13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saGkhyAH: Difference between revisions

From Samskrita Vyakaranam
< 13 - भाषित-संस्कृतम्‌‎ | Introductory Sanskrit Lessons
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saGkhyAH
Jump to navigation Jump to search
Content added Content deleted
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
 
(21 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{DISPLAYTITLE:सङ्ख्याः}}
{{DISPLAYTITLE:१३. सङ्ख्याः}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|<big>'''१ - ५०'''</big>'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]



== <big>'''सङ्ख्याः'''</big> ==
=== <big>'''सङ्ख्याः १ - ५०'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| colspan="9" |
== '''<big>१ - ५०</big>''' ==
|-
|-
|'''<big>१ - </big><big>एकम्</big>'''
|'''<big>१ - </big><big>एकम्</big>'''
Line 111: Line 110:
|'''<big>१६ -</big>''' <big>'''षोडश'''</big>
|'''<big>१६ -</big>''' <big>'''षोडश'''</big>
|
|
|'''<big>२६ -</big>''' <big>'''षड् विंशति:'''</big>
|'''<big>२६ -</big>''' <big>'''षड्विंशति:'''</big>
|
|
|'''<big>३६ -</big>''' <big>'''षट्त्रिंशत्'''</big>
|'''<big>३६ -</big>''' <big>'''षट्त्रिंशत्'''</big>
Line 147: Line 146:
|
|
|-
|-
|'''<big>८ -</big>''' '''<big>अष्ट</big>'''
|'''<big>८ -</big>''' '''<big>अष्ट</big>'''
|
|
|'''<big>१८ -</big>''' '''<big>अष्टादश</big>'''
|'''<big>१८ -</big>''' '''<big>अष्टादश</big>'''
|
|
|'''<big>२८ -</big>''' '''<big>अष्टाविंशतिः</big>'''
|'''<big>२८ -</big>''' '''<big>अष्टाविंशतिः</big>'''
|
|
|'''<big>३८ -</big>''' '''<big>अष्टात्रिंशत्</big>'''
|'''<big>३८ -</big>''' '''<big>अष्टात्रिंशत्</big>'''
|
|
|'''<big>४८ -</big>''' '''<big>अष्टचत्वारिंशत्</big>'''
|'''<big>४८ -</big>''' '''<big>अष्टचत्वारिंशत्</big>'''
|-
|-
|
|
Line 167: Line 166:
|
|
|-
|-
|'''<big>९ -</big>''' '''<big>नव</big>'''
|'''<big>९ -</big>''' '''<big>नव</big>'''
|
|
|'''<big>१९ -</big>''' '''<big>नवदश</big>'''
|'''<big>१९ -</big>''' '''<big>नवदश</big>'''
|
|
|'''<big>२९ -</big>''' '''<big>नवविंशतिः</big>'''
|'''<big>२९ -</big>''' '''<big>नवविंशतिः</big>'''
|
|
|'''<big>३९ -</big>''' '''<big>नवत्रिंशत्</big>'''
|'''<big>३९ -</big>''' '''<big>नवत्रिंशत्</big>'''
|
|
|'''<big>४९ -</big>''' '''<big>नवचत्वारिंशत्</big>'''
|'''<big>४९ -</big>''' '''<big>नवचत्वारिंशत्</big>'''
|-
|-
|
|
Line 187: Line 186:
|
|
|-
|-
|'''<big>१० -</big>''' '''<big>दश</big>'''
|'''<big>१० -</big>''' '''<big>दश</big>'''
|
|
|'''<big>२० -</big>''' '''<big>विंशतिः</big>'''
|'''<big>२० -</big>''' '''<big>विंशतिः</big>'''
|
|
|'''<big>३० -</big>''' '''<big>त्रिंशत्</big>'''
|'''<big>३० -</big>''' '''<big>त्रिंशत्</big>'''
|
|
|'''<big>४० -</big>''' '''<big>चत्वारिंशत्</big>'''
|'''<big>४० -</big>''' '''<big>चत्वारिंशत्</big>'''
|
|
|'''<big>५० -</big>''' '''<big>पञ्चाशत्</big>'''
|'''<big>५० -</big>''' '''<big>पञ्चाशत्</big>'''
|}
|}




=== <big>अभ्यासः - '''सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु'''</big> ===
=== <big>'''अभ्यासः'''</big> ===
=== <big>'''सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु'''</big> ===
'''<big>उदाहरणम् - 2. २ द्वे</big>'''
<big>उदाहरणम् '''- २ - द्वे'''</big>


<big>1. १ ----------</big>
<big>1. १ ----------</big>


<big>2. २ ----------    </big>
<big>2. २ ----------    </big>


<big>3. ३ ----------  </big>
<big>3. ३ ----------  </big>


<big>4. ४ ----------  </big>
<big>4. ४ ----------  </big>


<big>5. ५ ----------  </big>
<big>5. ५ ----------  </big>


<big>6. ६ ---------  </big>
<big>6. ६ ---------  </big>


<big>7. ७ ----------  </big>
<big>7. ७ ----------  </big>


<big>8. ८ ----------  </big>
<big>8. ८ ----------  </big>


<big>9. ९ ----------  </big>
<big>9. ९ ----------  </big>


<big>10. १० ----------  </big>
<big>10. १० ----------  </big>


<big>11. ११ ----------  </big>
<big>11. ११ ----------  </big>


<big>12. १२ ----------  </big>
<big>12. १२ ----------  </big>


<big>13. १३ ----------  </big>
<big>13. १३ ----------  </big>


<big>14. १४ ----------  </big>
<big>14. १४ ----------  </big>


<big>15. १५ ----------  </big>
<big>15. १५ ----------  </big>


<big>16. १६ ----------  </big>
<big>16. १६ ----------  </big>


<big>17. १७ ----------  </big>
<big>17. १७ ----------</big>


<big>18. १८ ----------  </big>
<big>18. १८ ----------  </big>


<big>19. १९ ----------  </big>
<big>19. १९ ----------  </big>


<big>20. २० ----------</big>  
<big>20. २० ----------</big>  




=== <big>अभ्यासः - '''सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु'''</big> ===
'''<big>उदाहरणम् - षट् 6 ६</big>'''


<big>एकम् ------ ------</big>
=== <big>'''अभ्यासः'''</big> ===
=== <big>'''सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु'''</big> ===
<big>उदाहरणम् '''- षट् - ६'''</big>


<big>द्वे ------ ------</big>
<big>एकम् ------</big>


<big>त्रीणि ------ ------</big>
<big>द्वे ------</big>


<big>चत्वारि ------ ------</big>
<big>त्रीणि ------</big>


<big>पञ्च ------ ------</big>
<big>चत्वारि ------</big>


<big>षट् ------ ------</big>
<big>पञ्च ------</big>


<big>सप्त ------ ------</big>
<big>षट् ------</big>


<big>अष्ट ------ ------</big>
<big>सप्त ------</big>


<big>नव ------ ------</big>
<big>अष्ट ------</big>


<big>दश ------ ------</big>
<big>नव ------</big>


<big>एकादश ------ ------</big>
<big>दश ------</big>


<big>द्वादश ------ ------</big>
<big>एकादश ------</big>


<big>त्रयोदश ------ ------</big>
<big>द्वादश ------</big>


<big>चतुर्दश ------ ------</big>
<big>त्रयोदश ------</big>


<big>पञ्चदश ------ ------</big>
<big>चतुर्दश ------</big>


<big>षोडश ------ ------</big>
<big>पञ्चदश ------</big>


<big>सप्तदश ------ ------</big>
<big>षोडश ------</big>


<big>अष्टादश ------ ------</big>
<big>सप्तदश ------</big>


<big>नवदश ------ ------</big>
<big>अष्टादश ------</big>


<big>विंशतिः ------ ------</big>
<big>नवदश ------</big>


<big>विंशतिः ------</big>



=== <big>संख्याः - चित्रेण सह</big> ===

=== <big>'''सङ्ख्याः - चित्रेण सह'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
Line 294: Line 297:


| [[File:Ekam phalam 1.jpg|left|frameless|227x227px]]
| [[File:Ekam phalam 1.jpg|left|frameless|227x227px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 301: Line 307:
|-
|-
|
|
|
<big>त्रिणि- ३</big>
|-
|
<big>त्रीणि- ३</big>


| [[File:Trini1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Trini1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 311: Line 323:
|-
|-
|
|
|
<big>पन्च-  ५</big>
|-
|
<big>पञ्च-  ५</big>


| [[File:Pancha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Pancha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 319: Line 337:


| [[File:Shat.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Shat.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 324: Line 345:


| [[File:Sapta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Sapta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 329: Line 353:


| [[File:Ashta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Ashta1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 334: Line 361:


| [[File:Nava1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Nava1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
|
|
Line 339: Line 369:


| [[File:Dasha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Dasha1.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |
| colspan="2" |
<big>विंशतिः - २०</big>
<big>विंशतिः - २०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>त्रिंशत् - ३०</big>
| colspan="2" |<big>त्रिंशत् - ३०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>चत्वारिंशत् - ४०</big>
| colspan="2" |<big>चत्वारिंशत् - ४०</big>
|-
|-
|
| colspan="2" |<big>पन्चाशत् - ५०</big>
|
|-
| colspan="2" |<big>पञ्चाशत् - ५०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>षष्टिः - ६०</big>
| colspan="2" |<big>षष्टिः - ६०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>सप्ततिः - ७०</big>
| colspan="2" |<big>सप्ततिः - ७०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>अशीतिः - ८०</big>
| colspan="2" |<big>अशीतिः - ८०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>नवतिः -९०</big>
| colspan="2" |<big>नवतिः -९०</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>शतम् - १००</big>
| colspan="2" |<big>शतम् - १००</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>सहस्रम् - १०००</big>
| colspan="2" |<big>सहस्रम् - १०००</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>लक्षम् - १००,०००</big>
| colspan="2" |<big>लक्षम् - १००,०००</big>
|-
|
|
|-
|-
| colspan="2" |<big>कोटिः - १०००,००,००</big>
| colspan="2" |<big>कोटिः - १०००,००,००</big>
Line 367: Line 433:




=== '''<big>संख्या क्रीडा।</big>'''  ===
=== '''<big>सङ्ख्याक्रीडा</big>'''  ===




Line 374: Line 440:
<big>एकं द्वे</big>
<big>एकं द्वे</big>


<big>एकं द्वे त्रिणि</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट्</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव</big>


<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव दश।</big>
<big>एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव दश |</big>


<big>दश </big>
<big>दश </big>
Line 404: Line 470:
<big>शतकोटिः </big>
<big>शतकोटिः </big>


<big>पर्यन्तं पठिष्यामः।</big>
<big>पर्यन्तं पठिष्यामः |</big>


=== <big>'''सङ्ख्याशब्दानां लिङ्गभेदः'''</big> ===




<big>सङ्ख्याः बोधितुं ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते | एकम् इति संख्यायाः आरभ्य चत्वारि इति संख्यापर्यन्तं ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते | पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति |  </big>
=== <big>संख्याशब्दानाम् लिङ्गभेदः</big> ===
<big>सङ्ख्यान् बोधितुम् ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते। एकम् शब्दात् आरभ्य चत्वारि शब्द पर्यन्तम् ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते। पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति।  </big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
Line 417: Line 485:
| [[File:Ekah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Ekah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>एकः बालकः।</big>
!<big>एकः बालकः</big>
|}
|}
| [[File:Eka balika.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Eka balika.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 425: Line 493:
|[[File:Ekam phalam.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Ekam phalam.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>एकम् फलम्।</big>
!<big>एकं फलम्</big>
|}<big>   </big>
|}<big>   </big>
|-
|
|
|
|-
|-
| [[File:Dvau yuvakau.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Dvau yuvakau.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>दौ युवकौ  </big>
!<big>द्वौ युवकौ  </big>
|}
|}
|[[File:Dve mahile.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Dve mahile.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 440: Line 512:
!<big>  द्वे फले</big>
!<big>  द्वे फले</big>
|}
|}
|-
|
|
|
|-
|-
|[[File:Trayah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Trayah balakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 453: Line 529:
!<big>त्रीणि फलानि</big>
!<big>त्रीणि फलानि</big>
|}
|}
|-
|
|
|
|-
|-
|[[File:Chatvarah chashakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Chatvarah chashakah.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 466: Line 546:
!<big>चत्वारि पुष्पाणि</big>
!<big>चत्वारि पुष्पाणि</big>
|}
|}
|-
|
|
|
|-
|-
|[[File:Pancha vrukshah.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Pancha vrukshah.jpg|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चवृक्षाः</big>
!<big>पञ्च वृक्षाः</big>
|}
|}
|[[File:Pancha ajah.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Pancha ajah.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 482: Line 566:




=== <big>'''पठत अवगच्छत च-'''</big> ===
=== <big>'''पठतु अवगच्छतु च'''</big> ===
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|<big>'''प्रातिपदिकम्'''</big>
|<big>'''प्रातिपदिकम्'''</big>
|<big>'''पुंलिङ्गः'''</big>
|<big>'''पुंलिङ्गः'''</big>
|<big>'''स्त्रीलिङ्गः      '''</big>
|<big>'''स्त्रीलिङ्गः      '''</big>
|<big>'''नपुंसकलिङ्गग़्'''</big>
|<big>'''नपुंसकलिङ्गः'''</big>
|-
|-
|<big>एक</big>
|<big>एक</big>
Line 541: Line 625:




=== <big>अभ्यासः -</big> <big>'''संख्याशब्दाः'''</big> ===
=== '''<big>अभ्यासः -</big> <big>सङ्ख्याशब्दाः</big>''' ===
<big>कति सन्ति इति लिखतु ।</big>



<big>[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पञ्चालिका, वानरः, कङकतम्, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी,</big> <big>शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्तुकम्, माला,</big> <big>शिशुः, कङ्गकणम् ,पिपीलिका,</big> <big>धेनुः, गृहगोदिका,</big> <big>अङ्गनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः,</big> <big>लेखनी, शुकः,</big> <big>दूरदर्शनम्,</big> <big>स्यूतः,</big> <big>मयूर् , फलम्,</big> <big>व्याघ्रः,</big> <big>कपोतः]        </big>
<big>कति सन्ति इति लिखतु</big>


<big>[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पाञ्चालिका, वानरः, कङ्कतं, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी,</big> <big>शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्दुकः, माला,</big> <big>शिशुः, कङ्कणम् ,पिपीलिका,</big> <big>धेनुः, गृहगोदिका,</big> <big>अङ्कनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः,</big> <big>लेखनी, शुकः,</big> <big>दूरदर्शनम्,</big> <big>स्यूतः,</big> <big>मयूरः , फलम्,</big> <big>व्याघ्रः,</big> <big>कपोतः ]        </big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Line 553: Line 641:
| [[File:Panchalika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Panchalika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Vanarah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Vanarah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
| [[File:Kankatam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Kankatam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 559: Line 653:
| [[File:Droni13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Droni13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Shirastram13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Shirastram13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
| [[File:Pustakam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Pustakam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 565: Line 665:
| [[File:Shishuh13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Shishuh13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Kankanam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Kankanam13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
| [[File:Pipilika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Pipilika13.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 571: Line 677:
| [[File:Lekhani13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Lekhani13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Mushakah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Mushakah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
| [[File:Gardabhah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Gardabhah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 577: Line 689:
|[[File:Shukah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Shukah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Duradarshanam13.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Duradarshanam13.png|left|frameless|200x200px]]
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
| [[File:Syutah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
| [[File:Syutah13.jpg|left|frameless|200x200px]]
Line 586: Line 704:
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
! colspan="6" |<big>कति सन्ति इति लिखतु ।</big>
! colspan="6" |<big>कति सन्ति इति लिखतु</big>
|-
|-
|<big><u>एकः गजः</u></big>
|<big><u>एकः गजः</u></big>
Line 634: Line 752:
|}
|}


=== <big>आवरणे दत्तनाः संख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु।</big> ===
=== <big>'''आवरणे दत्तनाः सङ्ख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु |'''</big> ===
<big>'''१. <u>एका</u>''' गायिका मधुरं गायति।(१)</big>
<big>'''१. <u>एका</u>''' गायिका मधुरं गायति | (१)</big>

<big>२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति | (३)</big>

<big>३.------महिलाः संभाषणं कुर्वन्ति | (४)</big>

<big>४.-----युवकाः सैनिकाः आसन् | (४)</big>

<big>५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः | (२)</big>

<big>६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति | (६)  </big>

<big>७.------छात्राः गुरुं प्रश्नान् अपृच्छन् | (३)</big>

<big>८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति | (३)</big>


<big>९. ------अधिकारिणः विद्यालयं दृष्टुम् आगतवन्तः | (३)</big>
<big>२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति।(३)</big>


<big>१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)</big>
<big>३.------महिलाः संभाषणम् कुर्वन्ति।(४)</big>


<big>४.-----युवकाः सैनिकाः आसन्।(४)</big>


<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/3/31/Lesson_13_corrected.pdf सङ्ख्याः PDF]'''</big>
<big>५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः (२)</big>


<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/013%20-%20Sankhya.ppsx सङ्ख्याः PPTX with audio]'''</big>
<big>६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति (६)  </big>


<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/013%20-%20Sankhya%20NA.ppsx सङ्ख्याः PPTX without audio]'''</big>
<big>७.------छात्राः गुरूम् प्रश्नान् अपृच्छत्। (३)</big>


<big>८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति।(३)</big>


<big>९. ------अधिकारिणाः विद्यालयम् दृष्टुम् आगतवन्तः।(३)</big>


'''PAGE 13'''
<big>१०. -----पुस्तकम् अहम् दास्यामि।(१)</big>

Latest revision as of 20:32, 6 April 2024

१ - ५०Home


सङ्ख्याः १ - ५०

१ - एकम् ११ - एकादश २१ - एकविंशतिः ३१ - एकत्रिंशत् ४१ - एकचत्वारिंशत्
२ - द्वे १२ - द्वादश २२ - द्वाविंशतिः ३२ - द्वात्रिंशत् ४२ - द्विचत्वारिंशत्
३ - त्रीणि १३ - त्रयोदश २३ - त्रयोविंशतिः ३३ - त्रयस्त्रिंशत् ४३ - त्रिचत्वारिंशत्
४ - चत्वारि १४ - चतुर्दश २४ - चतुर्विंशतिः ३४ - चतुस्त्रिंशत् ४४ - चतुश्चत्वारिंशत्
५ - पञ्च १५ - पञ्चदश २५ - पञ्चविंशतिः ३५ - पञ्चत्रिंशत् ४५ - पञ्चचत्वारिंशत्
६ - षट् १६ - षोडश २६ - षड्विंशति: ३६ - षट्त्रिंशत् ४६ - षट्चत्वारिंशत्
७ - सप्त १७ - सप्तदश २७ - सप्तविंशतिः ३७ - सप्तत्रिंशत् ४७ - सप्तचत्वारिंशत्
८ - अष्ट १८ - अष्टादश २८ - अष्टाविंशतिः ३८ - अष्टात्रिंशत् ४८ - अष्टचत्वारिंशत्
९ - नव १९ - नवदश २९ - नवविंशतिः ३९ - नवत्रिंशत् ४९ - नवचत्वारिंशत्
१० - दश २० - विंशतिः ३० - त्रिंशत् ४० - चत्वारिंशत् ५० - पञ्चाशत्


अभ्यासः

सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु

उदाहरणम् - २ - द्वे

1. १ ----------

2. २ ----------    

3. ३ ----------  

4. ४ ----------  

5. ५ ----------  

6. ६ ---------  

7. ७ ----------  

8. ८ ----------  

9. ९ ----------  

10. १० ----------  

11. ११ ----------  

12. १२ ----------  

13. १३ ----------  

14. १४ ----------  

15. १५ ----------  

16. १६ ----------  

17. १७ ----------

18. १८ ----------  

19. १९ ----------  

20. २० ----------  


अभ्यासः

सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु

उदाहरणम् - षट् - ६

एकम् ------

द्वे ------

त्रीणि ------

चत्वारि ------

पञ्च ------

षट् ------

सप्त ------

अष्ट ------

नव ------

दश ------

एकादश ------

द्वादश ------

त्रयोदश ------

चतुर्दश ------

पञ्चदश ------

षोडश ------

सप्तदश ------

अष्टादश ------

नवदश ------

विंशतिः ------


सङ्ख्याः - चित्रेण सह

एकम् – १

द्वे – २

त्रीणि- ३

चत्वारि- ४

पञ्च-  ५

षट्- ६

सप्त- ७

अष्ट- ८

नव- ९

दश- १०

विंशतिः - २०

त्रिंशत् - ३०
चत्वारिंशत् - ४०
पञ्चाशत् - ५०
षष्टिः - ६०
सप्ततिः - ७०
अशीतिः - ८०
नवतिः -९०
शतम् - १००
सहस्रम् - १०००
लक्षम् - १००,०००
कोटिः - १०००,००,००


सङ्ख्याक्रीडा 

एकं

एकं द्वे

एकं द्वे त्रीणि

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट्

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव

एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव दश |

दश 

शतम्

सहस्रम्

लक्षम्

कोटिः

दशकोटिः

शतकोटिः 

पर्यन्तं पठिष्यामः |


सङ्ख्याशब्दानां लिङ्गभेदः

सङ्ख्याः बोधितुं ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते | एकम् इति संख्यायाः आरभ्य चत्वारि इति संख्यापर्यन्तं ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते | पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति |  

पुल्लिङ्गं स्त्रीलिङ्गं   नपुंसकलिङ्गं
एकः बालकः
एका बालिका
एकं फलम्
   
द्वौ युवकौ  
द्वे महिले  
  द्वे फले
त्रयः छात्राः
तिस्रः बालिकाः
त्रीणि फलानि
चत्वारःचषकाः
चतस्रः नर्तक्यः
चत्वारि पुष्पाणि
पञ्च वृक्षाः
पञ्च अजाः
पञ्च छत्राणि


पठतु अवगच्छतु च

प्रातिपदिकम् पुंलिङ्गः स्त्रीलिङ्गः       नपुंसकलिङ्गः
एक एकः एका एकम्
द्वि द्वौ द्वे द्वे
त्रि त्रयः तिस्रः त्रीणि
चतुर् चत्वारः चतस्रः चत्वारि
पञ्चन् पञ्च पञ्च पञ्च
षष् षट् षट् षट्
सप्तन् सप्त सप्त सप्त
अष्टन् अष्ट अष्ट अष्ट
नवन् नव नव नव
दशन् दश दश दश


अभ्यासः - सङ्ख्याशब्दाः

कति सन्ति इति लिखतु


[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पाञ्चालिका, वानरः, कङ्कतं, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी, शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्दुकः, माला, शिशुः, कङ्कणम् ,पिपीलिका, धेनुः, गृहगोदिका, अङ्कनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः, लेखनी, शुकः, दूरदर्शनम्, स्यूतः, मयूरः , फलम्, व्याघ्रः, कपोतः ]        

कति सन्ति इति लिखतु
एकः गजः

---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

---- ---- ---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

---- ---- ---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

---- ---- ---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

---- ---- ---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

---- ---- ---- ----

---- ----

---- ----

---- ----

आवरणे दत्तनाः सङ्ख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु |

१. एका गायिका मधुरं गायति | (१)

२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति | (३)

३.------महिलाः संभाषणं कुर्वन्ति | (४)

४.-----युवकाः सैनिकाः आसन् | (४)

५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः | (२)

६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति | (६)  

७.------छात्राः गुरुं प्रश्नान् अपृच्छन् | (३)

८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति | (३)

९. ------अधिकारिणः विद्यालयं दृष्टुम् आगतवन्तः | (३)

१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)


सङ्ख्याः PDF

सङ्ख्याः PPTX with audio

सङ्ख्याः PPTX without audio


PAGE 13

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saGkhyAH?oldid=23618"