001---अजन्तधातूनाम् इड्व्यवस्था---समग्रं चिन्तनम्
7---ArdhadhAtukaprakaraNam/13---ajantadhAtUnAm-iDvyavasthA/001---ajanta-dhAtUnAm-iDvyavasthA---samagraM-cintanam
धातुः | औपदेशिकधातुः | तास् (लुट्) | तुमुन् | तव्यत् | स्य (लृट्) | स्य (लृङ्) | विशिष्टनूतनसूत्राणि | सुपरिचितानि सूत्राणि | Mnemonic कथा | |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
अ | ❌ | |||||||||
आ | ❌ | |||||||||
इ - २ | श्रि | श्रिञ् सेवायाम् भ्वा उo (श्रयति/श्रयते) | श्रयिता | श्रयितुम् | श्रयितव्यम् | श्रयिष्यति/श्रयिष्यते | अश्रयिष्यत्/अश्रयिष्यत | श्रितः
श्वित्रः शयने डयते | ||
श्वि | टुओँश्वि गतिवृद्ध्योः भ्वा पo (श्वयति) | श्वयिता | श्वयितुम् | श्वयितव्यम् | श्वयिष्यति | अश्वयिष्यत् | ||||
ई - २ | शीङ् | शीङ् स्वप्ने अ आo (शेते) | शयिता | शयितुम् | शयितव्यम् | शयिष्यते | अशयिष्यत | |||
डीङ् | डीङ् विहायसा गतौ भ्वा आo (डयते)
डीङ् विहायसा गतौ दि आo (डीयते) |
डयिता | डयितुम् | डयितव्यम् | डयिष्यते | अडयिष्यत | ||||
उ - ६ | यु | यु मिश्रेणेऽमिश्रणे च, अ पo (यौति) | यविता | यवितुम् | यवितव्यम् | यविष्यति | अयविष्यत् | युवकः
रुद्रं नौति | ||
रु | रु शब्दे अ पo (रौति / रवीति) | रविता | रवितुम् | रवितव्यम् | रविष्यति | अरविष्यत् | ||||
नु | णु स्तुतौ अ पo (नौति) | नविता | नवितुम् | नवितव्यम् | नविष्यति | अनविष्यत् | ||||
स्नु | ष्णु प्रस्रवणे अ पo (स्नौति) | स्नविता | स्नवितुम् | स्नवितव्यम् | स्नविष्यति | अस्नविष्यत् | स्नुषया
क्षुरी (छुरिका) क्ष्णुता वृङ् वृञ् इति सेवे ऊ सर्वे ॠ | |||
क्षु | टुक्षु शब्दे अ पo (क्षौति) | क्षविता | क्षवितुम् | क्षवितव्यम् | क्षविष्यति | अक्षविष्यत् | ||||
क्ष्णु | क्ष्णु तेजने अ पo (क्ष्णौति) | क्ष्णविता | क्ष्णवितुम् | क्ष्णवितव्यम् | क्ष्णविष्यति | अक्ष्णविष्यत् | ||||
ऊ | ✅ | भू | भविता | भवितुम् | भवितव्यम् | भविष्यति | अभविष्यत् | |||
ऋ - २ | वृङ् | वृङ् सम्भक्तौ क्र्या आo (वृणीते) | वरिता | वरितुम् | वरितव्यम् | वरिष्यते | अवरिष्यत | |||
वृञ् | वृञ् वरणे स्वा उo (वृणोति/वृणुते) | वरिता | वरितुम् | वरितव्यम् | वरिष्यति / वरिष्यते | अवरिष्यत् / अवरिष्यत | ||||
** ऋकरन्तधातवः + स्य - ऋद्धनोः स्ये (७.२.७०) | ||||||||||
ॠ | ✅ | तरिता | तरितुम् | तरितव्यम् | तरिष्यति | अतरिष्यत् | ||||
एच् | ❌ | ध्यै | ध्याता | ध्यातुम् | ध्यातव्यम् | ध्यास्यति | अध्यास्यत् |