13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham: Difference between revisions

From Samskrita Vyakaranam
< 13 - भाषित-संस्कृतम्‌‎ | Introductory Sanskrit Lessons
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham
Jump to navigation Jump to search
Content added Content deleted
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
(4 intermediate revisions by 2 users not shown)
Line 15: Line 15:
|<big>समीचीनम्</big>
|<big>समीचीनम्</big>
|<big>उत्तमम्</big>
|<big>उत्तमम्</big>
|<big>उत्तमम्</big>
|<big>सुन्दरम्</big>
|}
|}


Line 53: Line 53:
|}
|}


==== <big> </big> <big>'''अभ्यासः'''</big>  <big> </big> ====
==== <big> </big> ====
==== <big>'''अभ्यासः'''</big>  <big> </big> ====
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य एतेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि  लिखतु'''     </big>
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य एतेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि  लिखतु'''     </big>


Line 73: Line 74:
<big>भोजनं कथम् अस्ति? --------------------  |</big>
<big>भोजनं कथम् अस्ति? --------------------  |</big>


<big>आरोग्यं कथम् अस्ति ?    -------------------  |</big>
<big>भवती कथम् अस्ति ?    -------------------  |</big>


<big>एतत् चलचित्रं कथम् अस्ति ?            -------------------  |</big>
<big>एतत् चलचित्रं कथम् अस्ति ?            -------------------  |</big>
Line 130: Line 131:




<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big>
<big>सप्त ककाराः = '''किम्''' (What?), '''कुत्र''' (Where?), '''कति''' (How many), '''कदा''' (When?), '''कुतः''' (From where?), '''कथम्''' (How?), '''किमर्थम्''' (Why or for what?) ।</big>


==== <big>'''किमर्थम् इति प्रश्नवाचकः शब्दस्य उत्तरं क्रियायाः कारणं भवति।'''</big> ====
==== <big>'''किमर्थम् इति प्रश्नवाचक-शब्दस्य उत्तरं क्रियायाः कारणं भवति।'''</big> ====
<big>यथा ---</big>
<big>यथा ---</big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
Line 140: Line 141:
|-
|-
|<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति?</big>
|<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति?</big>
| <big>शिष्यःअध्ययनार्थं गुरुकुले वसति।</big>
| <big>शिष्यः अध्ययनार्थं गुरुकुले वसति।</big>
|-
|-
|<big>सः किमर्थं योगासनं करोति?</big>
|<big>सः किमर्थं योगासनं करोति?</big>
Line 197: Line 198:
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|-
|-
| colspan="2" |<big>'''८. क्रीडाङ्गम् – क्रीडनार्थम्'''</big>
| colspan="2" |<big>'''८. क्रीडाङ्गनम् – क्रीडनार्थम्'''</big>
|-
|-
|<big>प्र. -  ----- -------- ------ -------?</big>
|<big>प्र. -  ----- -------- ------ -------?</big>
Line 207: Line 208:
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|-
|-
| colspan="2" |<big>'''१०. प्रदर्शन्याम् -  चित्रदर्शनार्थम्'''</big>
| colspan="2" |<big>'''१०. प्रदर्शिन्याम् -  चित्रदर्शनार्थम्'''</big>
|-
|-
|<big>प्र. -  ----- -------- ------ -------?</big>
|<big>प्र. -  ----- -------- ------ -------?</big>
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
| <big>उ. - ----- -------- -------- ------ ।</big>
|}
|}


<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/0/0d/25-katham-kimartham.pdf कथम् , किमर्थम् PDF]'''</big>

<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/025%20-%20Katham%20Kimartham.ppsx कथम् , किमर्थम् PPTX with audio]'''</big>

<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/025%20-%20Katham%20Kimartham%20%20NA.ppsx कथम् , किमर्थम् PPTX without audio]'''</big>






Revision as of 01:22, 22 April 2024

Home

कथम्?

कथम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति ।

सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।

कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---

सम्यक् समीचीनम् उत्तमम् सुन्दरम्


ध्यानेन पठन्तु ---

प्रश्नः उत्तरम्
नाटकं कथम् अस्ति ? नाटकम् अत्युत्तमम् अस्ति।
गायकः कथं गायति ? गायकः सम्यक् गायति।
कूर्मः कथं चलति ? कूर्मः मन्दं चलति।
विमानं कथं गच्छति ? विमानं शीघ्रं गच्छति।
नृत्यं कथम् अस्ति ? नृत्यं सुन्दरम् अस्ति।
चित्रं कथम् अस्ति ? चित्रं सुन्दरम् अस्ति।
सरोवरं कथम् अस्ति ? सरोवरं बहु विस्तृतम् अस्ति।
मृगः कथं धावति ? मृगः शीघ्रं धावति।
सिंहः कथं गर्जति ? सिंहः उच्चैः गर्जति।

अभ्यासः   

१. उदाहरणम् अनुसृत्य एतेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि  लिखतु     


यथा ---

आरोग्यं कथं अस्ति?    आरोग्यं सम्यक्  अस्ति   |

बालकः कथं धावति?                   -------------------  |

वातावरणं कथम् अस्ति ?               --------------------  |

एतत् वस्त्रं कथम् अस्ति ?                 --------------------  |

भीमसेनजोशी कथं गायति ?            --------------------  |

तेन्दुलकरः कथं क्रीडति ?   ---------------------  |   

भोजनं कथम् अस्ति? --------------------  |

भवती कथम् अस्ति ?    -------------------  |

एतत् चलचित्रं कथम् अस्ति ?            -------------------  |

वातावरणं  कथम् अस्ति ?                -------------------- |

तत् पुस्तकं कथम् अस्ति ?                  ------------------- |

सः कार्यं कथं करोति ?                    -------------------- |

अध्यापकः कथं पाठयति?          ---------------------|

सीता कथं गायति? -------------------  |

राधा कथं नृत्यति? ------------------  |     

चोरः कथं धावति? -------------------  |


२. उदाहरणमनुसृत्य एतेषाम् उत्तराणां प्रश्नान् लिखतु

यथा ---

मन्दिरं सुन्दरम् अस्ति । मन्दिरं कथम् अस्ति ?

मोदकम् उत्तमम् अस्ति । ------------------- |

शिशु: उच्चैः रोदिति । ------------------- |

माता शीघ्रं कार्यं करोति । ------------------- |

भवती शनैः वदति । ------------------- |

अश्वः शीघ्रं धावति ------------------- |

लोकयानं मन्दं गच्छति । ------------------- |

कारयानं शीघ्रं गच्छति । ------------------- |

रमेशः उच्चैः हसति । ------------------- |

छात्रः मन्दं लिखति । ------------------- |

वातावरणं सुन्दरम् अस्ति । ------------------- |

शाटिका उत्ततम् अस्ति । ------------------- |

माला सम्यक् धावति। ------------------- | 


किमर्थम्?

किमर्थम्  इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति ।  


सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।

किमर्थम् इति प्रश्नवाचक-शब्दस्य उत्तरं क्रियायाः कारणं भवति।

यथा ---

प्रश्नः उत्तरम्
शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति? शिष्यः अध्ययनार्थं गुरुकुले वसति।
सः किमर्थं योगासनं करोति? सः आरोग्यार्थं योगासनं करोति।
माता मन्दिरं किमर्थं गच्छति ? माता मन्दिरं देवदर्शनार्थं गच्छति ।
रोहनः किमर्थं विदेशं गच्छति? रोहनः प्रवासार्थं विदेशं गच्छति।
धनिकः किमर्थं दानं करोति? धनिकः सन्तोषार्थं दानं करोति।

अभ्यासः

१. उदाहरणम् अनुसृत्य शब्दद्वयम् उपयुज्य प्रश्नम् उत्तरं च लिखतु ---

यथा –  

१. विद्यालयम् - पठनार्थम्
१. प्र. – छात्रा किमर्थं विद्यालयं गच्छति ? उ. -  छात्रा पठानार्थं विद्यालयं गच्छति।
२. विदेशम् – प्रवासार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
३. पाकगृहम् – भोजनार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
४. चिकित्सालयम् – औषधार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
५. उद्यानम् – विहारार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
६. ग्रन्थालयम् – पठानार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
७. मन्दिरम् – प्रसादार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
८. क्रीडाङ्गनम् – क्रीडनार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
९. कश्मीरम् – विहारार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।
१०. प्रदर्शिन्याम् -  चित्रदर्शनार्थम्
प्र. -  ----- -------- ------ -------? उ. - ----- -------- -------- ------ ।


कथम् , किमर्थम् PDF

कथम् , किमर्थम् PPTX with audio

कथम् , किमर्थम् PPTX without audio



PAGE 25

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham?oldid=23840"