यानि लिखितानि सन्ति।</big>
====<big>आवरणे विद्यमानस्य पदस्य उचितं षष्ठ्यन्तं रूपं रिक्ते स्थले लिखतु।</big> ====
<big>'''उदाहरणम्''' –</big>
<big>(कावेरीनदी) - '''<u>कावेरीनद्याः</u>''' तीरे मैसूरुनगरम् अस्ति। </big>
<big>१) (नगरम्) ------ मध्ये प्रसिद्धः प्रासादः अस्ति। </big>
<big>२) (प्रासादः) नवरात्रि उत्सवसमये ------ सुन्दरः दीपालङ्कारः भवति । </big>
<big>३) (दीपालङ्कारः) ------ दर्शनं कर्तुं बहुजनाः आगच्छन्ति। </big>
<big>४) (जलबन्धः) नगरस्य समीपे महान् जलबन्धः अस्ति। ------ नाम कृष्णराजसागरः ।</big>
<big>५) (सः) ------ मुख्य-अभियन्ता विश्वेश्वरय्यः ।</big>
<big>६) (उद्यानम्) जलबन्धस्य पार्श्वे उद्यानम् अस्ति। ------ सस्यानि पुष्पाणि च मनोहराणि सन्ति। </big>
<big>७) (मृगालयः) नगरे स्थितस्य ------ विविधान् प्राणिनः दृष्ट्वा बालाः हर्षन्ति ।</big>
<big>८) (शैलः) नगरे स्थितस्य ------ उपरि देवालयः अस्ति। </big>
<big>९) (देवी) तस्मिन् देवालये ------ दर्शनं कृत्वा भक्ताः मुदिताः भवन्ति ।</big>
'''PAGE 9 PDF'''
----
== '''<big>१०. क्रीडा - क्रियापदानि</big>''' ==
{| class="wikitable"
|[[File:Gachati.jpg|frameless|161x161px]]
| colspan="2" |<big>गच्छति।</big>
| colspan="2" |<big>बालिका गच्छति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Agachati.jpg|frameless|163x163px]]
| colspan="2" |<big>आगच्छति।</big>
| colspan="2" |<big>बालकः आगच्छति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah upavishati.png|frameless|190x190px]]
| colspan="2" |<big>उपविशति।</big>
| colspan="2" |<big>पुत्र: उपविशति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Ekah balakah.jpg|frameless|200x200px]]
| colspan="2" |<big>उत्तिष्ठति</big>
| colspan="2" |<big>पुत्रः उत्तिष्ठति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah pathati.png|frameless|186x186px]]
| colspan="2" |<big>पठति</big>
| colspan="2" |<big>सहोदरः पठति</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Boy writes.png|frameless|183x183px]]
| colspan="2" |<big>लिखति</big>
| colspan="2" |<big>सहोदरः लिखति</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Balika gayati.png|frameless|221x221px]]
| colspan="2" |<big>गायति।</big>
| colspan="2" |<big>पुत्री गायति। </big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Nrutyati.jpg|frameless|166x166px]]
| colspan="2" |<big>नृत्यति।</big>
| colspan="2" |<big>पुत्रः नृत्यति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Khadati.jpg|frameless|164x164px]]
| colspan="2" |<big>खादति</big>
| colspan="2" |<big>अनुजा खादति</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah pibati.png|frameless|199x199px]]
| colspan="2" |<big>पिबति।</big>
| colspan="2" |<big>अनुजः पिबति। </big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Boy asks.png|frameless|199x199px]]
| colspan="2" |<big>पृच्छति। </big>
| colspan="2" |<big>अनुजः पृच्छति। </big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Mata Ahvayati.png|frameless|212x212px]]
| colspan="2" |<big>आह्वयति। </big>
| colspan="2" |<big>जननी आह्वयति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Kridati.jpg|frameless|189x189px]]
| colspan="2" |<big>क्रीडति।</big>
| colspan="2" |<big>पौत्रः क्रीडति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Sahodarii hasati.png|frameless|221x221px]]
| colspan="2" |<big>हसति। </big>
| colspan="2" |<big>सहोदरी हसति। </big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Boy cries.png|frameless|194x194px]]
| colspan="2" |<big>रोदिति। </big>
| colspan="2" |<big>ज्येष्ठः रोदिति। </big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Balika pashyati.png|frameless|163x163px]]
| colspan="2" |<big>पश्यति</big>
| colspan="2" |<big>कनिष्ठा पश्यति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Agrajah kathayati.png|frameless|228x228px]]
| colspan="2" |<big>कथयति।</big>
| colspan="2" |<big>अग्रजः कथयति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Anuja chalati.jpg|frameless|193x193px]]
| colspan="2" |<big>चलति</big>
| colspan="2" |<big>अनुजा चलति</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Pita chalayati.png|frameless|175x175px]]
| colspan="2" |<big>चालयति। </big>
| colspan="2" |<big>जनकः चालयति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Pitamaha gruhnati.png|frameless|256x256px]]
| colspan="2" |<big>गृह्णाति</big>
| colspan="2" |<big>पितामहः गृह्णाति।</big>
|-
|
|
|
|
|
|-
|[[File:Grandmother brings pie.png|frameless|167x167px]]
| colspan="2" |<big>आनयति। </big>
| colspan="2" |<big>पितामही आनयति। </big>
|}
{| class="wikitable"
|-
|[[File:Balakah upavishati.png|frameless|171x171px]]
| colspan="2" |<big>पठति </big>
|<big>बालकः पठति</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah dhavati.png|frameless|147x147px]]
| colspan="2" |<big>धावति </big>
|<big>सहोदरः धावति</big>
|-
|
|
|
|
|-
| [[File:Khadati.jpg|frameless|151x151px]]
| colspan="2" |<big>खादति </big>
|<big>पुत्री खादति</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah pibati.png|frameless|219x219px]]
| colspan="2" |<big>पिबति </big>
|<big>पौत्रः पिबति</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah tarati.png|frameless|174x174px]]
| colspan="2" |<big>तरति</big>
|<big>अनुजः तरति</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Balakah dhavati.png|frameless|153x153px]]
| colspan="2" |<big>धावति </big>
|<big>अग्रजः धावति</big>
|-
|
|
|
|
|-
|[[File:Balika pashyati.png|frameless|154x154px]]
| colspan="2" |<big>पश्यति</big>
|<big>पुत्री पश्यति</big>
|}
===<big>चित्रसहित-क्रियापदानि - अभ्यासः</big>===
<big>अधोलिखितकोष्ठकस्य साहाय्येन चित्राणि दृष्ट्वा यथोचितं वाक्यानि लिखतु ।</big>
{| class="wikitable"
| [[File:Balika gayati.png|frameless|208x208px]]
|<big>एषा</big>
|<big>बालिका गायति।</big><big>अनुजा गायति।</big>
<big>गीता गायति।</big>
|-
|
|
|
|-
|[[File:Boy writes.png|frameless|153x153px]]
|<big>एषः</big>
|<big>अनुजः लिखति।</big><big>रमेशः लिखति।</big>
<big>पुत्रः लिखति।</big>
|-
|
|
|
|-
|[[File:Agachati.jpg|frameless|190x190px]]
|<big>बालकः</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Nrutyanti.jpg|frameless|300x300px]]
| <big>बालिकाः</big><big>बालकाः</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Balakah upavishati.png|frameless|204x204px]]
|<big>पुत्रः</big>
|
|-
|
|
|
|-
| [[File:Balika gayati.png|frameless|223x223px]]
|<big>पुत्री</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Balakah pibati.png|frameless|220x220px]]
|<big>अनुजः</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Balakah dhavati.png|frameless|179x179px]]
|<big>रमेशः</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Sahodarii hasati.png|frameless|192x192px]]
|<big>गीता</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Agrajah kathayati.png|frameless|214x214px]]
|<big>भ्राता</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Anuja chalati.jpg|frameless|180x180px]]
|<big>अनुजा</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Mata Ahvayati.png|frameless|201x201px]]
|<big>माता</big>
|
|-
|
|
|
|-
|[[File:Pita chalayati.png|frameless|166x166px]]
|<big>पिता</big>
|
|}'''PAGE 10 PDF'''
----
----
----
| |||