13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/apekSA: Difference between revisions
m (Vidhya moved page ४१. अपेक्षया to ४१. अपेक्षया) |
No edit summary |
||
(4 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
= '''<big>अपेक्षया</big>''' = |
|||
{{DISPLAYTITLE:४१. अपेक्षया}} |
|||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
== <big>'''अपेक्षा /अपेक्षया'''</big> == |
|||
=== <big>ध्यानेन पठतु ---</big> === |
=== <big>ध्यानेन पठतु ---</big> === |
||
<big>नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?</big> |
<big>नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?</big> |
||
<big>चन्द्रकान्तः |
<big>चन्द्रकान्तः – आम् | गतवर्षापेक्षया एतस्मिन् वर्षे एव शैत्यम् अधिकम् |</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
<big>'''अपेक्षया'''</big> |
<big>'''अपेक्षया'''</big> |
||
Line 24: | Line 22: | ||
=== |
===<big>'''अभ्यासः'''</big>=== |
||
==== |
====<big>१) पार्श्वे चित्रद्वयं दत्तम् अस्ति ।</big>==== |
||
<big>अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।</big> |
<big>अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।</big> |
||
Line 34: | Line 32: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|<big>'''उद्योगः '''</big> |
|<big>'''उद्योगः '''</big> |
||
|<big>लिपिकारः</big> |
|<big>लिपिकारः</big> |
||
|<big>अधिकारी</big> |
|<big>अधिकारी</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''वेतनम्'''</big> |
|<big>'''वेतनम्'''</big> |
||
|<big>रू १,५०००.००</big> |
|<big>रू १,५०००.००</big> |
||
|<big>रू २,०००.००</big> |
|<big>रू २,०००.००</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''भारः'''</big> |
|<big>'''भारः'''</big> |
||
|<big>४२ किलो</big> |
|<big>४२ किलो</big> |
||
|<big>५८ किलो</big> |
|<big>५८ किलो</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''परीक्षायाम्'''</big> |
|<big>'''परीक्षायाम्'''</big> |
||
|<big>प्रथमस्थानम्</big> |
|<big>प्रथमस्थानम्</big> |
||
|<big>प्रथमश्रेणी</big> |
|<big>प्रथमश्रेणी</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''आसक्तिः'''</big> |
|<big>'''आसक्तिः'''</big> |
||
|<big>परिसरः</big> |
|<big>परिसरः</big> |
||
|<big>क्रिडा</big> |
|<big>क्रिडा</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''प्रियखाद्यम्'''</big> |
|<big>'''प्रियखाद्यम्'''</big> |
||
|<big>शष्कुली</big> |
|<big>शष्कुली</big> |
||
|<big>लड्डुकः</big> |
|<big>लड्डुकः</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''वयः'''</big> |
|<big>'''वयः'''</big> |
||
|<big>४० वर्षाणि</big> |
|<big>४० वर्षाणि</big> |
||
|<big>३८ वर्षाणि</big> |
|<big>३८ वर्षाणि</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>'''वित्तकोषे धनम्'''</big> |
|<big>'''वित्तकोषे धनम्'''</big> |
||
|<big>रू १२,०००.००</big> |
|<big>रू १२,०००.००</big> |
||
|<big>रू ३४,०००.००</big> |
|<big>रू ३४,०००.००</big> |
||
|} |
|} |
||
Line 76: | Line 73: | ||
⚫ | |||
⚫ | |||
<big>_____________________</big> |
<big>_____________________</big> |
||
<big>2. एतयोः कः कृशः?</big> |
<big>2. एतयोः कः कृशः ?</big> |
||
<big>_____________________</big> |
<big>_____________________</big> |
||
<big>3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम्?</big> |
<big>3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम् ?</big> |
||
<big>______________________</big> |
<big>______________________</big> |
||
<big>4. एतयोः कः |
<big>4. एतयोः कः ज्येष्ठः ?</big> |
||
<big>______________________</big> |
<big>______________________</big> |
||
Line 109: | Line 105: | ||
<big>____________________________</big> |
<big>____________________________</big> |
||
<big>9. एतयोः कस्य |
<big>9. एतयोः कस्य उद्योगः उच्चः?</big> |
||
<big>__________________________</big> |
<big>__________________________</big> |
||
<big>10.एतयोः कः |
<big>10.एतयोः कः अधिकम् व्यायं करोति?</big> |
||
<big>__________________________</big> |
<big>__________________________</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
<big>उदा –</big> |
<big>उदा –</big> |
||
Line 144: | Line 138: | ||
१०. <big>---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)</big> |
१०. <big>---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)</big> |
||
[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/3/3c/PAGE_41_PDF.pdf '''<big>अपेक्षया</big>''' <big>'''pdf'''</big>] |
|||
'''PAGE 41''' |
Latest revision as of 20:38, 11 August 2023
अपेक्षया
ध्यानेन पठतु ---
नागराजः – ह्यः अपेक्षया अद्य शैत्यम् अधिकं खलु ?
चन्द्रकान्तः – आम् | गतवर्षापेक्षया एतस्मिन् वर्षे एव शैत्यम् अधिकम् |
नागराजः – गतवर्षापेक्षया अस्मिन् वर्षे वृष्टिः अपि अधिका अस्ति |
चन्द्रकान्तः – पूर्वापेक्षया इदानीं परिसरमालिन्यम् अधिकम् | अतः एतत्सर्वं संभवति |
विशेषः
अपेक्षया
यदा द्वयोः तोलनं कृत्वा आधिक्यं न्यूनता वा उच्यते तदा “अपेक्षया “ इत्यस्य उपयोगः क्रियते |
उदा - बकासुरस्य अपेक्षया भीमः बलवान् |
अभ्यासः
१) पार्श्वे चित्रद्वयं दत्तम् अस्ति ।
अधः तत्सम्बन्धीनि विवरणानि अपि सूचितानि सन्ति ।
एतदाधारेण अधः निर्दिष्टानां प्रश्नानाम् उत्तराणि “अपेक्षया” इति पदेन युक्तेन वाक्येन लिखन्तु ।
उद्योगः | लिपिकारः | अधिकारी |
वेतनम् | रू १,५०००.०० | रू २,०००.०० |
भारः | ४२ किलो | ५८ किलो |
परीक्षायाम् | प्रथमस्थानम् | प्रथमश्रेणी |
आसक्तिः | परिसरः | क्रिडा |
प्रियखाद्यम् | शष्कुली | लड्डुकः |
वयः | ४० वर्षाणि | ३८ वर्षाणि |
वित्तकोषे धनम् | रू १२,०००.०० | रू ३४,०००.०० |
उदा -
एतयोः कः स्थूलः ?
मोहनस्य अपेक्षया अर्जुनः स्थूलः ।
1.एतयोः कः उन्नतः ?
_____________________
2. एतयोः कः कृशः ?
_____________________
3. एतयोः कस्य वेतनम् अधिकम् ?
______________________
4. एतयोः कः ज्येष्ठः ?
______________________
5.एतयोः कस्य भारः अधिक:?
______________________
6.एतयोः कस्य परिसरप्रीतिः अधिका?
_______________________
7.एतयोः कस्मिन् मधुरप्रीतिः अधिका?
________________________
8. एतयोः कः बुद्धिमान्?
____________________________
9. एतयोः कस्य उद्योगः उच्चः?
__________________________
10.एतयोः कः अधिकम् व्यायं करोति?
__________________________
२) आवरणे विद्यमानस्य पदस्य साहाय्येन वाक्यानि लिखतु –
उदा –
मम गृहस्य अपेक्षया विद्यालयं विशालम् अस्ति।
१. ------- ----------- मुम्बई नगरं बृहत्। (जयपुर)
२. ---------- ------------ जयश्री उन्नता। (मालती)
३. ---------- ------------ लेखनं कठिनम्। (पठनम्)
४. ---------- ------------ विजयः चतुरः। (मोहितः)
५. ---------- ------------ मन्दिरं सुन्दरम्। (ग्रन्थालयम्)
६. ---------- ----------- गोविन्दः स्थूलः। (अमितः)
७. --------- ----------- आम्रफलं बहु मधुरम्। (कदलीफलम्)
८. ---------- ----------- देहरादून शीतलम्। (प्रयागराजः)
९. ---------- ----------- द्रोण्याम् अधिक-जलम्। (चषकः)
१०. ---------- ----------- शशकः शीघ्रं धावति। (कूर्मः)
PAGE 41