13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/apekSA: Difference between revisions
Anjali2023 (talk | contribs) No edit summary |
No edit summary |
||
| Line 2: | Line 2: | ||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
== <big>'''अपेक्षा /अपेक्षया'''</big> == |
|||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
<big>नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?</big> |
<big>नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?</big> |
||
<big>चन्द्रकान्तः - आम् | |
<big>चन्द्रकान्तः - आम् | गतवर्षापेक्षया एतस्मिन् वर्षे एव शैत्यम् अधिकम् |</big> |
||
<big>नागराजः- |
<big>नागराजः- गतवर्षापेक्षया अस्मिन् वर्षे वृष्टिः अपि अधिका आसीत् |</big> |
||
<big>चन्द्रकान्तः -पूर्वापेक्षया इदानीम् परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |</big> |
<big>चन्द्रकान्तः -पूर्वापेक्षया इदानीम् परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |</big> |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
<big>उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |</big> |
<big>उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |</big> |
||
| Line 27: | Line 29: | ||
<big>अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।</big> |
<big>अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।</big> |
||
<big>एतदाधारेण अधः |
<big>एतदाधारेण अधः निर्दिष्टानां प्रश्नानाम् उत्तराणि “अपेक्षया” इति पदेन युक्तेन वाक्येन लिखन्तु ।</big> |
||
[[File:L43 Photo1.png|frameless|384x384px]] |
[[File:L43 Photo1.png|frameless|384x384px]] |
||
| Line 71: | Line 73: | ||
<big>'''एतयोः कः स्थूलः ?'''</big> |
<big>'''एतयोः कः स्थूलः ?'''</big> |
||
<big>'''मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः स्थूलः |
<big>'''मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः स्थूलः ।'''</big> |
||
| Line 83: | Line 85: | ||
<big>_____________________</big> |
<big>_____________________</big> |
||
<big>3. |
<big>3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम्?</big> |
||
<big>______________________</big> |
<big>______________________</big> |
||
<big>4. |
<big>4. एतयोः कः जयेष्टः?</big> |
||
<big>______________________</big> |
<big>______________________</big> |
||
| Line 95: | Line 97: | ||
<big>______________________</big> |
<big>______________________</big> |
||
<big>6. |
<big>6.एतयोः कस्य परिसरप्रीतिः अधिका?</big> |
||
<big>_______________________</big> |
<big>_______________________</big> |
||
| Line 107: | Line 109: | ||
<big>____________________________</big> |
<big>____________________________</big> |
||
<big>9. एतयोः कस्य |
<big>9. एतयोः कस्य उद्य्योगः उच्चः?</big> |
||
<big>__________________________</big> |
<big>__________________________</big> |
||
| Line 117: | Line 119: | ||
=== <big>२) आवरणे विद्यमानस्य पदस्य साहाय्येन वाक्यानि लिखतु –</big> === |
|||
<big>उदा –</big> |
<big>उदा –</big> |
||
| Line 138: | Line 141: | ||
८. <big>---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)</big> |
८. <big>---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)</big> |
||
९. <big>---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक |
९. <big>---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक-जलम्। (चषकः)</big> |
||
१०. <big>---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)</big> |
१०. <big>---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)</big> |
||
Revision as of 04:47, 21 June 2023
अपेक्षा /अपेक्षया
ध्यानेन पठतु ---
नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?
चन्द्रकान्तः - आम् | गतवर्षापेक्षया एतस्मिन् वर्षे एव शैत्यम् अधिकम् |
नागराजः- गतवर्षापेक्षया अस्मिन् वर्षे वृष्टिः अपि अधिका आसीत् |
चन्द्रकान्तः -पूर्वापेक्षया इदानीम् परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |
विशेषः
अपेक्षया
यदा द्वयोः तोलनं कृत्वा आधिक्यं न्यूनता वा उच्यते तदा “अपेक्षया “ इत्यस्य उपयोगः क्रियते |
उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |
अभ्यासः
१) पार्श्वे चित्रद्वयम् दत्तम् अस्ति ।
अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।
एतदाधारेण अधः निर्दिष्टानां प्रश्नानाम् उत्तराणि “अपेक्षया” इति पदेन युक्तेन वाक्येन लिखन्तु ।
| उद्योगः | लिपिकारः | अधिकारी |
| वेतनम् | रू १,५०००.०० | रू २,०००.०० |
| भारः | ४२ किलो | ५८ किलो |
| परीक्षायाम् | प्रथमस्थानम् | प्रथमश्रेणी |
| आसक्तिः | परिसरः | क्रिडा |
| प्रियखाद्यम् | शष्कुली | लड्डुकः |
| वयः | ४० वर्षाणि | ३८ वर्षाणि |
| वित्तकोषे धनम् | रू १२,०००.०० | रू ३४,०००.०० |
उदा -
एतयोः कः स्थूलः ?
मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः स्थूलः ।
1.एतयोः कः उन्नतः?
_____________________
2. एतयोः कः कृशः?
_____________________
3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम्?
______________________
4. एतयोः कः जयेष्टः?
______________________
5.एतयोः कस्य भारः अधिक:?
______________________
6.एतयोः कस्य परिसरप्रीतिः अधिका?
_______________________
7.एतयोः कस्मिन् मधुरप्रीतिः अधिका?
________________________
8. एतयोः कः बुद्धिमान्?
____________________________
9. एतयोः कस्य उद्य्योगः उच्चः?
__________________________
10.एतयोः कः अधिकं ओययं करोति?
__________________________
२) आवरणे विद्यमानस्य पदस्य साहाय्येन वाक्यानि लिखतु –
उदा –
मम गृहस्य अपेक्षया विद्यालयं विशालम् अस्ति।
१. ------- ----------- मुम्बई नगरं बृहत्। (जयपुर)
२. ---------- ------------ जयश्री उन्नता। (मालती)
३. ---------- ------------ लेखनं कठिनम्। (पठनम्)
४. ---------- ------------ विजयः चतुरः। (मोहितः)
५. ---------- ------------ मन्दिरं सुन्दरम्। (ग्रन्थालयम्)
६. ---------- ----------- गोविन्दः स्थूलः। (अमितः)
७. --------- ----------- आम्रफलं बहु मधुरम्। (कदलीफलम्)
८. ---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)
९. ---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक-जलम्। (चषकः)
१०. ---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)