13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/paJcamyarthe-taH: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
(4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 68: | Line 68: | ||
|<big>फलं वृक्षतः पतति।</big> |
|<big>फलं वृक्षतः पतति।</big> |
||
| |
| |
||
|<big>माता |
|<big>माता शाटिकां वस्त्रालयतः क्रीतवती। </big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>मोहनः विद्यालयतः आगच्छति।</big> |
|<big>मोहनः विद्यालयतः आगच्छति।</big> |
||
Line 76: | Line 76: | ||
|<big>शब्दः दूरवाणीतः भवति।</big> |
|<big>शब्दः दूरवाणीतः भवति।</big> |
||
| |
| |
||
| <big>युवकाः |
| <big>युवकाः क्रीडाङ्गनतः आगच्छन्ति।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>लोकयानं चेन्नैनगरतः गच्छति।</big> |
|<big>लोकयानं चेन्नैनगरतः गच्छति।</big> |
||
Line 90: | Line 90: | ||
|<big>कृषकाः नगरतः ग्रामं गच्छन्ति।</big> |
|<big>कृषकाः नगरतः ग्रामं गच्छन्ति।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>हस्ततः |
|<big>हस्ततः कङ्कणं पतति।</big> |
||
| |
| |
||
|<big>नार्याः नदीतः जलम् आनयन्ति।</big> |
|<big>नार्याः नदीतः जलम् आनयन्ति।</big> |
||
Line 96: | Line 96: | ||
| <big>शीतलता कौमुदीतः प्रवहति।</big> |
| <big>शीतलता कौमुदीतः प्रवहति।</big> |
||
| |
| |
||
|<big>मधुरं |
|<big>मधुरं पिपीलिकातः रक्षतु।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>पुरुषः कार्यालयतः गृहम् आगच्छति।</big> |
|<big>पुरुषः कार्यालयतः गृहम् आगच्छति।</big> |
||
Line 156: | Line 156: | ||
# <big>---- ---- ----</big> |
# <big>---- ---- ----</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
=== '''<big>अभ्यासः -</big> <big>कस्मात् किम् आगतम् इति लिखतु</big>''' === |
=== '''<big>अभ्यासः -</big> <big>कस्मात् किम् आगतम् इति लिखतु</big>''' === |
||
[[File:चित्रपतङ्ग_chart-2.png|alt=butterfly chart|frameless|500x500px]] |
|||
[[File:Butterfly Life Cycle2.0.png|frameless|373x373px]] |
|||
# <big>---- ---- ----</big> |
# <big>---- ---- ----</big> |
||
Line 209: | Line 206: | ||
|- |
|- |
||
|<big>८</big> |
|<big>८</big> |
||
|<big> |
|<big>खर्जूरं कुतः क्रीणाति?</big> |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
Line 270: | Line 267: | ||
<big>११. गायकः -----(सभा) बहिरागच्छति ।</big> |
<big>११. गायकः -----(सभा) बहिरागच्छति ।</big> |
||
<big>१२. सा ---------( |
<big>१२. सा ---------(विदेशराज्यम्) अत्र आगता ।</big> |
||
<big>१३. अन्नं-------- (स्थालिका) पतति ।</big> |
<big>१३. अन्नं-------- (स्थालिका) पतति ।</big> |
||
Line 308: | Line 305: | ||
<big>३०. निर्झरः -----(पर्वतः) प्रवहति।</big> |
<big>३०. निर्झरः -----(पर्वतः) प्रवहति।</big> |
||
⚫ | |||
<big><br /> |
|||
⚫ | |||
<big> ७. छुरिकातः ८.आपणतः, ९. नगरतः, १०. वृक्षतः, ११. क्रीडाङ्गणतः, १२. नदीतः, १३.शाखातः,</big> |
<big> ७. छुरिकातः ८.आपणतः, ९. नगरतः, १०. वृक्षतः, ११. क्रीडाङ्गणतः, १२. नदीतः, १३. शाखातः,</big> |
||
<big> १४. मुखतः, १५. वाराणसीतः।</big> |
<big> १४. मुखतः, १५. वाराणसीतः।</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/023%20-%20Panchamyarthe%20Taha.ppsx पञ्चम्यर्थे तः PPTX with audio]'''</big> |
|||
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/023%20-%20Panchamyarthe%20Taha%20NA.ppsx पञ्चम्यर्थे तः PPTX without audio]'''</big> |
|||
'''PAGE 23''' |
'''PAGE 23''' |
Revision as of 02:58, 18 April 2024
पञ्चम्यर्थे तः इति प्रयोगः सरलः। तः इति अव्ययपदम्। अतः सर्वेषु लिङ्गेषु तस्य रूपं समानम् ।
पञ्चमीविभक्तिः | तः | |
विद्यालयात् | = | विद्यालयतः |
नद्याः | = | नदीतः |
ग्रन्थात् | = | ग्रन्थतः |
गृहात् | = | गृहतः |
शालायाः | = | शालातः |
बालकस्य | = | बालकतः |
पञ्चमीविभक्तेः तः इत्यनयोः अर्थभेदः नास्ति।
अवधेयम् | |
---|---|
अशुद्धम् | शुद्धम् |
अत्रतः | अतः |
तत्रतः | ततः |
कुत्रतः | कुतः |
उपरितः | उपरिष्टात् |
कोष्ठके दत्तानि वाक्यानि पठतु अवगच्छतु च ।
गङ्गा हिमालयतः प्रवहति। | पत्राणि वृक्षतः पतन्ति। | |
फलं वृक्षतः पतति। | माता शाटिकां वस्त्रालयतः क्रीतवती। | |
मोहनः विद्यालयतः आगच्छति। | औषधयः पृथिवीतः उद्भवन्ति। | |
शब्दः दूरवाणीतः भवति। | युवकाः क्रीडाङ्गनतः आगच्छन्ति। | |
लोकयानं चेन्नैनगरतः गच्छति। | कपयः वृक्षतः अवरोहन्ति । | |
श्वासः नासिकातः आगच्छति। | वयम् आचार्यतः ज्ञानं सम्पादयामः। | |
कमलं सरोवरतः जायते। | कृषकाः नगरतः ग्रामं गच्छन्ति। | |
हस्ततः कङ्कणं पतति। | नार्याः नदीतः जलम् आनयन्ति। | |
शीतलता कौमुदीतः प्रवहति। | मधुरं पिपीलिकातः रक्षतु। | |
पुरुषः कार्यालयतः गृहम् आगच्छति। | सः वित्तकोशतः धनम् आनयति। |
अभ्यासः - उचितपदानि चित्वा कस्मात् किम् आगतः इति लिखतु
ग्रन्थालयतः | औष्ण्यम् |
दूरवाणीतः | गन्धः |
शीतपेटिकातः | वृष्टिः |
आतपतः | पुस्तकम् |
बीजतः | चूर्णम् |
तण्डुलतः | जलम् |
रुग्णालयतः | क्षीरम् |
गन्धवर्तिकातः | शब्दः |
क्षीरकेन्द्रतः | औषधम् |
सरोवरतः | शैत्यम् |
वित्तकोशतः | अङ्कुरः |
मेघतः | धनम् |
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
अभ्यासः - कस्मात् किम् आगतम् इति लिखतु
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
- ---- ---- ----
पञ्चम्यर्थे तः इत्यस्य प्रयोगः
क्षीरकेन्द्रम्, हिमालयः, वाराणासी, क्रीडाङ्गणम्, नदी, नगरम्, छुरिका, आपणम्, पाकशाला, कार्यालयम् ग्रामः, गोशाला, मुखं, यानम्, पाञ्चालिका, वृक्षः, ग्रन्थालयः, शाखा, बाष्पस्थाली। |
---|
उपरिष्टात् कोष्ठकात् उचितं पदं चित्वा रिक्तस्थानं पूरयतु |
१ | कुतः धूमः आगच्छति | पाकशालातः धूमः आगच्छति। |
२ | भवती कुतः क्षीरं क्रीणाति? | |
३ | बाष्पः कुतः आगच्छति? | |
४ | यात्रिका कुतः पतति? | |
५ | भवान् कुतः पुस्तकानि स्वीकरोति? | |
६ | गोपालकः कुतः गां नयति? | |
७ | फलरसः कुतः श्रवति? | |
८ | खर्जूरं कुतः क्रीणाति? | |
९ | कृषकः कुतः आगच्छति? | |
१० | कुतः फलानि पतति? | |
११ | बालकः कुतः आगच्छति? | |
१२ | ग्रामीणः कुतः जलम् आनयति? | |
१३ | पुष्पं कुतः पतितम्? | |
१४ | शब्दः कुतः आगच्छति? | |
१५ | रेल्यानं कुतः आगच्छति? | |
*उत्तराणि अधोभागे दत्तानि। |
आवरणान्तर्गतेन शब्देन वाक्यानि पूरयत।
उदाहरणम्
१. जलं द्रोणीतः (द्रोणी) उद्गच्छति।
२. तैलं---------(कूपी) स्रवति।
३. युवकाः----- (यानम्) कूर्दन्ति।
४. नदी ------ (गिरिः) प्रवहति।
५. दध्यन्नं ----- (मार्जारः) रक्षतु।
६. नवनीतं -----(दधि) प्राप्नोति।
७. वयं -----(समुद्रतीरम्) शङ्खम् आनयामः ।
८. सर्वकार:-----(भूकम्पः) जनान् रक्षति ।
९. मणिः --------(माला) पतति ।
१०. बालः -------(शाला) आगच्छति।
११. गायकः -----(सभा) बहिरागच्छति ।
१२. सा ---------(विदेशराज्यम्) अत्र आगता ।
१३. अन्नं-------- (स्थालिका) पतति ।
१४. शब्दः ------(घण्टा) भवति ।
१५. नूपुरं -------(पादः) पतति।
१६. धूमः ------(यानम्) आगच्छति।
१७. कृषकः -----(अजाः) कृषिभूमिं रक्षति ।
१८.वृष्टिः ------(मेघः) पतति।
१९.दन्तः -------(मुखं) पतति
२०.सा ---------(कपाटिका) पुस्तकानि स्वीकरोति।
२१.ध्वनिः ------(आकाशवाणी) भवति।
२२.बालकः ---- (वर्गः) बहिः तिष्ठति।
२३.शिशुः -----(शय्या) न उत्तिष्ठति।
२४.----- (वातनियन्त्रकः) शैत्यम् आगच्छति।
२५.स: ---- (विदेशः) आगन्तुम् इच्छति।
२६. अम्बा---(गृहम्) भोजनम् आनयति।
२७. माला-----(नीलगिरी) प्रयाणं करोति।
२८. मोनिषा पुस्तकानि ----(विदेशः) आनयति।
२९. मातुलः वस्त्राणि ----(आपणः) क्रीतवान्।
३०. निर्झरः -----(पर्वतः) प्रवहति।
*उत्तराणि- १. पाकशालातः, २. क्षीरकेन्द्रतः, ३. बाष्पस्थालीतः, ४. यानतः, ५. ग्रन्धालयतः, ६. गोशालातः,
७. छुरिकातः ८.आपणतः, ९. नगरतः, १०. वृक्षतः, ११. क्रीडाङ्गणतः, १२. नदीतः, १३. शाखातः,
१४. मुखतः, १५. वाराणसीतः।
पञ्चम्यर्थे तः PPTX with audio
पञ्चम्यर्थे तः PPTX without audio
PAGE 23