12---vyAvahArikii-shikShikA/pratyahahpratyaham: Difference between revisions
(Created page with "<please replace this with content from corresponding Google Sites page> ") |
m (Protected "प्रत्यहः/प्रत्यहम्" ([Edit=Allow only administrators] (indefinite) [Move=Allow only administrators] (indefinite))) |
||
| (4 intermediate revisions by one other user not shown) | |||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:प्रत्यहः/प्रत्यहम्}} |
|||
<please replace this with content from corresponding Google Sites page> |
|||
'''<big>विषयः— <u>प्रत्यहः/प्रत्यहम्</u></big>''' |
|||
<big>'''<u>प्रश्नः</u>'''</big> |
|||
<big>"प्रत्यहम् अध्ययनं करणीयम्" उत "प्रत्यहः अध्ययनं करणीयम्"?</big> |
|||
'''<big><u>उत्तरम्</u></big>''' |
|||
<big>"प्रत्यहम् अध्ययनं करणीयम्" इत्येव साधुः |</big> |
|||
<big>- अहः अहः प्रति इति वीप्सायाम् अव्ययीभावः समासः । प्रत्यहन् इति नान्तः अव्ययीभावः |</big> |
|||
<big>'''- अनश्च''' इत्यनेन सूत्रेण अन्-अन्तस्य समासस्य अन्ते टच्-प्रत्यये विहिते प्रत्यहन् + टच् इति |</big> |
|||
<big>- टच्-प्रत्ययस्य इत्संज्ञालोपानन्तरं प्रत्यहन् + अ | '''चुटू , हलन्त्यम् , तस्य लोपः''' इत्येभिः सूत्रैः इत्संज्ञालोपः|</big> |
|||
<big>- ततः '''नस्तद्धिते''' इत्यनेन सूत्रेण टेर्लोपे प्रत्यह इति अकारान्तप्रातिपदिकम् |</big> |
|||
<big>'''- नाव्ययीभावादतोम्त्वपञ्चम्याः''' इति सूत्रेण अमादेशे प्रत्यहम् इति सिध्यति । अतः प्रत्यहम् इति प्रयोग एव साधुः न तु प्रत्यहः इति।</big> |
|||
<big>अहनि अहनि इत्यपि विग्रहः वक्तुं शक्यः | क्वचित् प्रत्यहः इति प्रयोगोपि दृष्टत्वात् तदपि अङ्गीकरणीयम् | तत्र '''नपुंसकादन्यतरस्याम्''' इति सूत्रेण विकल्पेन टच् प्रत्ययः, प्रत्यहन् + टच् -> प्रत्यहम् | टच् न कृते प्रत्यहन् इति जाते रोसुपि इति नस्य र आदेशः, प्रत्यहः इति भवेत् |</big> |
|||
Latest revision as of 23:49, 18 July 2021
विषयः— प्रत्यहः/प्रत्यहम्
प्रश्नः
"प्रत्यहम् अध्ययनं करणीयम्" उत "प्रत्यहः अध्ययनं करणीयम्"?
उत्तरम्
"प्रत्यहम् अध्ययनं करणीयम्" इत्येव साधुः |
- अहः अहः प्रति इति वीप्सायाम् अव्ययीभावः समासः । प्रत्यहन् इति नान्तः अव्ययीभावः |
- अनश्च इत्यनेन सूत्रेण अन्-अन्तस्य समासस्य अन्ते टच्-प्रत्यये विहिते प्रत्यहन् + टच् इति |
- टच्-प्रत्ययस्य इत्संज्ञालोपानन्तरं प्रत्यहन् + अ | चुटू , हलन्त्यम् , तस्य लोपः इत्येभिः सूत्रैः इत्संज्ञालोपः|
- ततः नस्तद्धिते इत्यनेन सूत्रेण टेर्लोपे प्रत्यह इति अकारान्तप्रातिपदिकम् |
- नाव्ययीभावादतोम्त्वपञ्चम्याः इति सूत्रेण अमादेशे प्रत्यहम् इति सिध्यति । अतः प्रत्यहम् इति प्रयोग एव साधुः न तु प्रत्यहः इति।
अहनि अहनि इत्यपि विग्रहः वक्तुं शक्यः | क्वचित् प्रत्यहः इति प्रयोगोपि दृष्टत्वात् तदपि अङ्गीकरणीयम् | तत्र नपुंसकादन्यतरस्याम् इति सूत्रेण विकल्पेन टच् प्रत्ययः, प्रत्यहन् + टच् -> प्रत्यहम् | टच् न कृते प्रत्यहन् इति जाते रोसुपि इति नस्य र आदेशः, प्रत्यहः इति भवेत् |