13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/cet-no-cet: Difference between revisions

=== <big>“'''चेत्'''” इति अव्ययम् ।</big> ===

<big>चेत् = If.</big>

==== <big>The word ‘चेत्’ is added to the verb in Present Tense to express ‘if it is’, ‘were it to happen’, or ‘had it occurred’.</big> ====

<big>उदाहरणम् -</big>

<big>अस्ति '''चेत्'''  = If it is</big>

<big>नो '''चेत्''' = If not</big>

<big>यथा ---</big>

<big>गीतापुस्तकं गृहे अस्ति '''चेत्''' पठामि।</big>

<big>आपणे आलुकम् अस्ति '''चेत्''' आनयतु।</big>

<big>अभ्यासं करोति '''चेत्''' छात्रः उत्तीर्णः भवति।</big>

==== <big>“यदि तर्हि” एति पदद्वयं यस्मिन् अर्थे उपयुज्यते तस्मिन् एव अर्थे “चेत्” इत्यस्य अपि उपयोगः करणीयः |</big> ====

<big>         (यदि समयः अस्ति तर्हि अहं आगच्छामि इत्यर्थः |)</big>

==== <big>“यदि - तर्हि”, “चेत्” इत्येतयोः अर्थः समानः इत्यतः “यदि - तर्हि” इति यत्र प्रयुक्तम् अस्ति वाक्ये, तत्र “चेत् “इति न प्रयोक्तव्यम् |</big> ====

<big>उदा - '''यदि''' समयः अस्ति '''चेत्''' '''तर्हि''' अहं आगच्छामि - इत्येतत् वाक्यम् '''अशुद्धं''' | यत: “चेत्” इति यत्र अस्ति तत्र यदि इत्यपि प्रयुक्तम् |</big>

=== <big>अभ्यासः </big> ===

==== <big>१. अधः एकैकेन वाक्येन एकैकः सन्दर्भः निर्दिष्टः अस्ति । तत् सन्दर्भे भवन्तः किं कुर्वन्ति इति “'''चेत्'''” युक्तेन वाक्येन लिखन्तु।</big> ====

<big>         कर्यालयात् विरामः भवति '''चेत्''' गृहं गच्छामि ।</big>

<big>    2.कोषे धनं नास्ति ।</big>

<big>   3.गृहम् अतिथिः आगच्छति ।</big>

<big>   4.बालकाः कोलाहलं कुर्वन्ति ।</big>

<big>9. पाके रुचिः न भवति ।</big>

<big>10. रात्रौ निद्रा न आगच्छति ।</big>

=== <big>'''अभ्यासः'''</big> ===

==== <big>२. अधस्तनवाक्येषु स्थितानि रिक्तस्थानानि “चेत् - नो चेत् ” इत्येतेषु केनचित् पदेन पूरयन्तु।</big> ====

<big>भवान् शिग्रम् आगच्छन्तु । नो '''चेत्''' पिता तर्जयति ।</big>

<big>1.  औषधं स्वीकरोतु । ………………ज्वरः वर्धते ।</big>

<big>2.  इच्छा अस्ति ।………………….भोजनं करोतु ।</big>

<big>4. भवान् मधुरं खादति| ………… दन्ताः नश्यन्ति ।</big>

<big>5. भवान् असत्यं वदति।…………कः भवति विश्वासं करोति ।</big>

<big>7. सम्यक् पठतु । ……………उत्तीर्णता कथं प्राप्येत ?</big>