13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat
Content added Content deleted
No edit summary |
No edit summary |
||
| Line 1: | Line 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:Introductory-Sanskrit-lessons-2023/esha-saH-sA-tat}} |
{{DISPLAYTITLE:Introductory-Sanskrit-lessons-2023/esha-saH-sA-tat}} |
||
'''[https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023 <big>Home</big>]''' |
|||
===<big>(2A) एतत् / तत् [ समीपस्थस्य बोधनाय - एतत्; दूरस्य तु तत् इति नपुंसकलिंगे प्रयोगः]</big>=== |
===<big>(2A) एतत् / तत् [ समीपस्थस्य बोधनाय - एतत्; दूरस्य तु तत् इति नपुंसकलिंगे प्रयोगः]</big>=== |
||
| Line 26: | Line 28: | ||
|} |
|} |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!वातायनम् |
!वातायनम् |
||
| Line 54: | Line 56: | ||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!चम्पकम् |
! चम्पकम् |
||
|}[[File:Campakam.jpeg|center|frameless|163x163px]] |
|}[[File:Campakam.jpeg|center|frameless|163x163px]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| Line 88: | Line 90: | ||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!पुस्तकम् |
!पुस्तकम् |
||
|}[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless]] |
|}[[File:Pustakam.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!तत् पुस्तकम् |
!तत् पुस्तकम् |
||
|} |
|} |
||
|- |
|- |
||
| Line 103: | Line 105: | ||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!उपनेत्रम् |
!उपनेत्रम् |
||
| Line 265: | Line 267: | ||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big>गजः</big> |
! <big>गजः</big> |
||
|}[[File:Gajaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]] |
|}[[File:Gajaḥ.jpeg|center|frameless|196x196px]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| Line 313: | Line 315: | ||
|} |
|} |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| Line 412: | Line 414: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big>सा वृद्धा</big> |
!<big>सा वृद्धा</big> |
||
|} |
|} |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| Line 479: | Line 481: | ||
|}[[File:Gośālā.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
|}[[File:Gośālā.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big>सा गोशाला</big> |
! <big>सा गोशाला</big> |
||
|} |
|} |
||
|- |
|- |
||
| Line 496: | Line 498: | ||
|} |
|} |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big>सा पार्वती</big> |
! <big>सा पार्वती</big> |
||
|} |
|} |
||
|} |
|} |
||
| Line 503: | Line 505: | ||
<big>सम्यक् स्मरन्तु—</big> |
<big>सम्यक् स्मरन्तु—</big> |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|<big>'''प्रश्नः'''</big> |
|<big>'''प्रश्नः'''</big> |
||
|<big>'''लिंङ्गम्'''</big> |
|<big>'''लिंङ्गम्'''</big> |
||
|<big>'''उत्तरम्'''</big> |
|<big>'''उत्तरम्'''</big> |
||
| Line 615: | Line 617: | ||
!<big>तक्षकः</big> |
!<big>तक्षकः</big> |
||
|}[[File:Takṣakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
|}[[File:Takṣakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|<big>कः ?</big> |
|<big>कः ?</big> |
||
|<big>एषः कः ?</big> |
|<big>एषः कः ?</big> |
||
| Line 771: | Line 773: | ||
!<big>कर्तरी</big> |
!<big>कर्तरी</big> |
||
|}[[File:Kartarī.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
|}[[File:Kartarī.jpeg|center|frameless|195x195px]] |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|<big>का ?</big> |
|<big>का ?</big> |
||
|<big>एषा का ?</big> |
|<big>एषा का ?</big> |
||
| Line 799: | Line 801: | ||
|}[[File:Upanetram.jpg|center|frameless|197x197px]] |
|}[[File:Upanetram.jpg|center|frameless|197x197px]] |
||
|[[File:Tat left arrow.jpeg|center|frameless|196x196px]] |
|[[File:Tat left arrow.jpeg|center|frameless|196x196px]] |
||
|<big>किम् ?</big> |
| <big>किम् ?</big> |
||
|<big>तत् किम्?</big> |
|<big>तत् किम्?</big> |
||
|<big>तत् उपनेत्रम् ।</big> |
|<big>तत् उपनेत्रम् ।</big> |
||
| Line 873: | Line 875: | ||
|} |
|} |
||
=== |
===<big>(2E) अभ्यासः</big>=== |
||
# |
#<big>चित्रानी दॄष्ट्वा उत्तराणि लिखन्तु ---</big> |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| colspan="2" |<big>एषः/एषा /एतत्</big> [[File:Etat.jpeg|center|frameless|130x130px]] |
| colspan="2" |<big>एषः/एषा /एतत्</big> [[File:Etat.jpeg|center|frameless|130x130px]] |
||
| ⚫ | |||
| ⚫ | |||
| Line 886: | Line 888: | ||
|[[File:Mūṣakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]<big>प्र. एषः कः?</big> |
|[[File:Mūṣakaḥ.jpeg|center|frameless|195x195px]]<big>प्र. एषः कः?</big> |
||
<big>उ. एषः मूषकः।</big> |
<big>उ. एषः मूषकः।</big> |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
| Line 894: | Line 896: | ||
<big>प्र. सः कः ?</big> |
<big>प्र. सः कः ?</big> |
||
<big>उ. सः मार्जारः ।</big> |
<big>उ. सः मार्जारः ।</big> |
||
|- |
|- |
||
|[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|192x192px]]<big>प्र. एषः कः ?</big> |
|[[File:Gāyakaḥ.jpeg|center|frameless|192x192px]]<big>प्र. एषः कः ?</big> |
||
<big>उ. --- --- ।</big> |
<big>उ. --- --- ।</big> |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
|[[File:Nartakaḥ.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big> |
|[[File:Nartakaḥ.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big> |
||
<big>उ. --- --- ।</big> |
<big>उ. --- --- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
|[[File:Mayūraḥ.jpeg|center|frameless|198x198px]]<big>प्र. एषः कः?</big> |
|[[File:Mayūraḥ.jpeg|center|frameless|198x198px]]<big>प्र. एषः कः?</big> |
||
<big>उ. --- --- ।</big> |
<big>उ. --- --- ।</big> |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
|[[File:Śukaḥ.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big> |
|[[File:Śukaḥ.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. सः कः ?</big> |
||
<big>उ. --- --- ।</big> |
<big>उ. --- --- ।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|[[File:Hṛdaya.jpeg|center|frameless|197x197px]]<big>प्र. एतत् किम् ?</big> |
||
<big>उ. --- ---?</big> |
<big>उ. --- ---?</big> |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
| Line 925: | Line 927: | ||
|[[File:Vyajanam.jpeg|center|frameless|198x198px]] <big>प्र. एतत् किम् ?</big> |
|[[File:Vyajanam.jpeg|center|frameless|198x198px]] <big>प्र. एतत् किम् ?</big> |
||
<big>उ. एतत् व्यजनम्।</big> |
<big>उ. एतत् व्यजनम्।</big> |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat arrow.jpg|center|frameless|189x189px]] |
||
|[[File:Cakra.jpeg|center|frameless|191x191px]] <big>प्र. तत् किम् ?</big> |
|[[File:Cakra.jpeg|center|frameless|191x191px]] <big>प्र. तत् किम् ?</big> |
||
<big>उ. --- --- ।</big> |
<big>उ. --- --- ।</big> |
||
|} |
|} |
||
==== |
====<big>'''एषः / एषा / एतत् ; कः / का / किम्'''</big>==== |
||
<big> उत्तरानुगुणम् रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -</big> |
<big> उत्तरानुगुणम् रिक्तस्थानानि पूरयन्तु -</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषा बालिका ।</big> |
||
# |
#<big>प्र. एषः कः ? उ. ….. गणेशः।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….?उ. एषा माला।</big> |
||
# <big>प्र. ….. ……….?उ. एतत् कमलम्।</big> |
# <big>प्र. ….. ……….?उ. एतत् कमलम्।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एतत् पुष्पम्।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषः बालकः।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषः शङ्करः ।</big> |
||
# <big>प्र. ….. ……….? उ. एषा शिक्षिका।</big> |
# <big>प्र. ….. ……….? उ. एषा शिक्षिका।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषः वृध्दः ।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषा नर्मदा।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषः तरुणः।</big> |
||
# <big>प्र. ….. ……….? उ. एतत् नगरम्।</big> |
# <big>प्र. ….. ……….? उ. एतत् नगरम्।</big> |
||
==== |
====<big>एषः / एषा / एतत् ; सः / सा / तत् ; कः / का / किम्</big>==== |
||
==== |
====<big>रिक्तस्थानानि पूरयन्तु - </big>==== |
||
# |
#<big>प्र. एषः ……? उ. …. रामः ।</big> |
||
# |
#<big>प्र. तत् ….. ? उ. ….. देवालयम्।</big> |
||
# |
#<big>प्र. एषा ……….? उ. ….. माला।</big> |
||
# <big>प्र. ….. कः ? उ. सः भारवाहकः।</big> |
# <big>प्र. ….. कः ? उ. सः भारवाहकः।</big> |
||
# |
#<big>प्र. तत् ……….? उ. ….. नयनम्।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. सः ….. बालकः।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. एषः शङ्करः ।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. सा नायिका।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. सः स्वर्णकारः ।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. सा मालती।</big> |
||
# <big>प्र. ….. ……….? उ. सः तरुणः।</big> |
# <big>प्र. ….. ……….? उ. सः तरुणः।</big> |
||
# |
#<big>प्र. ….. ……….? उ. तत् करवस्त्रम्।</big> |
||
==== |
====<big>पश्यन्तु अपिच प्रश्नवाक्यं उत्तरवाक्यं च लिखन्तु ----</big>==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| colspan="1" rowspan="4" | |
| colspan="1" rowspan="4" | |
||
|<big>भल्लूकः</big> |
|<big>भल्लूकः</big> |
||
|<big>देवता</big> |
|<big>देवता</big> |
||
| colspan="1" rowspan="4" | |
| colspan="1" rowspan="4" | |
||
|- |
|- |
||
|<big>माला</big> |
|<big>माला</big> |
||
|<big>लेखनी</big> |
|<big>लेखनी</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>धीवरः</big> |
|<big>धीवरः</big> |
||
|<big>नर्तकः </big> |
|<big>नर्तकः </big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>द्रोणी</big> |
|<big>द्रोणी</big> |
||
|<big>दर्वी</big> |
|<big>दर्वी</big> |
||
|- |
|- |
||
| colspan="1" rowspan="2" |<big>प्रश्नः ---</big> |
| colspan="1" rowspan="2" |<big>प्रश्नः ---</big> |
||
| Line 986: | Line 989: | ||
<big>एषः / एषा / एतत्</big> |
<big>एषः / एषा / एतत्</big> |
||
<big>कः / का / किम्</big> |
<big>कः / का / किम्</big> |
||
|<big>युतकम्</big> |
|<big>युतकम्</big> |
||
|<big>गोशाला</big> |
|<big>गोशाला</big> |
||
| colspan="1" rowspan="2" |<big>उत्तरम् ---</big> |
| colspan="1" rowspan="2" |<big>उत्तरम् ---</big> |
||
<big>एषः / एषा / एतत् </big> |
<big>एषः / एषा / एतत् </big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>दाडिमम्</big> |
|<big>दाडिमम्</big> |
||
|<big>अध्यापिका</big> |
|<big>अध्यापिका</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
| colspan="1" rowspan="4" | |
| colspan="1" rowspan="4" | |
||
|<big>द्विचक्रिका</big> |
|<big>द्विचक्रिका</big> |
||
|<big>श्वेतफलकम्</big> |
|<big>श्वेतफलकम्</big> |
||
| colspan="1" rowspan="4" | |
| colspan="1" rowspan="4" | |
||
|- |
|- |
||
|<big>हरिणः</big> |
|<big>हरिणः</big> |
||
|<big>सम्मार्जनी</big> |
|<big>सम्मार्जनी</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>अनुजः</big> |
|<big>अनुजः</big> |
||
|<big>वृक्षः</big> |
|<big>वृक्षः</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>जलम्</big> |
|<big>जलम्</big> |
||
|<big>सोपानम्</big> |
|<big>सोपानम्</big> |
||
|- |
|- |
||
| colspan="1" rowspan="2" |<big>प्रश्नः ---</big> |
| colspan="1" rowspan="2" |<big>प्रश्नः ---</big> |
||
| Line 1,020: | Line 1,024: | ||
<big>कः / का/ किम् </big> |
<big>कः / का/ किम् </big> |
||
|<big>शाटिका</big> |
|<big>शाटिका</big> |
||
|<big>अध्यापकः</big> |
|<big>अध्यापकः</big> |
||
| colspan="1" rowspan="2" |<big>उत्तरम् ---</big> |
| colspan="1" rowspan="2" |<big>उत्तरम् ---</big> |
||
<big>सः / सा / तत्</big> |
<big>सः / सा / तत्</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>वानरः</big> |
|<big>वानरः</big> |
||
|<big>वातायनम्</big> |
|<big>वातायनम्</big> |
||
|} |
|} |
||