13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/esha-saH-sA-tat
Content added Content deleted
No edit summary |
No edit summary |
||
Line 1: | Line 1: | ||
= <big>'''एषः |
= <big>'''एषः / सः , एषा / सा , एतत् / तत्'''</big> = |
||
{{DISPLAYTITLE:एषः - सः - सा - तत् }} |
{{DISPLAYTITLE:एषः - सः - सा - तत् }} |
||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
Line 6: | Line 6: | ||
===<big>'''एतत् / तत् इति नपुंसकलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>=== |
===<big>'''एतत् / तत् इति नपुंसकलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>=== |
||
====<big>'''समीपस्थस्य बोधनाय - एतत्'''</big>==== |
====<big>'''समीपस्थस्य बोधनाय - एतत् / तत् इत्यस्य उपोगः'''</big>==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ |
|+ |
||
Line 20: | Line 20: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
| |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!'''<big>भवनम्</big>''' |
|||
|} |
|||
[[File:Bhavana new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Bhavana new.jpeg|center|frameless]] |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|170x170px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|170x170px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!'''<big>मन्दिरम्</big>''' |
|||
|} |
|||
[[File:Mandiram new.jpeg|frameless]] |
[[File:Mandiram new.jpeg|frameless]] |
||
|- |
|- |
||
|<big> |
|<big>'''एतत् भवनम् ।'''</big> |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big> |
|<big>'''तत् मन्दिरम्'''</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 48: | Line 37: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>वातायनम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Vātāyanam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Vātāyanam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् वातायनम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>सोपानम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Sopānam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Sopānam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् सोपानम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
|<big>'''एतत् वातायनम्'''</big> |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् सोपानम्'''</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 77: | Line 54: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!'''<big>कमलम्</big>''' |
|||
|} |
|||
[[File:Kamalam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Kamalam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् कमलम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>चम्पकम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Campakam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Campakam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् चम्पकम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
|<big>'''एतत् कमलम्'''</big> |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् चम्पकम्'''</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 106: | Line 71: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>छत्रम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Chatram new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Chatram new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् छात्रम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>पर्णम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Parṇam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Parṇam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् पर्णम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
|<big>'''एतत् छात्रम्'''</big> |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् पर्णम्'''</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 135: | Line 88: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>क्रीडनकम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Krīḍanakam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Krīḍanakam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् क्रीडनकम् </big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>पुस्तकम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Pustakam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Pustakam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् पुस्तकम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
!<big>एतत् क्रीडनकम्</big> |
|||
! |
|||
| |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् पुस्तकम्'''</big> |
|||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Line 164: | Line 105: | ||
|- |
|- |
||
! { | |
! { | |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>नेत्रम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Netram new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Netram new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् नेत्रम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>उपनेत्रम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Upanetram new.jpg|center|frameless]] |
[[File:Upanetram new.jpg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् उपनेत्रम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
!<big>एतत् नेत्रम्</big> |
|||
! |
|||
| |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् उपनेत्रम्'''</big> |
|||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Line 193: | Line 122: | ||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
[[File:Dugdham new.jpeg|frameless|left|160x160px]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>दुग्धम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Dugdham new.jpeg|center|frameless]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् दुग्धम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
[[File:Jalam new.jpeg|frameless|left|160x160px]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>जलम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Jalam new.jpeg|center|frameless]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् जलम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
!<big>एतत् दुग्धम्</big> |
|||
! |
|||
| |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् जलम्'''</big> |
|||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Line 222: | Line 139: | ||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>विमानम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Vimanam new.jpg|center|frameless]] |
[[File:Vimanam new.jpg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् विमानम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>रेलयानम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Relayanam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Relayanam new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>तत् रेलयानम्</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
!<big>एतत् विमानम्</big> |
|||
! |
|||
| |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>'''तत् रेलयानम्'''</big> |
|||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Line 251: | Line 156: | ||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
[[File:Phalam new.jpeg|frameless|left|160x160px]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>फलम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Phalam new.jpeg|center|frameless]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एतत् फलम्</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
| |
| |
||
[[File:Puspam new.jpg|frameless|left|160x160px]] |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|- |
|||
!<big>पुष्पम्</big> |
|||
!<big>'''एतत् फलम्'''</big> |
|||
|} |
|||
| |
|||
[[File:Puspam new.jpg|frameless|left|180x180px]] |
|||
| |
|||
{| class="wikitable" |
|||
|<big>'''तत् पुष्पम्'''</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
Line 275: | Line 173: | ||
|- |
|- |
||
! |
! |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>उद्यानम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Udyanam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Udyanam new.jpeg|center|frameless]] |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>सस्यम्</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Sasyam new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Sasyam new.jpeg|center|frameless]] |
||
|- |
|- |
||
Line 294: | Line 186: | ||
===<big>'''एषः सः इति पुंलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>=== |
===<big>'''एषः - सः इति पुंलिङ्ग-प्रयोगः'''</big>=== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|<big>'''एषः'''</big>'''''<small>(समीपस्थस्य बोधनाय)</small>''''' |
|<big>'''एषः'''</big>'''''<small>(समीपस्थस्य बोधनाय)</small>''''' |
||
|<big>'''सः'''</big>'''''<small>(दूरस्य बोधनाय)</small>''''' |
|<big>'''सः'''</big>'''''<small>(दूरस्य बोधनाय)</small>''''' |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 307: | Line 199: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>नर्तकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>एषः नर्तकः</big> |
|||
|} |
|||
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
|[[File:45 Left etat.jpeg|100x100px|center|frameless]] |
||
|[[File:Tat full arm.jpeg |
|[[File:Tat full arm.jpeg|frameless|170x170px|left]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>गायकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>सः गायकः</big> |
|||
|} |
|||
|- |
|- |
||
|'''<big>एष नर्तकः</big>''' |
|||
| |
| |
||
| |
| |
||
|'''<big>सः गायकः</big>''' |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 335: | Line 215: | ||
| |
| |
||
|- |
|- |
||
|[[File:Cālakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
|||
| |
|||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>चालकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Cālakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
!<big>एषः चालकः</big> |
!<big>एषः चालकः</big> |
||
Line 346: | Line 222: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>पत्रवाहकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Patravāhakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Patravāhakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 365: | Line 238: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>सौचिकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Saucikaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Saucikaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 375: | Line 245: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>कुम्भकारः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Kumbhakāraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Kumbhakāraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 394: | Line 261: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>बालकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Bālakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Bālakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 404: | Line 268: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>वृद्धः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Vṛddhaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Vṛddhaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 423: | Line 284: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>वानरः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Vānaraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Vānaraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 433: | Line 291: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>गजः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Gajaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Gajaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 481: | Line 336: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>मयूरः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Mayūraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Mayūraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 491: | Line 343: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>शुकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Śukaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Śukaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 510: | Line 359: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>भिक्षुकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Bhikṣukaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Bhikṣukaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 520: | Line 366: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>नृपः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Nṛpaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Nṛpaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 539: | Line 382: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>छात्रः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Chātraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Chātraḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 549: | Line 389: | ||
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
|[[File:Tat full arm.jpeg|center|frameless|189x189px]] |
||
| |
| |
||
{| class="wikitable" |
|||
!<big>अध्यापकः</big> |
|||
|} |
|||
[[File:Adhyāpakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
[[File:Adhyāpakaḥ new.jpeg|center|frameless]] |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
Line 1,609: | Line 1,446: | ||
<big>एषः / एषा / एतत्</big> |
<big>एषः / एषा / एतत्</big> |
||
<big>कः / का / किम्</big> |
<big>कः / का / किम् ?</big> |
||
|<big>युतकम्</big> |
|<big>युतकम्</big> |
||
| <big>गोशाला</big> |
| <big>गोशाला</big> |