10---nyAyashAstram/26---dalasArthakya-cintanam/caksurmatragrahyogunorupam: Difference between revisions
(Created page with "<please replace this with content from corresponding Google Sites page> ") |
(text added) |
||
Line 1: | Line 1: | ||
'''<big>(३) तर्कसङ्ग्रहे मूलवाक्यं ‘चक्षुर्मात्रग्राह्यो गुणो रूपम्’ | चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वं रूपस्य लक्षणम् |</big>''' |
|||
<please replace this with content from corresponding Google Sites page> |
|||
<big>चक्षुरिन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयतावत्त्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयत्वाभाववत्त्वे सति गुणत्वं रूपस्य लक्षणम् |</big> |
|||
<big>त्रीणि दलानि :</big> |
|||
<big>१) चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् | चक्षुरिन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयता |</big> |
|||
<big>२) चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् | चक्षुर्भिन्नेन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपिताजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयत्वाभावः |</big> |
|||
<big>३) गुणत्वम्</big> |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|'''उपात्तं दलम्''' |
|||
|'''दोषः''' |
|||
|'''कुत्र ?''' |
|||
|'''निवारणम्''' |
|||
|- |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|रूपस्य आश्रये द्रव्ये, घटपटादिषु च रूपत्वजात्याम् |
|||
|चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् |
|||
|- |
|||
|चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|गुरुत्वे |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् |
|||
|- |
|||
|गुणत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|अन्येषु गुणेषु |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
|||
|- |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|रूपत्वजात्याम् |
|||
|गुणत्वम् |
|||
|- |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|द्वीन्द्रियग्राह्येषु सङ्ख्यादिषु गुणेषु |
|||
|चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
|||
|- |
|||
|चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् |
|||
|अतिव्याप्तिः |
|||
|गुरुत्वे |
|||
|चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् |
|||
|- |
|||
|'''चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम्''' |
|||
|'''नास्ति''' |
|||
|'''नास्ति''' |
|||
|'''नास्ति''' |
|||
|} |
|||
<big>स्पर्शलक्षणे 'त्वगिन्द्रियमात्रग्राह्यो गुणो स्पर्शः' इत्यत्रापि त्रीणि दलानि सन्ति, त्वगिन्द्रियग्राह्यत्वं, त्वग्भिन्नेन्द्रियाग्राह्यत्वं च गुणत्वम् | दलसार्थक्यम् एवमेव करणीयम्</big> |
Revision as of 03:21, 16 May 2021
(३) तर्कसङ्ग्रहे मूलवाक्यं ‘चक्षुर्मात्रग्राह्यो गुणो रूपम्’ | चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वं रूपस्य लक्षणम् |
चक्षुरिन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयतावत्त्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयत्वाभाववत्त्वे सति गुणत्वं रूपस्य लक्षणम् |
त्रीणि दलानि :
१) चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् | चक्षुरिन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपितजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयता |
२) चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् | चक्षुर्भिन्नेन्द्रियनिष्ठजनकतानिरूपिताजन्यताश्रयप्रत्यक्षनिष्ठविषयितानिरूपितविषयत्वाभावः |
३) गुणत्वम्
उपात्तं दलम् | दोषः | कुत्र ? | निवारणम् |
चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् | अतिव्याप्तिः | रूपस्य आश्रये द्रव्ये, घटपटादिषु च रूपत्वजात्याम् | चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् |
चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् | अतिव्याप्तिः | गुरुत्वे | चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् |
गुणत्वम् | अतिव्याप्तिः | अन्येषु गुणेषु | चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् | अतिव्याप्तिः | रूपत्वजात्याम् | गुणत्वम् |
चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् | अतिव्याप्तिः | द्वीन्द्रियग्राह्येषु सङ्ख्यादिषु गुणेषु | चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वम् |
चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् | अतिव्याप्तिः | गुरुत्वे | चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वम् |
चक्षुरिन्द्रियग्राह्यत्वे सति चक्षुर्भिन्नेन्द्रिय-अग्राह्यत्वे सति गुणत्वम् | नास्ति | नास्ति | नास्ति |
स्पर्शलक्षणे 'त्वगिन्द्रियमात्रग्राह्यो गुणो स्पर्शः' इत्यत्रापि त्रीणि दलानि सन्ति, त्वगिन्द्रियग्राह्यत्वं, त्वग्भिन्नेन्द्रियाग्राह्यत्वं च गुणत्वम् | दलसार्थक्यम् एवमेव करणीयम्