13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/etasya/etasyAH – tasya/tasyAH-nAma: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
Line 2: | Line 2: | ||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
== '''<big>एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?</big>''' == |
|||
=== '''<big>अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु</big>''' === |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ |
|+ |
||
! colspan="3" |<big>दकारान्तः एतद् शब्दः</big> |
! colspan="3" |==== <big>दकारान्तः एतद् शब्दः</big> ==== |
||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
Line 52: | Line 52: | ||
|} |
|} |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
! colspan="3" |<big>दकारान्तः तद् शब्दः</big> |
! colspan="3" |==== <big>दकारान्तः तद् शब्दः</big> ==== |
||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
Line 98: | Line 98: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ |
|+ |
||
! colspan="3" | |
|||
==== <big>दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big> ==== |
|||
|- |
|- |
||
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
||
Line 114: | Line 115: | ||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ |
|+ |
||
! colspan="3" | |
|||
==== <big>दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big> ==== |
|||
|- |
|- |
||
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
||
Line 129: | Line 131: | ||
|} |
|} |
||
=== <big>एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? </big> === |
=== <big>एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? '''(त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big> === |
||
<big>'''(त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big> |
|||
<big>'''अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु'''</big> |
==== <big>'''अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु'''</big> ==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| |
| |
||
Line 196: | Line 197: | ||
|<big>वयम्</big> |
|<big>वयम्</big> |
||
|<big>अस्माकम् / नः </big> |
|<big>अस्माकम् / नः </big> |
||
|} |
|} |
||
<big>'''उदाहरणानि पश्यतु, पठतु'''</big> |
==== <big>'''उदाहरणानि पश्यतु, पठतु च'''</big> ==== |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| colspan="3" |<big>एतद् </big> |
| colspan="3" |<big>एतद् </big> |
||
Line 204: | Line 205: | ||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|141x141px]][[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|0x0px]] |
|||
| |
|||
|<big>एषः बालकः ।</big> |
|<big>एषः बालकः ।</big> |
||
Line 211: | Line 212: | ||
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Etat bālikā.jpg|left|frameless|149x149px]] |
|||
| |
|||
|<big>एषा बालिका।</big> |
|<big>एषा बालिका।</big> |
||
Line 218: | Line 219: | ||
|- |
|- |
||
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Kamalam new.jpeg|left|frameless|114x114px]] |
|||
| |
|||
|<big>एतत् पुष्पम्।</big> |
|<big>एतत् पुष्पम्।</big> |
||
Line 227: | Line 228: | ||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Adhyāpakaḥ new.jpeg|left|frameless|148x148px]] |
|||
| |
|||
|<big>सः अध्यापकः ।</big> |
|<big>सः अध्यापकः ।</big> |
||
Line 234: | Line 235: | ||
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
|<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Śikṣikā.jpeg|left|frameless|157x157px]] |
|||
| |
|||
|<big>सा |
|<big>सा अध्यापिका।</big> |
||
<big>तस्याः नाम रोहिणी।</big> |
<big>तस्याः नाम रोहिणी।</big> |
||
Line 241: | Line 242: | ||
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Phalam.jpeg|left|frameless|167x167px]] |
|||
| |
|||
|<big>तत् फलम् ।</big> |
|<big>तत् फलम् ।</big> |
||
Line 251: | Line 252: | ||
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
||
| [[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|left|frameless|184x184px]] |
|||
| |
|||
|<big>त्वं विदूषकः।</big> |
|<big>त्वं विदूषकः।</big> |
||
<big>तव नाम राघवः।</big> |
<big>तव नाम राघवः।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| |
| |
||
|<big>त्वं नर्तकी।</big> |
|<big>त्वं नर्तकी।</big> |
||
<big>तव नाम शाम्भवी।</big> |
<big>तव नाम शाम्भवी।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| [[File:Pusthakam.jpeg|left|frameless|168x168px]] |
|||
| |
|||
|<big>त्वं पुस्तकम्।</big> |
|<big>त्वं पुस्तकम्।</big> |
||
Line 273: | Line 274: | ||
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
||
| [[File:Archakah.png|left|frameless|173x173px]] |
|||
| |
|||
|<big>अहम् अर्चकः।</big> |
|<big>अहम् अर्चकः।</big> |
||
<big>मम नाम विजेयेन्द्रः।</big> |
<big>मम नाम विजेयेन्द्रः।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| [[File:Sarasvatī1.jpg|left|frameless|176x176px]] |
|||
| |
|||
|<big>अहं देवी ।</big> |
|<big>अहं देवी ।</big> |
||
<big>मम नाम सरस्वती।</big> |
<big>मम नाम सरस्वती।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
| [[File:Campakam new.jpeg|left|frameless|157x157px]] |
|||
| |
|||
|<big>अहं पुष्पम्।</big> |
|<big>अहं पुष्पम्।</big> |
||
<big>मम नाम |
<big>मम नाम चम्पकम्।</big> |
||
|} |
|} |
||
⚫ | |||
=== <big>उदाहरणं दृष्ट्वा तादृशवाक्यानि लिखतु । </big> === |
|||
⚫ | |||
<big>'''उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु'''</big> |
<big>'''उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु'''</big> |
||
<big>1. |
<big>'''1. एषः बालकः ।...एतस्य..... नाम मोहनः ।'''</big> |
||
<big>2. |
<big>2. एषः गायकः । .............. नाम कुमारगन्धर्वः ।</big> |
||
<big>3. |
<big>'''3. एषा बालिका ।...एतस्या... नाम मोहिनि ।'''</big> |
||
<big>4. |
<big>4. एषा गायिका ।............. नाम लता ।</big> |
||
<big>5. |
<big>'''5. एतत् नगरम् ।...एतस्य.... नाम हरिद्वारम् ।'''</big> |
||
<big>6. |
<big>6. एतत् भवनम् ।.............. नाम संस्कृतधामम् ।</big> |
||
<big>7. |
<big>7. '''सः घनश्यामः ।....तस्य..... जनकः वसुदेवः ।'''</big> |
||
<big>8. |
<big>8. सः श्यामः ।............. अग्रजः बलरामः ।</big> |
||
<big>9. |
<big>9. सः शिक्षकः ।............. पुस्तकम् एतत् ।</big> |
||
<big>10. |
<big>10. सः अधिकारिः ।............. कार्यालयः अत्र अस्ति।</big> |
||
<big>11. |
<big>11. सः रविः ।............. युतकं सुन्दरम् अस्ति ।</big> |
||
<big>12. |
<big>12. सः सिंहः ।............. गर्जनं भयानकम् ।</big> |
||
<big>13. |
<big>13. '''सा युवति ।....तस्या.... नाम गौरी ।'''</big> |
||
<big>14. |
<big>14. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।</big> |
||
<big>15. |
<big>15. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।</big> |
||
<big>16. |
<big>16. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।</big> |
||
<big>17. |
<big>17. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।</big> |
||
<big>18. |
<big>18. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।</big> |
Revision as of 18:22, 12 June 2023
एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?
अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु
==== दकारान्तः एतद् शब्दः ==== | ||
---|---|---|
पुंलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एषः | एते |
षष्ठी | एतस्य | एतेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एषा | एताः |
षष्ठी | एतस्याः | एतासाम् |
नपुंसकलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एतत् / एतद् | एतानि |
षष्ठी | एतस्य | एतेषाम् |
==== दकारान्तः तद् शब्दः ==== | ||
---|---|---|
पुंलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | सः | ते |
षष्ठी | तस्य | तेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | सा | ताः |
षष्ठी | तस्याः | तासाम् |
नपुंसकलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | तत् / तद् | तानि |
षष्ठी | तस्य | तेषाम् |
दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः | ||
---|---|---|
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | अहम् | वयम् |
षष्ठी | मम / मे | अस्माकम् / नः |
दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः | ||
---|---|---|
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | त्वम् | यूयम् |
षष्ठी | तव / ते | युष्माकम् / वः |
एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? (त्रिषुलिङ्गेषु)
अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु
प्रथमा एकवचनम् | षष्ठी एकवचनम् | प्रथमा बहुवचनम् | षष्ठी बहुवचनम् | ||
एतद् | पुंलिङ्गे | एषः | एतस्य | एते | एतेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | एषा | एतस्याः | एताः | एतासाम् | |
नपुं -लिङ्गे | एतत्/एतद् | एतस्य | एतानि | एतेषाम् | |
तद् | पुंलिङ्गे | सः | तस्य | ते | तेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | सा | तस्याः | ताः | तासाम् | |
नपुं -लिङ्गे | तत्/तद् | तस्य | तानि | तेषाम् | |
युष्मद् | त्रिषुलिङ्गेषु | त्वम् | तव /ते | यूयम् | युष्माकम् / वः |
अस्मद् | त्रिषुलिङ्गेषु | अहम् | मम /मे | वयम् | अस्माकम् / नः |
उदाहरणानि पश्यतु, पठतु च
एतद् | ||
पुंलिङ्गे | एषः बालकः ।
एतस्य नाम मोहनः। | |
स्त्रीलिङ्गे | एषा बालिका।
एतस्याः नाम राधा। | |
नपुंसकलिङ्गे | एतत् पुष्पम्।
एतस्य नाम कमलम्। | |
तद् | ||
पुंलिङ्गे | सः अध्यापकः ।
तस्य नाम गिरिधरमहोदयः। | |
स्त्रीलिङ्गे | सा अध्यापिका।
तस्याः नाम रोहिणी। | |
नपुंसकलिङ्गे | तत् फलम् ।
तस्य नाम आम्रफलम्। | |
युष्मद् | ||
युष्मद्
त्रिषुलिङ्गेषु |
त्वं विदूषकः।
तव नाम राघवः। | |
त्वं नर्तकी।
तव नाम शाम्भवी। | ||
त्वं पुस्तकम्।
तव नाम रामायणम्। | ||
अस्मद् | ||
अस्मद्
त्रिषुलिङ्गेषु |
अहम् अर्चकः।
मम नाम विजेयेन्द्रः। | |
अहं देवी ।
मम नाम सरस्वती। | ||
अहं पुष्पम्।
मम नाम चम्पकम्। |
अभ्यासः
उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयन्तु
1. एषः बालकः ।...एतस्य..... नाम मोहनः ।
2. एषः गायकः । .............. नाम कुमारगन्धर्वः ।
3. एषा बालिका ।...एतस्या... नाम मोहिनि ।
4. एषा गायिका ।............. नाम लता ।
5. एतत् नगरम् ।...एतस्य.... नाम हरिद्वारम् ।
6. एतत् भवनम् ।.............. नाम संस्कृतधामम् ।
7. सः घनश्यामः ।....तस्य..... जनकः वसुदेवः ।
8. सः श्यामः ।............. अग्रजः बलरामः ।
9. सः शिक्षकः ।............. पुस्तकम् एतत् ।
10. सः अधिकारिः ।............. कार्यालयः अत्र अस्ति।
11. सः रविः ।............. युतकं सुन्दरम् अस्ति ।
12. सः सिंहः ।............. गर्जनं भयानकम् ।
13. सा युवति ।....तस्या.... नाम गौरी ।
14. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।
15. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।
16. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।
17. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।
18. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।