शरिरावयवनामानि
शरिरावयवनामानि
| क्र. | संस्कृतम् | मराठी | English |
|---|---|---|---|
| १ | मस्तकम् | डोके | Head |
| २ | केशः | केस | Hair |
| ३ | शिखा | वेणी | Breaded hair |
| ४ | ललाटम् | कपाळ | Forehead |
| ५ | भ्रूवा | भुवई | Eyebrow |
| ६ | नयनम् | डोळा | Eye |
| ७ | नासिका | नाक | Nose |
| ८ | मुखम् / आस्यम् | तोंड | Mouth |
| ९ | ओष्ठम् | ओठ | Upper lip |
| १० | अधरम् | खालचा ओठ | Lower lip |
| ११ | जिह्वा | जिभ | Tongue |
| १२ | कर्ण / श्रवणम् | कान | Ear |
| १३ | चुबुक:/चिबुकम् | हनुवटी | Chin |
| १४ | श्मश्रु | दाढी, मिशी | Beard, Mustache |
| १५ | कण्ठः | गळा | Throat |
| १६ | ग्रीवा | मान | Neck |
| १७ | स्कन्धः | खांदा | Shoulder |
| १८ | भुजा / बाहु | दंड | Arm |
| १९ | कफोणिः | कोपरा | Elbow |
| २० | करः / हस्तः | हात | Hand |
| २१ | मणिबन्धः | मनगट | Wrist |
| २२ | अङ्गुष्ठः | अंगठा | Thumb |
| २३ | अंङ्गुलयः | बोटे | FIngers |
| २४ | वक्षः | स्तन | Breast |
| २५ | उरस् | छाती | Chest |
| २६ | उदरम् | पोट | abdomen |
| २७ | नितम्बः | नितंब | Buttock |
| २८ | उरुः | मांडी | Thigh |
| २९ | जानुः | गुडघा | Knee |
| ३० | टङ्का | पाय | Leg |
| ३१ | पीठिका | पोटरी | Calf / back side of the leg |
| ३२ | घुटिकाः | घोटा | Ankle |
| ३३ | चरणः | पाउल | Foot |
| ३४ | पादतलम् / तलवः | तळपाय | Bottom of the foot |
| ३५ | पाष्णिम् | टाच | Heel |
| ३६ | पादाङ्गुष्ठः | पायाची बोटे | Toes |
शरिरावयवनामानि अभ्यासः
१) अधोलिखित् कोष्टके शरिरावयवस्य नामानि अन्वेषणं करोतु ---
| धः | रौ | ऋ | फै | म् | ण | बो | म् | हः | षी | झ | शः | यी | झा | सु |
| फी | टौ | यी | झा | णो | ढै | छु | दू | सु | जै | थौ | दू | थू | ञं | ठू |
| झा | थू | जं | छि | ची | लौ | अ | डो | टु | थि | णै | खा | ढ | टि | दं |
| रा | लौ | न | षी | खा | अं | ङ्गु | ल | यः | षी | रा | टौ | श्र | ङी | टु |
| ऋ | श्म | य | छि | बं | ऋ | ष्ठः | ला | बं | ण | ओ | बं | व | क्षः | झ |
| खा | ढै | न | षौ | ण | छु | थू | ट | फै | श्म | षौ | ष्ठ | ण | रौ | मी |
| मु | ख | म् | शः | म | स्त | क | म् | रौ | ची | पा | थि | म् | सि | यी |
| ण | यी | षी | रौ | णि | बं | ची | षी | ञं | ण | दः | हु | फै | छि | ठू |
| जं | स्क | न्धः | फै | ब | षौ | रा | छि | बा | हु | षी | षौ | ह | स्तः | थौ |
| लौ | ण | छु | णो | न्धः | छु | श्म | श्रु | खा | ऋ | ण | खा | ण | दू | टौ |
| जि | व्हा | छं | बो | छि | शि | छं | लौ | ढै | डो | के | लौ | उ | रुः | णै |
| षौ | ची | लौ | यी | ढै | फी | खा | जै | सु | जै | शः | ऋ | द | झा | ऋ |
| ना | जं | नि | त | म्बः | झा | ढै | भु | ढ | बो | रा | उ | र | स् | हः |
| भी | टौ | लौ | ऋ | जं | श्म | थि | जा | नुः | ठू | षी | ची | म् | थू | फी |
| छं | वा | भ्रू | ढै | थौ | झा | ञं | षी | ची | ण | छं | ङी | टु | थौ | दू |
| म् | ग्री | वा | झा | ऋ | दू | ना | सि | का | दं | रा | क | फो | णिः | हु |
| फी | ऋ | टु | जै | सु | म् | थि | ठू | थू | णै | थू | ण्ठः | मी | शो | म् |
| [ Puzzle created by Sameer Talar] | ||||||||||||||
| मस्तकम् | केशः | शिखा | भुजा | कफोणीः | बाहु | जिव्हा | ग्रीवा | उदरम् | उरुः |
| ललाटम् | भ्रूवा | नयनम् | मणिबन्धः | हस्तः | अङ्गुष्ठः | कण्ठः | श्मश्रु | जानुः | नाभी |
| नासिका | मुखम् | ओष्ठम् | अंङ्गुलयः | वक्षः | उरस् | श्रवणम् | स्कन्धः | नितम्बः | पादः |
उत्तरम् -
२) उचित क्रमानुसारेण शरिरस्य अवयवानां नामानि लिखतु ---
 |
शरिरावयवस्य नामः |
|---|---|
| अङ्गुष्ठः, अङ्गुलयः उदरम्, ऊरुः, ओष्ठम्, करः, कफोणिः,
केशः,ग्रीवाः, घुटिकाः, चरणः, जानुः, नयनम्, नासिका, नितम्बः, पादः, पादतलम्, पादाङ्गुष्ठः, पार्ष्णिः, पीठिका,भुजा, मणिबन्धः मस्तकम्, ललाटम्, वक्षः, स्कन्धः | |
| १) --------------- |
२) --------------- | ३) --------------- | ४) --------------- | ५) --------------- | ६) --------------- | ७) --------------- | ८) --------------- | ९) --------------- | १०) --------------- | ११) --------------- | १२) --------------- | १३) --------------- | १४) --------------- | १५) --------------- | १६) --------------- | १७) --------------- | १८) --------------- | १९) --------------- | २०) --------------- | २१) --------------- | २२) --------------- | २३) --------------- | २४) --------------- | २५) --------------- | २६) --------------- | | |
| Reproduced with permission from Professor Madanmohan Jhaa. | Assistance from Sameer Talar for creating the puzzle. |
उत्तरम् -