13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saGkhyAH: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
(4 intermediate revisions by the same user not shown) | |||
Line 502: | Line 502: | ||
| [[File:Dvau yuvakau.jpg|left|frameless|200x200px]] |
| [[File:Dvau yuvakau.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big> |
!<big>द्वौ युवकौ </big> |
||
|} |
|} |
||
|[[File:Dve mahile.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|[[File:Dve mahile.jpg|left|frameless|200x200px]] |
||
Line 632: | Line 632: | ||
<big>[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, |
<big>[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पाञ्चालिका, वानरः, कङ्कतं, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी,</big> <big>शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्दुकः, माला,</big> <big>शिशुः, कङ्कणम् ,पिपीलिका,</big> <big>धेनुः, गृहगोदिका,</big> <big>अङ्कनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः,</big> <big>लेखनी, शुकः,</big> <big>दूरदर्शनम्,</big> <big>स्यूतः,</big> <big>मयूरः , फलम्,</big> <big>व्याघ्रः,</big> <big>कपोतः ] </big> |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 773: | Line 773: | ||
<big>१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)</big> |
<big>१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)</big> |
||
<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/ |
<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/3/31/Lesson_13_corrected.pdf सङ्ख्याः PDF]'''</big> |
||
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/013%20-%20Sankhya.ppsx सङ्ख्याः PPTX with audio]'''</big> |
|||
<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/013%20-%20Sankhya%20NA.ppsx सङ्ख्याः PPTX without audio]'''</big> |
|||
Latest revision as of 20:32, 6 April 2024
सङ्ख्याः १ - ५०
१ - एकम् | ११ - एकादश | २१ - एकविंशतिः | ३१ - एकत्रिंशत् | ४१ - एकचत्वारिंशत् | ||||
२ - द्वे | १२ - द्वादश | २२ - द्वाविंशतिः | ३२ - द्वात्रिंशत् | ४२ - द्विचत्वारिंशत् | ||||
३ - त्रीणि | १३ - त्रयोदश | २३ - त्रयोविंशतिः | ३३ - त्रयस्त्रिंशत् | ४३ - त्रिचत्वारिंशत् | ||||
४ - चत्वारि | १४ - चतुर्दश | २४ - चतुर्विंशतिः | ३४ - चतुस्त्रिंशत् | ४४ - चतुश्चत्वारिंशत् | ||||
५ - पञ्च | १५ - पञ्चदश | २५ - पञ्चविंशतिः | ३५ - पञ्चत्रिंशत् | ४५ - पञ्चचत्वारिंशत् | ||||
६ - षट् | १६ - षोडश | २६ - षड्विंशति: | ३६ - षट्त्रिंशत् | ४६ - षट्चत्वारिंशत् | ||||
७ - सप्त | १७ - सप्तदश | २७ - सप्तविंशतिः | ३७ - सप्तत्रिंशत् | ४७ - सप्तचत्वारिंशत् | ||||
८ - अष्ट | १८ - अष्टादश | २८ - अष्टाविंशतिः | ३८ - अष्टात्रिंशत् | ४८ - अष्टचत्वारिंशत् | ||||
९ - नव | १९ - नवदश | २९ - नवविंशतिः | ३९ - नवत्रिंशत् | ४९ - नवचत्वारिंशत् | ||||
१० - दश | २० - विंशतिः | ३० - त्रिंशत् | ४० - चत्वारिंशत् | ५० - पञ्चाशत् |
अभ्यासः
सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु
उदाहरणम् - २ - द्वे
1. १ ----------
2. २ ----------
3. ३ ----------
4. ४ ----------
5. ५ ----------
6. ६ ---------
7. ७ ----------
8. ८ ----------
9. ९ ----------
10. १० ----------
11. ११ ----------
12. १२ ----------
13. १३ ----------
14. १४ ----------
15. १५ ----------
16. १६ ----------
17. १७ ----------
18. १८ ----------
19. १९ ----------
20. २० ----------
अभ्यासः
सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु
उदाहरणम् - षट् - ६
एकम् ------
द्वे ------
त्रीणि ------
चत्वारि ------
पञ्च ------
षट् ------
सप्त ------
अष्ट ------
नव ------
दश ------
एकादश ------
द्वादश ------
त्रयोदश ------
चतुर्दश ------
पञ्चदश ------
षोडश ------
सप्तदश ------
अष्टादश ------
नवदश ------
विंशतिः ------
सङ्ख्याः - चित्रेण सह
एकम् – १ |
|
द्वे – २ |
|
त्रीणि- ३ |
|
चत्वारि- ४ |
|
पञ्च- ५ |
|
षट्- ६ |
|
सप्त- ७ |
|
अष्ट- ८ |
|
नव- ९ |
|
दश- १० |
|
विंशतिः - २० | |
त्रिंशत् - ३० | |
चत्वारिंशत् - ४० | |
पञ्चाशत् - ५० | |
षष्टिः - ६० | |
सप्ततिः - ७० | |
अशीतिः - ८० | |
नवतिः -९० | |
शतम् - १०० | |
सहस्रम् - १००० | |
लक्षम् - १००,००० | |
कोटिः - १०००,००,०० |
सङ्ख्याक्रीडा
एकं
एकं द्वे
एकं द्वे त्रीणि
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट्
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव
एकं द्वे त्रीणि चत्वारि पञ्च षट् सप्त अष्ट नव दश |
दश
शतम्
सहस्रम्
लक्षम्
कोटिः
दशकोटिः
शतकोटिः
पर्यन्तं पठिष्यामः |
सङ्ख्याशब्दानां लिङ्गभेदः
सङ्ख्याः बोधितुं ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते | एकम् इति संख्यायाः आरभ्य चत्वारि इति संख्यापर्यन्तं ये शब्दाः सन्ति ते त्रिषु लिङ्गेषु वर्तन्ते | पञ्चमात् आरभ्य लिङ्गभेदः नास्ति |
पुल्लिङ्गं | स्त्रीलिङ्गं | नपुंसकलिङ्गं | |||
---|---|---|---|---|---|
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
| |||
|
|
|
पठतु अवगच्छतु च
प्रातिपदिकम् | पुंलिङ्गः | स्त्रीलिङ्गः | नपुंसकलिङ्गः |
एक | एकः | एका | एकम् |
द्वि | द्वौ | द्वे | द्वे |
त्रि | त्रयः | तिस्रः | त्रीणि |
चतुर् | चत्वारः | चतस्रः | चत्वारि |
पञ्चन् | पञ्च | पञ्च | पञ्च |
षष् | षट् | षट् | षट् |
सप्तन् | सप्त | सप्त | सप्त |
अष्टन् | अष्ट | अष्ट | अष्ट |
नवन् | नव | नव | नव |
दशन् | दश | दश | दश |
अभ्यासः - सङ्ख्याशब्दाः
कति सन्ति इति लिखतु
[ गजः, वृक्षः, पुष्पम्, पाञ्चालिका, वानरः, कङ्कतं, द्विचक्रिका, चमसः, द्रोणी, शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् , कन्दुकः, माला, शिशुः, कङ्कणम् ,पिपीलिका, धेनुः, गृहगोदिका, अङ्कनी, मूषकः , गर्दभः, चित्रशलभः, लेखनी, शुकः, दूरदर्शनम्, स्यूतः, मयूरः , फलम्, व्याघ्रः, कपोतः ]
कति सन्ति इति लिखतु | |||||
---|---|---|---|---|---|
एकः गजः
---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- ---- |
---- ---- ---- ----
---- ---- ---- ---- ---- ---- |
---- ---- ---- ----
---- ---- ---- ---- ---- ---- |
---- ---- ---- ----
---- ---- ---- ---- ---- ---- |
---- ---- ---- ----
---- ---- ---- ---- ---- ---- |
---- ---- ---- ----
---- ---- ---- ---- ---- ---- |
आवरणे दत्तनाः सङ्ख्यानां साहाय्येन रिक्तस्थानानि पूरयतु |
१. एका गायिका मधुरं गायति | (१)
२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति | (३)
३.------महिलाः संभाषणं कुर्वन्ति | (४)
४.-----युवकाः सैनिकाः आसन् | (४)
५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः | (२)
६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति | (६)
७.------छात्राः गुरुं प्रश्नान् अपृच्छन् | (३)
८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति | (३)
९. ------अधिकारिणः विद्यालयं दृष्टुम् आगतवन्तः | (३)
१०. -----पुस्तकम् अहं दास्यामि | (१)
PAGE 13