13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/bahuvacanakriyApadani
Content added Content deleted
Anjali2023 (talk | contribs) No edit summary |
No edit summary |
||
Line 2: | Line 2: | ||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
== <big>''' |
== <big>'''बहुवचनक्रियापदानि''' '''(वर्तमानकालः / लट्कारः)'''</big> == |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| |
| |
||
Line 13: | Line 13: | ||
| [[File:Gachanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Gachanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
|<big>गच्छन्ति</big> |
|<big>गच्छन्ति</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| [[File:Agachati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Agachati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 18: | Line 23: | ||
| [[File:Agachanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Agachanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
|<big>आगच्छन्ति</big> |
|<big>आगच्छन्ति</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| [[File:Kridati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Kridati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 23: | Line 33: | ||
| [[File:Kridanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Kridanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
|<big>क्रीडन्ति</big> |
|<big>क्रीडन्ति</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| [[File:Khadati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Khadati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 28: | Line 43: | ||
| [[File:Khadanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Khadanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
|<big>खादन्ति</big> |
|<big>खादन्ति</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| [[File:Pashyati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Pashyati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 33: | Line 53: | ||
| [[File:Pashyanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Pashyanti.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
|<big>पश्यन्ति</big> |
|<big>पश्यन्ति</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| [[File:Nrutyati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Nrutyati.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 45: | Line 70: | ||
|<big>क्र.</big> |
|<big>क्र.</big> |
||
|<big>प्र. पु. ए. व.</big> |
|<big>प्र. पु. ए. व.</big> |
||
|<big> |
|<big>प्र. पु. ब. व.</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>१</big> |
|<big>१</big> |
||
Line 173: | Line 198: | ||
|<big>क्र.</big> |
|<big>क्र.</big> |
||
|<big>प्र. पु. ए. व.</big> |
|<big>प्र. पु. ए. व.</big> |
||
|<big> |
|<big>प्र. पु. ब. व.</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>१</big> |
|<big>१</big> |
||
Line 300: | Line 325: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|<big>'''क्र'''</big> |
|<big>'''क्र'''</big> |
||
|<big>''' |
|<big>'''धातुः'''</big> |
||
|<big>'''प्र. पु. ए. व.'''</big> |
|<big>'''प्र. पु. ए. व.'''</big> |
||
|<big>'''प्र. पु. ब. व.'''</big> |
|<big>'''प्र. पु. ब. व.'''</big> |
||
Line 363: | Line 388: | ||
|<big>जानाति</big> |
|<big>जानाति</big> |
||
|<big>जानन्ति</big> |
|<big>जानन्ति</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 429: | Line 459: | ||
|<big>जानीमः</big> |
|<big>जानीमः</big> |
||
|} |
|} |
||
Line 442: | Line 470: | ||
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
||
|- |
|- |
||
| colspan="2" |<big>एषः अस्ति ।</big> |
| colspan="2" |<big>''एषः अस्ति ।''</big> |
||
| colspan="2" | <big>एते सन्ति ।</big> |
| colspan="2" | <big>''एते सन्ति ।''</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>एषः</big> |
|<big>एषः</big> |
||
Line 518: | Line 546: | ||
<big>लिखसि</big> |
<big>लिखसि</big> |
||
| |
| |
||
<big> |
<big>यूयम्</big> |
||
|<big>स्थ</big> |
|<big>स्थ</big> |
||
Line 524: | Line 552: | ||
<big>लिखथ</big> |
<big>लिखथ</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| colspan="4" |<big>'''उत्तमः पुरुषः'''</big> |
| colspan="4" |<big>'''उत्तमः पुरुषः'''</big> |
||
Line 550: | Line 583: | ||
=== <big>अभ्यासः -</big> <big>'''(वर्तमानकालः / लट्कारः)'''</big> === |
=== <big>अभ्यासः -</big> <big>'''(वर्तमानकालः / लट्कारः)'''</big> === |
||
==== <big>''' |
==== <big>'''उदाहरणानुरूपं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु ---''' </big> ==== |
||
<big>१. सिंहः गर्जति ------ ------ सिंहाः गर्जन्ति</big> |
<big>१. सिंहः गर्जति ------ ------ सिंहाः गर्जन्ति</big> |
||
Line 585: | Line 618: | ||
<big>१७. बालः हसति ------ ------</big> |
<big>१७. बालः हसति ------ ------</big> |
||
<big>१८. |
<big>१८. वृद्धः पश्यति ------ ------</big> |
||
<big>१९. बालिका पठति ------ ------</big> |
<big>१९. बालिका पठति ------ ------</big> |
||
Line 641: | Line 674: | ||
# <big>--- --- विकसति --- ----- ----- ----- । </big> |
# <big>--- --- विकसति --- ----- ----- ----- । </big> |
||
# <big>एतत् यानम् अस्ति --- एतानी ----- ----- ।</big> |
# <big>एतत् यानम् अस्ति --- एतानी ----- ----- ।</big> |
||
# <big> |
# <big>यानं भ्रमति --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big>एतत् --- ----- --- ----- ----- ----- ।</big> |
# <big>एतत् --- ----- --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big>एतत् |
# <big>एतत् फलम् अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big> |
# <big>फलं पतति --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- । </big> |
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- । </big> |
||
# <big>एतत् |
# <big>एतत् मित्रम् अस्ति --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big>मित्रं क्रीडति --- ----- ----- ----- ।</big> |
# <big>मित्रं क्रीडति --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- ।</big> |
# <big>एतत् --- --- --- ----- ----- ----- ।</big> |
||
Line 699: | Line 732: | ||
<big>१०. अनुजा वदति । --- --------------- ।</big> |
<big>१०. अनुजा वदति । --- --------------- ।</big> |
||
<big>११. |
<big>११. महराजा आरोहति। --- --------------- ।</big> |
||
<big>१२. नदी वहति। --- --------------- ।</big> |
<big>१२. नदी वहति। --- --------------- ।</big> |
||
Line 715: | Line 748: | ||
<big>१८. देवी तुष्यति । --- --------------- ।</big> |
<big>१८. देवी तुष्यति । --- --------------- ।</big> |
||
<big>१९. |
<big>१९. यन्त्रः चलति । --- --------------- ।</big> |
||
<big>२०. मयूरः |
<big>२०. मयूरः नृत्यति । --- --------------- ।</big> |
||
==== <big>अधोलिखितानि क्रियापदानि उपयुज्य |
==== <big>अधोलिखितानि क्रियापदानि उपयुज्य उदाहरणानुसारम् उचितक्रियापदैः रिक्तस्थानानि पूरयन्तु</big> ==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|<big>करोति – कुर्वन्ति</big> |
|<big>करोति – कुर्वन्ति</big> |
||
Line 766: | Line 799: | ||
# <big>महिला शटिकां ---- । (क्री)</big> |
# <big>महिला शटिकां ---- । (क्री)</big> |
||
# <big>ते शिष्टाचारं न ----- । (ज्ञा)</big> |
# <big>ते शिष्टाचारं न ----- । (ज्ञा)</big> |
||
# <big>गृहिणी |
# <big>गृहिणी रोटिकां ----- । (दा) </big> |
||
# <big>ते शिष्टाचारं न ----- । (ज्ञा)</big> |
# <big>ते शिष्टाचारं न ----- । (ज्ञा)</big> |
||
# <big>अनुजः चित्रं ------- । (दृश्)</big> |
# <big>अनुजः चित्रं ------- । (दृश्)</big> |
||
Line 777: | Line 810: | ||
# <big>सा चित्रं लेखितुं -----। (शक्)</big> |
# <big>सा चित्रं लेखितुं -----। (शक्)</big> |
||
# <big>वयं गीतं गातुं ------ । (शक्)</big> |
# <big>वयं गीतं गातुं ------ । (शक्)</big> |
||
# <big>बालकाः |
# <big>बालकाः श्लोकान् पठितुं - । (शक्)</big> |
||
=== <big> |
=== <big>बहुवचनक्रियापदानि </big> === |
||
==== <big>'''बहुवचनयुक्तानि प्रश्नवाक्यानि।'''</big> ==== |
==== <big>'''बहुवचनयुक्तानि प्रश्नवाक्यानि।'''</big> ==== |
||
<big> |
<big>सम्यक् स्मरन्तु -</big> |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| |
|||
| colspan=" |
| colspan="4" |<big>'''प्रश्नवाचकाः'''</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big> |
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big> |
||
⚫ | |||
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
| |
| |
||
|<big>समीपे |
|<big>''समीपे''</big> |
||
|<big>दूरे</big> |
|<big>''दूरे''</big> |
||
|<big>''समीपे ''</big> |
|||
|<big>''दूरे''</big> |
|||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एषः कः ?</big> |
|<big>एषः कः ?</big> |
||
|<big>सः कः ?</big> |
|<big>सः कः ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एते के ? </big> |
|<big>एते के ? </big> |
||
|<big>ते के ?</big> |
|<big>ते के ?</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एषा का ?</big> |
|<big>एषा का ?</big> |
||
|<big>सा का ?</big> |
|<big>सा का ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एताः काः ?</big> |
|<big>एताः काः ?</big> |
||
|<big>ताः काः ?</big> |
|<big>ताः काः ?</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एतत् किम् ?</big> |
|<big>एतत् किम् ?</big> |
||
|<big>तत् किम् ?</big> |
|<big>तत् किम् ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एतानि कानि?</big> |
|<big>एतानि कानि?</big> |
||
|<big>तानि कानि?</big> |
|<big>तानि कानि?</big> |
||
Line 876: | Line 910: | ||
<big>बालकाः कुत्र गच्छन्ति? बालकाः क्रीडाङ्गणं गच्छन्ति।</big> |
<big>बालकाः कुत्र गच्छन्ति? बालकाः क्रीडाङ्गणं गच्छन्ति।</big> |
||
<big>बालकाः किमर्थं विद्यालयं गच्छन्ति ? बालकाः |
<big>बालकाः किमर्थं विद्यालयं गच्छन्ति ? बालकाः विद्यालयम् अध्ययनाय [अध्ययनम्] गच्छन्ति। </big> |
||
<big>तरुणाः किमर्थं चित्रालयं गच्छन्ति? तरुणाः चलचित्रदर्शनाय [ चलचित्रदर्शनम्] चित्रालयं गच्छन्ति।</big> |
<big>तरुणाः किमर्थं चित्रालयं गच्छन्ति? तरुणाः चलचित्रदर्शनाय [ चलचित्रदर्शनम्] चित्रालयं गच्छन्ति।</big> |
||
Line 884: | Line 918: | ||
=== <big> |
=== <big>बहुवचनक्रियापदानाम् अभ्यासः</big> === |
||
==== <big>बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि |
==== <big>बहुवचनयुक्त -प्रश्न – वाक्यानि सम्यम् स्मरन्तु -</big> ==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| |
|||
| colspan=" |
| colspan="4" |<big>'''प्रश्नवाचकाः'''</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big> |
| colspan="2" |<big>'''एकवचनम्'''</big> |
||
⚫ | |||
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
| colspan="2" |<big>'''बहुवचनम्'''</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>दुरे</big> |
|||
| |
| |
||
|<big> |
|<big>समीपे</big> |
||
|<big> |
|<big>दूरे</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एषः कः ?</big> |
|<big>एषः कः ?</big> |
||
|<big>सः कः ?</big> |
|<big>सः कः ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एते के ?</big> |
|<big>एते के ?</big> |
||
|<big>ते के ?</big> |
|<big>ते के ?</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एषा का ?</big> |
|<big>एषा का ?</big> |
||
|<big>सा का ?</big> |
|<big>सा का ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एताः काः ?</big> |
|<big>एताः काः ?</big> |
||
|<big>ताः काः ?</big> |
|<big>ताः काः ?</big> |
||
|- |
|- |
||
⚫ | |||
|<big>एतत् किम् ?</big> |
|<big>एतत् किम् ?</big> |
||
|<big>तत् किम् ?</big> |
|<big>तत् किम् ?</big> |
||
⚫ | |||
|<big>एतानि कानि?</big> |
|<big>एतानि कानि?</big> |
||
|<big>तानि कानि?</big> |
|<big>तानि कानि?</big> |
||
Line 988: | Line 1,023: | ||
| |
| |
||
|<big>--- ?</big> |
|<big>--- ?</big> |
||
|<big>--- - |
|<big>--- - ?</big> |
||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 994: | Line 1,029: | ||
| |
| |
||
|<big>--- ?</big> |
|<big>--- ?</big> |
||
|<big>--- - ?</big> |
|<big>--- - ?</big> |
||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 1,001: | Line 1,036: | ||
| |
| |
||
|<big>--- ?</big> |
|<big>--- ?</big> |
||
|<big>--- - ?</big> |
|<big>--- - ?</big> |
||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 1,008: | Line 1,043: | ||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>--- - ?</big> |
|<big>--- - ?</big> |
||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 1,015: | Line 1,050: | ||
| |
| |
||
|<big>--- ?</big> |
|<big>--- ?</big> |
||
|<big>--- - ?</big> |
|<big>--- - ?</big> |
||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 1,025: | Line 1,060: | ||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>[ |
|<big>[नर्तकी] - </big> |
||
| |
| |
||
Line 1,039: | Line 1,074: | ||
|<big>--- ----- ।</big> |
|<big>--- ----- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>[ |
|<big>[वृद्धा] - </big> |
||
| |
| |
||
Line 1,154: | Line 1,189: | ||
<big>अध्यापिकाः</big> |
<big>अध्यापिकाः</big> |
||
<big> |
<big>यूयम्</big> |
||
<big>अग्रजाः</big> |
<big>अग्रजाः</big> |
||
Line 1,193: | Line 1,228: | ||
# <big>बालिकाः ----- ------ ।</big> |
# <big>बालिकाः ----- ------ ।</big> |
||
# <big>अध्यापिकाः ---- ------ ।</big> |
# <big>अध्यापिकाः ---- ------ ।</big> |
||
# <big> |
# <big>यूयम् ----- ------ ।</big> |
||
# <big>अग्रजाः ----- ------ ।</big> |
# <big>अग्रजाः ----- ------ ।</big> |
||
# <big>गायिकाः ----- ------ ।</big> |
# <big>गायिकाः ----- ------ ।</big> |