13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/saGkhyAH: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
| Line 295: | Line 295: | ||
<big>एकम् – १</big> |
<big>एकम् – १</big> |
||
| [[File:Ekam phalam 1.jpg|left|frameless|227x227px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 301: | Line 301: | ||
<big>द्वे – २</big> |
<big>द्वे – २</big> |
||
| [[File:Dve phale.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 307: | Line 307: | ||
<big>त्रिणि- ३</big> |
<big>त्रिणि- ३</big> |
||
| [[File:Trini1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 313: | Line 313: | ||
<big>चत्वारि- ४</big> |
<big>चत्वारि- ४</big> |
||
| [[File:Chatvari.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 319: | Line 319: | ||
<big>पन्च- ५</big> |
<big>पन्च- ५</big> |
||
| [[File:Pancha1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 325: | Line 325: | ||
<big>षट्- ६</big> |
<big>षट्- ६</big> |
||
| [[File:Shat.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 331: | Line 331: | ||
<big>सप्त- ७</big> |
<big>सप्त- ७</big> |
||
| [[File:Sapta1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| ⚫ | |||
| [[File:Ashta1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| ⚫ | |||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 343: | Line 342: | ||
<big>नव- ९</big> |
<big>नव- ९</big> |
||
| [[File:Nava1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 349: | Line 348: | ||
<big>दश- १०</big> |
<big>दश- १०</big> |
||
| [[File:Dasha1.jpg|left|frameless|200x200px]] |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| colspan="2" | |
|||
| |
|||
<big>विंशतिः-२०</big> |
<big>विंशतिः-२०</big> |
||
| |
|||
|- |
|- |
||
| colspan="2" |<big>त्रिंशत्- ३०</big> |
| colspan="2" |<big>त्रिंशत्- ३०</big> |
||
Revision as of 02:22, 31 May 2023
सङ्ख्याः
१ - ५० | ||||||||
| १ - एकम् | ११ - एकादश | २१ - एकविंशतिः | ३१ - एकत्रिंशत् | ४१ - एकचत्वारिंशत् | ||||
| २ - द्वे | १२ - द्वादश | २२ - द्वाविंशतिः | ३२ - द्वात्रिंशत् | ४२ - द्विचत्वारिंशत् | ||||
| ३ - त्रीणि | १३ - त्रयोदश | २३ - त्रयोविंशतिः | ३३ - त्रयस्त्रिंशत् | ४३ - त्रिचत्वारिंशत् | ||||
| ४ - चत्वारि | १४ - चतुर्दश | २४ - चतुर्विंशतिः | ३४ - चतुस्त्रिंशत् | ४४ - चतुश्चत्वारिंशत् | ||||
| ५ - पञ्च | १५ - पञ्चदश | २५ - पञ्चविंशतिः | ३५ - पञ्चत्रिंशत् | ४५ - पञ्चचत्वारिंशत् | ||||
| ६ - षट् | १६ - षोडश | २६ - षड् विंशति: | ३६ - षट्त्रिंशत् | ४६ - षट्चत्वारिंशत् | ||||
| ७ - सप्त | १७ - सप्तदश | २७ - सप्तविंशतिः | ३७ - सप्तत्रिंशत् | ४७ - सप्तचत्वारिंशत् | ||||
| ८ - अष्ट | १८ - अष्टादश | २८ - अष्टाविंशतिः | ३८ - अष्टात्रिंशत् | ४८ - अष्टचत्वारिंशत् | ||||
| ९ - नव | १९ - नवदश | २९ - नवविंशतिः | ३९ - नवत्रिंशत् | ४९ - नवचत्वारिंशत् | ||||
| १० - दश | २० - विंशतिः | ३० - त्रिंशत् | ४० - चत्वारिंशत् | ५० - पञ्चाशत् | ||||
अभ्यासः - 1
सङ्ख्याम् अक्षरैः लिखतु
उदाहरणम् - 2. २ द्वे
1. १ ----------
2. २ ----------
3. ३ ----------
4. ४ ----------
5. ५ ----------
6. ६ ----------
7. ७ ----------
8. ८ ----------
9. ९ ----------
10. १० ----------
11. ११ ----------
12. १२ ----------
13. १३ ----------
14. १४ ----------
15. १५ ----------
16. १६ ----------
17. १७ ----------
18. १८ ----------
19. १९ ----------
20. २० ----------
अभ्यासः - 2
सङ्ख्याम् अङ्केषु लिखतु
उदाहरणम् - षट् 6 ६
एकम् ------ ------
द्वे ------ ------
त्रीणि ------ ------
चत्वारि ------ ------
पञ्च ------ ------
षट् ------ ------
सप्त ------ ------
अष्ट ------ ------
नव ------ ------
दश ------ ------
एकादश ------ ------
द्वादश ------ ------
त्रयोदश ------ ------
चतुर्दश ------ ------
पञ्चदश ------ ------
षोडश ------ ------
सप्तदश ------ ------
अष्टादश ------ ------
नवदश ------ ------
विंशतिः ------ ------
संख्याः
|
एकम् – १ |
 |
|
द्वे – २ |
 |
|
त्रिणि- ३ |
 |
|
चत्वारि- ४ |
 |
|
पन्च- ५ |
 |
|
षट्- ६ |
 |
|
सप्त- ७ |
 |
|
अष्ट- ८ |
 |
|
नव- ९ |
 |
|
दश- १० |
 |
|
विंशतिः-२० | |
| त्रिंशत्- ३० | |
| चत्वारिंशत्- ४० | |
| पन्चाशत् -५० | |
| षष्टिः- ६० | |
| सप्ततिः-७० | |
| अशीतिः -८० | |
| नवतिः -९० | |
| शतम् – १०० | |
| सहस्रम्-१००० | |
| लक्षम् -१००,००० | |
| कोटिः-१०००,००,०० | |
संख्या क्रीडा।
एकं
एकं द्वे
एकं द्वे त्रिणि
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव
एकं द्वे त्रीणि चत्वारी पन्च षढ सप्त अष्ट नव दश।
दश
शतम्
सहस्रम्
लक्षम्
कोटिः
दशकोटिः
शतकोटिः
पर्यन्तं पाठियिष्यामः।
संख्याशब्दानाम् लिङ्गभेदः
सङ्ख्या बोधयितुम् ये शब्दाः प्रयुज्यन्ते ते संख्याशब्दाः इति कथ्यन्ते। एक शब्दात् आरभ्य चतुर् शब्द पर्यन्तम् ये शब्दाः ते लिङ्ग त्रये अपि वर्तन्ते। तदनन्तरम् लिङ्गभेदः नास्ति।
[Need Pictures for the following]
| पुल्लिङ्गं | स्त्रीलिङ्गं | नपुंसकलिङ्गं |
|---|---|---|
| एकः बालकः। | एका बालिका | एकम् फलम्। |
| दौ युवकौ | द्वे महिले | द्वे फल |
| त्रयः छात्राः | तिस्रःछात्राः | त्रीणि फलानि |
| चत्वारःचषकाः | चतस्रः नर्तक्यः | चत्वारि पुष्पाणि |
| पञ्चवृक्षाः | पञ्च अजाः | पञ्च छत्राणि |
पठत अवगच्छत च-
| प्रातिपदिकम् | पुंलिङ्गः | स्त्रीलिङ्गः | नपुंसकलिङ्गग़् |
| एक | एकः | एका | एकम् |
| द्वि | द्वौ | द्वे | द्वे |
| त्रि | त्रयः | तिस्रः | त्रीणि |
| चतुर् | चत्वारः | चतस्रः | चत्वारि |
| पञ्चन् | पञ्च | पञ्च | पञ्च |
| षष् | षट् | षट् | षट् |
| सप्तन् | सप्त | सप्त | सप्त |
| अष्टन् | अष्ट | अष्ट | अष्ट |
| नवन् | नव | नव | नव |
| दशन् | दश | दश | दश |
अभ्यासः - 3
संख्याशब्दाः
कति सन्ति इति लिखतु? [ गजः,वृक्षः,पुष्पम्,पञ्चालिका, वानरः, कङकतम्, द्विचक्रिका, चमसः,द्रोणी,
शिरस्त्रम् ,पुस्तकम् ,कन्तुकम्,माला,शिशुः, कङ्गकणम् ,पिपीलिका,धेनुः, गृहगोदिका,अङ्गनी, मूषकः , गर्दभः चित्रशलभः,लेखनी, शुकः,दूर दर्शनम्,स्यूतः,मयूर् , फलम्,व्याघ्रः,कपोतः]
[Need to insert the pictures here]
रिक्तस्थानम् आवरणे दत्तनाम् संख्यानां सहायेन पूरयतु।
१.एका गायिकागायिका मधुरम् गायति।(१)
२.------पथिकाः मार्गेण गच्छन्ति।(३)
३.------महिलाः संभाषणम् कुर्वन्ति।(४)
४.-----युवकाः सैनिकाः आसन्।(४)
५.-----आरक्षकौ याने गच्छतः (२)
६. ------ वानराः तरून् आरोहन्ति (६)
७.------छात्राः गुरूम् प्रश्नान् अपृच्छत्। (३)
८.------अतिथयः गृहे आगच्छन्ति।(३)
९. ------अधिकारिणाः विद्यालयम् दृष्टुम् आगतवन्तः।(३)
१०. -----पुस्तकम् अहम् दास्यामि।(१)
------