13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani: Difference between revisions

13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani
Jump to navigation Jump to search
Content added Content deleted
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
Line 3: Line 3:


=== <big>बहुवचनक्रियापदनि  </big> ===
=== <big>बहुवचनक्रियापदनि  </big> ===
<big>(वर्तमानकालः / लट्‌कारः)</big>
<big>'''(वर्तमानकालः / लट्‌कारः)'''</big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|
|
Line 39: Line 39:
|
|
|<big>नृत्यन्ति</big>
|<big>नृत्यन्ति</big>
|}
|}


==== <big>वर्तमानकाले (लट्‌लकारे) बहुवचनानि</big> ====
=== <big>'''वर्तमानकाले (लट्‌लकारे) बहुवचनानि'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>क्र.</big>
|<big>क्र.</big>
Line 166: Line 166:
|<big>तिष्ठति</big>
|<big>तिष्ठति</big>
|<big>तिष्ठन्ति</big>
|<big>तिष्ठन्ति</big>
|}
|}


==== <big>लोट्‌लकारे (विनन्ति अथवा आज्ञा) बहुवचनानि</big> ====
=== <big>'''लोट्‌लकारे (विनन्ति अथवा आज्ञा) बहुवचनानि'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>क्र.</big>
|<big>क्र.</big>
Line 293: Line 293:
|<big>तिष्ठतु</big>
|<big>तिष्ठतु</big>
|<big>तिष्ठन्तु</big>
|<big>तिष्ठन्तु</big>
|}
|}


==== <big>वर्तमानकाले (लट्‌लकारे) विशेषक्रियापदानि</big> ====
=== <big>'''वर्तमानकाले (लट्‌लकारे) विशेषक्रियापदानि'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>क्र</big>
|<big>'''क्र'''</big>
|<big>धातु;</big>
|<big>'''धातु;'''</big>
|<big>प्र. पु. ए. व.</big>
|<big>'''प्र. पु. ए. व.'''</big>
|<big>प्र्. पु. ब. व.</big>
|<big>'''प्र. पु. ब. व.'''</big>
|-
|-
|<big>१</big>
|<big>१</big>
Line 362: Line 362:
|<big>जानन्ति</big>
|<big>जानन्ति</big>
|-
|-
|
|
|
|
|<big>उ.पु.ए.व.</big>
|<big>'''उ. पु. ए. व.'''</big>
|<big>उ. पु. ब. व.</big>
|<big>'''उ. पु. ब. व.'''</big>
|-
|-
|<big>१</big>
|<big>१</big>
Line 428: Line 428:
|}
|}


⚫
=== <big>वाक्यरचनां करोतु  </big> ===
<big>यथा ---</big>


⚫
<big>'''उदाहरणानुसारं वाक्यरचनां करोतु'''  </big>
⚫
<big>एकवचनम् बहुवचनम्</big>

<big>एषः अस्ति । एते सन्ति।</big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
⚫
| colspan="4" |<big>'''प्रथमः पुरुषः'''</big>
⚫
|-
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big>
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big>
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big>
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big>
|-
|-
| colspan="2" |<big>'''प्रथमः पुरुषः'''</big>
| colspan="2" |<big>एषः अस्ति ।</big>
| colspan="2" |<big>'''प्रथमः पुरुषः'''</big>
| colspan="2" | <big>एते सन्ति।</big>
|-
|-
|<big>एषः</big>
|<big>एषः</big>
Line 465: Line 463:


<big>फलम्</big>
<big>फलम्</big>
⚫
|
|

<big>अस्ति</big>
<big>अस्ति</big>


Line 495: Line 492:


<big>फलानि</big>
<big>फलानि</big>
|
|

<big>सन्ति</big>
<big>सन्ति</big>


Line 504: Line 500:


|-
|-
| colspan="2" |<big>'''मध्यमः पुरुषः'''</big>
| colspan="4" |<big>'''मध्यमः पुरुषः'''</big>
⚫
| colspan="2" |<big>'''मध्यमः पुरुषः'''</big>
|-
|-
⚫
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big>
⚫
|
⚫
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big>

|-
|
<big>त्वम्  </big>
<big>त्वम्  </big>
|<big>असि  </big>
|<big>असि  </big>
Line 515: Line 512:


<big>लिखसि</big>
<big>लिखसि</big>
|
|

<big>युवां</big>
<big>युवां</big>
|<big>स्थ</big>
|<big>स्थ</big>
Line 524: Line 520:
<big>लिखथ</big>
<big>लिखथ</big>
|-
|-
| colspan="2" |<big>'''उत्तमः पुरुषः'''</big>
| colspan="4" |<big>'''उत्तमः पुरुषः'''</big>
⚫
| colspan="2" |<big>'''उत्तमः पुरुषः'''</big>
|-
|-
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big>
⚫
|
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big>

|-
|
<big>अहम्  </big>
<big>अहम्  </big>
|<big>अस्मि  </big>
|<big>अस्मि  </big>
Line 545: Line 542:
|}
|}


=== <big>बहुवचनक्रियापदनि ( अभ्यासः)</big> ===
=== <big>अभ्यासः</big> ===
<big>(वर्तमानकालः / लट्‌कारः)</big>
<big>'''(वर्तमानकालः / लट्‌कारः)'''</big>


⚫
<big>'''उदाहरणारुपं रिक्तस्थानानि पुरयन्तु ---'''  </big>
==== <big>अभ्यासः</big> ====


⚫
==== <big>उदाहरणारुपं रिक्तस्थानानि पुरयन्तु ---  </big> ====
<big>१. सिंहः गर्जति --- सिंहाः गर्जन्ति</big>
<big>१. सिंहः गर्जति --- सिंहाः गर्जन्ति</big>


Line 589: Line 585:
<big>१९. बालिका पठति --- ---- -----</big>
<big>१९. बालिका पठति --- ---- -----</big>


<big>२०. चोरः धावति --- ---- -----</big>
<big>२०. चोरः धावति --- ---- -----</big>

⚫
==== <big>यथोचितानि रूपाणि रिक्तस्थानेषु लिखन्तु ---  </big> ====


⚫
=== <big>यथोचितानि रूपाणि रिक्तस्थानेषु लिखन्तु ---  </big> ===
# <big>पिबति --- पिबन्ति ।</big>
# <big>पिबति --- पिबन्ति ।</big>
# <big>खादति --- -----</big>
# <big>खादति --- -----</big>
Line 614: Line 609:
# <big>तिष्ठति --- -----।</big>
# <big>तिष्ठति --- -----।</big>


==== <big>उदाहरणानुसारं वाक्यानि लिखन्तु ---</big> ====
=== <big>उदाहरणानुसारं वाक्यानि लिखन्तु ---</big> ===
<big>एषः मयूरः अस्ति --- एते मयुराः सन्ति ।</big>
<big>एषः मयूरः अस्ति --- एते मयुराः सन्ति ।</big>


Line 649: Line 644:
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- ।</big>
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- ।</big>


==== <big>अधोरेखाङ्कितस्य केवलं वचनपरिवर्तनं करोतु ---</big> ====
=== <big>अधोरेखाङ्कितस्य केवलं वचनपरिवर्तनं करोतु</big> ===
<big>यथाः</big>
<big>यथाः</big>


Line 675: Line 670:
# <big>धनिकः धनं ददाति । --- -- ------- ------- ।</big>
# <big>धनिकः धनं ददाति । --- -- ------- ------- ।</big>


==== <big>वचनपरिवर्तनं करोतु</big> ====
=== <big>वचनपरिवर्तनं करोतु</big> ===
<big>१. बालकः पठति । --- बालकाः पठन्ति ।</big>
<big>१. बालकः पठति । --- बालकाः पठन्ति ।</big>


Line 755: Line 750:
# <big>वयं पूजां कर्तुं -- ।</big>
# <big>वयं पूजां कर्तुं -- ।</big>


==== <big>उदाहरणानुगुणम् ऊचितैः क्रियापदरूपै: रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---</big> ====
=== <big>उदाहरणानुगुणम् उचितैः क्रियापदरूपै: रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---</big> ===

# <big>उदाः सा संस्कृतं जानाति । (ज्ञा)</big>
# <big>उदाः सा संस्कृतं जानाति । (ज्ञा)</big>
# <big>वयं संस्कृतं न ----- । (ज्ञा)</big>
# <big>वयं संस्कृतं न ----- । (ज्ञा)</big>
Line 776: Line 770:


=== <big>बहुवचनक्रियापदनि  </big> ===
=== <big>बहुवचनक्रियापदनि  </big> ===
⚫
<big>'''बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि।'''</big>


⚫
==== <big>बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि|  </big> ====
<big>सम्यक स्मरन्तु -</big>
<big>सम्यक स्मरन्तु -</big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Line 809: Line 803:
|<big>एतानि कानि?</big>
|<big>एतानि कानि?</big>
|<big>तानि कानि?</big>
|<big>तानि कानि?</big>
|}
|}


==== <big>ध्यानेन पठन्तु ---  </big> ====
=== <big>ध्यानेन पठन्तु ---  </big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
Line 860: Line 854:
|<big>तानि कानि ?</big>
|<big>तानि कानि ?</big>
|<big>तानि नेत्राणि सन्ति।</big>
|<big>तानि नेत्राणि सन्ति।</big>
|}
|}


==== <big>ध्यानेन पठन्तु ---</big> ====
=== <big>ध्यानेन पठन्तु ---</big> ===
<big>छात्राः कुत्र गच्छन्ति ।  छात्राः विद्यालयं [विद्यालयः] गच्छन्ति ।</big>
<big>छात्राः कुत्र गच्छन्ति ।  छात्राः विद्यालयं [विद्यालयः] गच्छन्ति ।</big>


Line 873: Line 867:
<big>छात्राः किमर्थं पठन्ति? छात्राः ज्ञानार्जनाय [ज्ञानार्जनम्] पठन्ति।</big>
<big>छात्राः किमर्थं पठन्ति? छात्राः ज्ञानार्जनाय [ज्ञानार्जनम्] पठन्ति।</big>


=== <big>बहुवचनक्रियापदनि अभ्यासः</big> ===
=== <big>बहुवचनक्रियापदनि अभ्यासः</big> ===
⚫
<big>बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि सम्यक स्मरन्तु -</big>

⚫
==== <big>बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि सम्यक स्मरन्तु -</big> ====
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="5" |<big>'''प्रश्नवाचकाः'''</big>
| colspan="5" |<big>'''प्रश्नवाचकाः'''</big>
Line 906: Line 899:
|<big>एतानि कानि?</big>
|<big>एतानि कानि?</big>
|<big>तानि कानि?</big>
|<big>तानि कानि?</big>
|}
|}


==== <big>उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---</big> ====
=== <big>उदाहरणानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
|<big>'''[एकवचनम्] – बहुवचनम्'''</big>
Line 1,075: Line 1,068:
|<big>--- - ?</big>
|<big>--- - ?</big>
|<big>--- ----- ।</big>
|<big>--- ----- ।</big>
|}
|}


==== <big>प्रश्नोत्तरवाक्यानि पठित्वा कः कुत्र गच्छति इति लिखन्तु ---</big> ====
=== <big>प्रश्नोत्तरवाक्यानि पठित्वा कः कुत्र गच्छति इति लिखन्तु ---</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>'''प्रश्नाः'''</big>
|<big>'''प्रश्नाः'''</big>
Line 1,122: Line 1,115:
|<big>क्रीडाङ्गणम्</big>
|<big>क्रीडाङ्गणम्</big>
|
|
|}
|}


==== <big>उदाहरणानुसारं प्रश्न-वाक्यानि उत्तर-वाक्यानि च लिखन्तु--</big> ====
=== <big>उदाहरणानुसारं प्रश्न-वाक्यानि उत्तर-वाक्यानि च लिखन्तु--</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>बालकाः</big>
|<big>बालकाः</big>
Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani"