13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/apekSA: Difference between revisions
Anjali2023 (talk | contribs) No edit summary |
No edit summary |
||
| (8 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
Line 1:
{{DISPLAYTITLE:४१. अपेक्षया}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
=== <big>
<big>नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?</big>
<big>चन्द्रकान्तः
<big>चन्द्रकान्तः
▲<big>नागराजः- गतवर्षपेक्षया अस्मिन् वर्षे वृष्टिः अपि अधिका आसीत् |</big>
▲<big>चन्द्रकान्तः -पूर्वापेक्षया इदानीम् परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |</big>
==== <big>
<big>'''अपेक्षया'''</big>
<big>
<big>उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |</big>
===
====
<big>अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।</big>
<big>एतदाधारेण अधः
[[File:L43 Photo1.png|frameless|384x384px]]
{| class="wikitable"
|<big>'''उद्योगः '''</big>
|<big>लिपिकारः</big>
|<big>अधिकारी</big>
|-
|<big>'''वेतनम्'''</big>
|<big>रू १,५०००.००</big>
|<big>रू २,०००.००</big>
|-
|<big>'''भारः'''</big>
|<big>४२ किलो</big>
|<big>५८ किलो</big>
|-
|<big>'''परीक्षायाम्'''</big>
|<big>प्रथमस्थानम्</big>
|<big>प्रथमश्रेणी</big>
|-
|<big>'''आसक्तिः'''</big>
|<big>परिसरः</big>
|<big>क्रिडा</big>
|-
|<big>'''प्रियखाद्यम्'''</big>
|<big>शष्कुली</big>
|<big>लड्डुकः</big>
|-
|<big>'''वयः'''</big>
|<big>४० वर्षाणि</big>
|<big>३८ वर्षाणि</big>
|-
|<big>'''वित्तकोषे धनम्'''</big>
|<big>रू १२,०००.००</big>
|<big>रू ३४,०००.००</big>
|}
Line 71 ⟶ 70:
<big>'''एतयोः कः स्थूलः ?'''</big>
<big>'''मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः
<big>1.एतयोः कः उन्नतः ?</big>▼
▲<big>1.एतयोः कः उन्नतः?</big>
<big>_____________________</big>
<big>2. एतयोः कः कृशः ?</big>
<big>_____________________</big>
<big>3.
<big>______________________</big>
<big>4.
<big>______________________</big>
Line 95 ⟶ 93:
<big>______________________</big>
<big>6.
<big>_______________________</big>
Line 107 ⟶ 105:
<big>____________________________</big>
<big>9. एतयोः कस्य
<big>__________________________</big>
<big>10.एतयोः कः
<big>__________________________</big>
▲==== <big>२) आवरणे विद्यमानस्य पदस्य साहाय्येन वाक्यानि लिखतु –</big> ====
<big>उदा –</big>
Line 138 ⟶ 135:
८. <big>---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)</big>
९. <big>---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक
१०. <big>---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)</big>
[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/3/3c/PAGE_41_PDF.pdf '''<big>अपेक्षया</big>''' '''<big>PDF</big>''']
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/041%20-%20Apekshya.ppsx अपेक्षया PPTX with audio]</big>'''
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/041%20-%20Apekshya%20NA.ppsx अपेक्षया PPTX without audio]</big>'''
'''PAGE 41'''
| |||
Latest revision as of 03:19, 23 May 2024
अपेक्षया
ध्यानेन पठतु ---
नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?
चन्द्रकान्तः – आम् | गतवर्षापेक्षया एतस्मिन् वर्षे एव शैत्यम् अधिकम् |
नागराजः – गतवर्षापेक्षया अस्मिन् वर्षे वृष्टिः अपि अधिका अस्ति |
चन्द्रकान्तः – पूर्वापेक्षया इदानीं परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |
विशेषः
अपेक्षया
यदा द्वयोः तोलनं कृत्वा आधिक्यं न्यूनता वा उच्यते तदा “अपेक्षया “ इत्यस्य उपयोगः क्रियते |
उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |
अभ्यासः
१) पार्श्वे चित्रद्वयं दत्तम् अस्ति ।
अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।
एतदाधारेण अधः निर्दिष्टानां प्रश्नानाम् उत्तराणि “अपेक्षया” इति पदेन युक्तेन वाक्येन लिखन्तु ।
| उद्योगः | लिपिकारः | अधिकारी |
| वेतनम् | रू १,५०००.०० | रू २,०००.०० |
| भारः | ४२ किलो | ५८ किलो |
| परीक्षायाम् | प्रथमस्थानम् | प्रथमश्रेणी |
| आसक्तिः | परिसरः | क्रिडा |
| प्रियखाद्यम् | शष्कुली | लड्डुकः |
| वयः | ४० वर्षाणि | ३८ वर्षाणि |
| वित्तकोषे धनम् | रू १२,०००.०० | रू ३४,०००.०० |
उदा -
एतयोः कः स्थूलः ?
मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः स्थूलः ।
1.एतयोः कः उन्नतः ?
_____________________
2. एतयोः कः कृशः ?
_____________________
3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम् ?
______________________
4. एतयोः कः ज्येष्ठः ?
______________________
5.एतयोः कस्य भारः अधिक:?
______________________
6.एतयोः कस्य परिसरप्रीतिः अधिका?
_______________________
7.एतयोः कस्मिन् मधुरप्रीतिः अधिका?
________________________
8. एतयोः कः बुद्धिमान्?
____________________________
9. एतयोः कस्य उद्योगः उच्चः?
__________________________
10.एतयोः कः अधिकम् व्यायं करोति?
__________________________
२) आवरणे विद्यमानस्य पदस्य साहाय्येन वाक्यानि लिखतु –
उदा –
मम गृहस्य अपेक्षया विद्यालयं विशालम् अस्ति।
१. ------- ----------- मुम्बई नगरं बृहत्। (जयपुर)
२. ---------- ------------ जयश्री उन्नता। (मालती)
३. ---------- ------------ लेखनं कठिनम्। (पठनम्)
४. ---------- ------------ विजयः चतुरः। (मोहितः)
५. ---------- ------------ मन्दिरं सुन्दरम्। (ग्रन्थालयम्)
६. ---------- ----------- गोविन्दः स्थूलः। (अमितः)
७. --------- ----------- आम्रफलं बहु मधुरम्। (कदलीफलम्)
८. ---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)
९. ---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक-जलम्। (चषकः)
१०. ---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)
PAGE 41