14---samAsaH/01---samAsaparicayaH: Difference between revisions
14---samAsaH/01---samAsaparicayaH
Content added Content deleted
No edit summary |
No edit summary |
||
Line 360: | Line 360: | ||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
||
<big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">iii)</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>आदौ समाससंज्ञा विधीयते '''प्राक्कडारात्समासः''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">(</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">.</span>३<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">) </span>इति सूत्रेण <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| तदनन्तरं विशिष्टसमाससंज्ञा</span> विधीयते विशिष्टसमासविधायकसूत्रेण<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>यथा तत्पुरुषसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>द्वन्द्वसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">,</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>बहुव्रीहिसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>अव्ययीभावसंज्ञा इत्यादयः |
<big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">iii)</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>आदौ समाससंज्ञा विधीयते '''प्राक्कडारात्समासः''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">(</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">.</span>३<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">) </span>इति सूत्रेण <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| तदनन्तरं विशिष्टसमाससंज्ञा</span> विधीयते विशिष्टसमासविधायकसूत्रेण<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>यथा तत्पुरुषसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>द्वन्द्वसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">,</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>बहुव्रीहिसंज्ञा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span>अव्ययीभावसंज्ञा इत्यादयः <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
||
Line 398: | Line 398: | ||
<big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">x)</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">समासे</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">कुत्रचित् उत्तरपदस्य प्रभावेन पूर्वपदस्य परिवर्तनं भवति</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">उत्तरपदे इति अधिकारे यानि सूत्राणि पठितानि</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">तेषां ज्ञानम् आवश्यकम् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
<big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">x)</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">समासे</span><span> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">कुत्रचित् उत्तरपदस्य प्रभावेन पूर्वपदस्य परिवर्तनं भवति</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">उत्तरपदे इति अधिकारे यानि सूत्राणि पठितानि</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">तेषां ज्ञानम् आवश्यकम् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span><big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><br /> |
||
⚫ | </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">xi) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">समासे संहिता नित्या</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| <span lang="HI">अतः समासप्रक्रियायां यत्र सन्धिकार्यस्य प्रसक्तिः अस्ति तत्र सन्धिकार्यं करणीयमेव </span>| <span lang="HI">यथा</span></span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">भवत्+चक्षु</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span style="font-family:Arial,sans-serif">→</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">अत्र सन्धिकार्यस्य अवसरः अस्ति अतः सन्धिकार्यं करणीयम् एव</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| अधः प्रक्रिया प्रदर्शिता -</span></big> |
||
<big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><br /> |
|||
⚫ | </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">xi) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">समासे संहिता नित्या</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| <span lang="HI">अतः समासप्रक्रियायां यत्र सन्धिकार्यस्य प्रसक्तिः अस्ति तत्र सन्धिकार्यं करणीयमेव </span>| <span lang="HI">यथा</span></span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">भवत्+चक्षु</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span style="font-family:Arial,sans-serif">→</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">अत्र सन्धिकार्यस्य अवसरः अस्ति अतः सन्धिकार्यं करणीयम् एव</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">| |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
|||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><br /> |
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><br /> |
||
</span><big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">यथा </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवच्चक्षुः</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यस्य </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवत् +ङस् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">चक्षु सु</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
</span><big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">यथा </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवच्चक्षुः</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यस्य </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवत् +ङस् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">चक्षु सु</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
|||
<big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">समाससंज्ञा भवति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्राक्कडारात्समासः</span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> (</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">३</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सूत्रेण</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| <span lang="HI">तदनन्तरं</span></span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तत्पुरुषः</span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> (</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सूत्रेण विशिष्ट</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> -</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तत्पुरुषसंज्ञा अपि</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">विधीयते </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| '''<span lang="HI">षष्ठी</span>'''</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">८</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>विधायकसूत्रेण भवतः इति<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">षष्ठ्यन्तं सुबन्तं</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">चक्षुः</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>इति समर्थेन सुबन्तेन सह<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">समस्यते</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
<big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">समाससंज्ञा भवति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्राक्कडारात्समासः</span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> (</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">३</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सूत्रेण</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| <span lang="HI">तदनन्तरं</span></span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तत्पुरुषः</span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> (</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सूत्रेण विशिष्ट</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> -</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तत्पुरुषसंज्ञा अपि</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">विधीयते </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| '''<span lang="HI">षष्ठी</span>'''</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>'''<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">८</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इति</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>विधायकसूत्रेण भवतः इति<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">षष्ठ्यन्तं सुबन्तं</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">चक्षुः</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>इति समर्थेन सुबन्तेन सह<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">समस्यते</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
|||
<big>समासस्य प्रातिपदिकसंज्ञा भवति '''कृत्तद्धितसमासाश्च''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>४६<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन सूत्रेण <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></big> |
<big>समासस्य प्रातिपदिकसंज्ञा भवति '''कृत्तद्धितसमासाश्च''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>४६<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन सूत्रेण <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"><big> </big></span> |
|||
<big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तदा सुप्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्रत्ययस्य लुक् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">लोपः</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवति '''सुपो धातुप्रातिपदिकयोः''' </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">७१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span>भवत् ङस् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span>चक्षु सु<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span>इत्यस्मिन् ङस्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सु इत्यनयोः लुक् → भवत् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span>चक्षु <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सुप्तिङन्तं पदम्</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यनेन यस्य अन्ते सुप्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्रत्ययः अस्ति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तस्य पदसंज्ञा भवति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">; </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">अत्र च </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवत्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यस्य अन्ते सुप् नास्ति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">; </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तर्हि प्रश्नः उदेति यत् तस्य पदसंज्ञा अस्ति न वा </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>उत्तरमस्ति यत् '''प्रत्ययलोपे प्रत्ययलक्षणम्''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">६२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन पदसंज्ञा अस्त्येव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| इत्थञ्च पर्यवसितं यत्— सन्धिचिन्तनावसरे समासे पूर्वपदस्य पदसंज्ञा भवति | एतदाधारेण—</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span></big> |
<big><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तदा सुप्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्रत्ययस्य लुक् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">लोपः</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवति '''सुपो धातुप्रातिपदिकयोः''' </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">७१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span>भवत् ङस् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span>चक्षु सु<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span>इत्यस्मिन् ङस्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सु इत्यनयोः लुक् → भवत् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">+ </span>चक्षु <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">सुप्तिङन्तं पदम्</span>'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१४</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यनेन यस्य अन्ते सुप्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">प्रत्ययः अस्ति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तस्य पदसंज्ञा भवति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">; </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">अत्र च </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">'</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">भवत्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">' </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">इत्यस्य अन्ते सुप् नास्ति</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">; </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">तर्हि प्रश्नः उदेति यत् तस्य पदसंज्ञा अस्ति न वा </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>उत्तरमस्ति यत् '''प्रत्ययलोपे प्रत्ययलक्षणम्''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">१</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">६२</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन पदसंज्ञा अस्त्येव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| इत्थञ्च पर्यवसितं यत्— सन्धिचिन्तनावसरे समासे पूर्वपदस्य पदसंज्ञा भवति | एतदाधारेण—</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span></big> |
||
Line 433: | Line 426: | ||
</span><big>भवच्चक्षु +सु<span style="color:black"> </span> → अत्र भवच्चक्षु<span style="color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> इति प्रातिपदिकात् सु प्रत्ययः विधीयते | सु इति प्रत्यये उकारस्य इत्संज्ञा भवति '''उपदेशेऽजनुनासिक इत्''' ( १.३.२) इत्यनेन''', तत्पश्चात् उकारस्य लोपः भवति '''तस्य लोपः''' (१.३.९) इत्यनेन |'''</span> '''अतः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span>भवच्चक्षु +स् इति भवति<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| अधुना '''ससजुषो रुः''' (८.२.६६) '<nowiki/>''' इति सूत्रेण पदान्तसकारस्य स्थाने रु आदेशः भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> भवच्चक्षुरु इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> उकारस्य इत्संज्ञा भवति '''उपदेशेऽजनुनासिक इत्''' ( १.३.२) इत्यनेन, तत्पश्चात् उकारस्य लोपः भवति '''तस्य लोपः''' (१.३.९) इत्यनेन | भवच्चक्षुर् इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> अधुना '''खरवसानयोर्विसर्जनीयः''' (८.३.१५) इति सूत्रेण पदान्तस्य रेफस्य स्थाने विसर्गादेशः भवति अवसानावस्थायाम्|अतः<span style="color:black"> </span> भवच्चक्षुः इति समस्तपदं<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>सिद्धम्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| प्रथमाविभक्तौ एकवचने भवच्चक्षुः इति रूपम् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span><span style="color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>एवमेव अन्यान् सुप्-प्रत्ययान् योजयित्वा सर्वेषु विभक्तिषु रूपाणि साधयितुं शक्यन्ते <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| रूपाणि गुरु-शब्दवत् भवन्ति |</span></big> |
</span><big>भवच्चक्षु +सु<span style="color:black"> </span> → अत्र भवच्चक्षु<span style="color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> इति प्रातिपदिकात् सु प्रत्ययः विधीयते | सु इति प्रत्यये उकारस्य इत्संज्ञा भवति '''उपदेशेऽजनुनासिक इत्''' ( १.३.२) इत्यनेन''', तत्पश्चात् उकारस्य लोपः भवति '''तस्य लोपः''' (१.३.९) इत्यनेन |'''</span> '''अतः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span>भवच्चक्षु +स् इति भवति<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| अधुना '''ससजुषो रुः''' (८.२.६६) '<nowiki/>''' इति सूत्रेण पदान्तसकारस्य स्थाने रु आदेशः भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> भवच्चक्षुरु इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> उकारस्य इत्संज्ञा भवति '''उपदेशेऽजनुनासिक इत्''' ( १.३.२) इत्यनेन, तत्पश्चात् उकारस्य लोपः भवति '''तस्य लोपः''' (१.३.९) इत्यनेन | भवच्चक्षुर् इति भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span> अधुना '''खरवसानयोर्विसर्जनीयः''' (८.३.१५) इति सूत्रेण पदान्तस्य रेफस्य स्थाने विसर्गादेशः भवति अवसानावस्थायाम्|अतः<span style="color:black"> </span> भवच्चक्षुः इति समस्तपदं<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>सिद्धम्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black" lang="HI"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| प्रथमाविभक्तौ एकवचने भवच्चक्षुः इति रूपम् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span><span style="color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span>एवमेव अन्यान् सुप्-प्रत्ययान् योजयित्वा सर्वेषु विभक्तिषु रूपाणि साधयितुं शक्यन्ते <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| रूपाणि गुरु-शब्दवत् भवन्ति |</span></big> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
|||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><big><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">xiv) </span>यथा पूर्वं<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">चर्चितं यदा समासः निष्पद्यते</span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>तदा समासे नूतनानां विशेषणानां<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span>योजनं न अर्हति<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif">|</span></span></big> |
|||
<br /> |
<br /> |
||
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif"> </span> |
||
===== <big>'''झलां जशोऽन्ते'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>८<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>३९<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span></big> ===== |
===== <big>'''झलां जशोऽन्ते'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>८<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>२<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>३९<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span></big> ===== |
||
<big>पदान्ते झलः स्थाने जशादेशो भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>पदात् परे कोऽपि वर्णः स्यात् वा न वा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सूत्रस्य प्रसक्तिः अस्ति एव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>पदात् परे अच् स्यात् हल् स्यात् वा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सूत्रस्य प्रसक्तिः अस्ति एव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>बाधकसूत्रम् अस्ति चेत् अन्या वार्ता <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>झल् प्रत्याहारे पञ्चमवर्गीय<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>व्यञ्जनानि वर्जयित्वा सर्वाणि वर्गीयव्यञ्जनानि <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>नाम अननुनासिक<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>वर्गीयव्यञ्जनानि<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">), </span>अपि च श्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ष्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">स्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ह् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>प्रयोगे वर्गाणां प्रथमः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>द्वितीयः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>तृतीयः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>चतुर्थश्च वर्णाः आयान्ति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>जश् प्रत्याहारे वर्गाणां तृतीयवर्णः—ज्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ब्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ग्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ड्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>द् इति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''स्थानेऽन्तरतमः'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>५०<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन कवर्गीयाणां स्थाने गकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>चवर्गीयाणां स्थाने जकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>तवर्गीयाणां स्थाने दकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>टवर्गीयाणां स्थाने डकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>पवर्गीयाणां स्थाने बकारः इति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>तर्हि पदस्य अन्ते झल्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>प्रत्याहारे कश्चन वर्णः अस्ति चेत्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>स्थाने तस्य वर्गस्य तृतीयवर्णादेशः भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>अयं जश्त्वसन्धिः इत्युच्यते <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>झलां षष्ठ्यन्तं<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>जशः प्रथमान्तम्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>अन्ते सप्तम्यन्तं<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>त्रिपदमिदं सूत्रम् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''पदस्य''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>८<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१६<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यस्य अधिकारः <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>अनुवृत्ति<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>सहितसूत्रं— '''पदस्य अन्ते झलां जशः''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span></big> |
<big>पदान्ते झलः स्थाने जशादेशो भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>पदात् परे कोऽपि वर्णः स्यात् वा न वा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सूत्रस्य प्रसक्तिः अस्ति एव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>पदात् परे अच् स्यात् हल् स्यात् वा<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>सूत्रस्य प्रसक्तिः अस्ति एव <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>बाधकसूत्रम् अस्ति चेत् अन्या वार्ता <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>झल् प्रत्याहारे पञ्चमवर्गीय<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>व्यञ्जनानि वर्जयित्वा सर्वाणि वर्गीयव्यञ्जनानि <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>नाम अननुनासिक<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>वर्गीयव्यञ्जनानि<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">), </span>अपि च श्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ष्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">स्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ह् </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>प्रयोगे वर्गाणां प्रथमः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>द्वितीयः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>तृतीयः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>चतुर्थश्च वर्णाः आयान्ति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>जश् प्रत्याहारे वर्गाणां तृतीयवर्णः—ज्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ब्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ग्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span><span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">ड्</span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>द् इति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''स्थानेऽन्तरतमः'''<span lang="HI" style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black"> </span><span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>५०<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यनेन कवर्गीयाणां स्थाने गकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>चवर्गीयाणां स्थाने जकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>तवर्गीयाणां स्थाने दकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>टवर्गीयाणां स्थाने डकारः<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>पवर्गीयाणां स्थाने बकारः इति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>तर्हि पदस्य अन्ते झल्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>प्रत्याहारे कश्चन वर्णः अस्ति चेत्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>स्थाने तस्य वर्गस्य तृतीयवर्णादेशः भवति <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>अयं जश्त्वसन्धिः इत्युच्यते <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>झलां षष्ठ्यन्तं<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>जशः प्रथमान्तम्<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>अन्ते सप्तम्यन्तं<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">, </span>त्रिपदमिदं सूत्रम् <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>'''पदस्य''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">(</span>८<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">.</span>१६<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">) </span>इत्यस्य अधिकारः <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">| </span>अनुवृत्ति<span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">-</span>सहितसूत्रं— '''पदस्य अन्ते झलां जशः''' <span style="font-family:Lohit Devanagari,sans-serif;color:black">|</span></big> |