13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham: Difference between revisions
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/katham-kimartham
Content added Content deleted
Anjali2023 (talk | contribs) No edit summary |
No edit summary |
||
Line 4: | Line 4: | ||
== <big>'''कथम्?'''</big> == |
== <big>'''कथम्?'''</big> == |
||
=== <big>कथम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः |
=== <big>'''कथम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति ।'''</big> === |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
==== <big>कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---</big> ==== |
==== <big>कथम् इति प्रश्नस्य उत्तराणि ---</big> ==== |
||
Line 11: | Line 14: | ||
|<big>सम्यक्</big> |
|<big>सम्यक्</big> |
||
|<big>समीचीनम्</big> |
|<big>समीचीनम्</big> |
||
|<big>उत्तमम्</big> |
|||
⚫ | |||
|<big>उत्तमम्</big> |
|<big>उत्तमम्</big> |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
==== <big>ध्यानेन पठन्तु ---</big> ==== |
==== <big>ध्यानेन पठन्तु ---</big> ==== |
||
{| class="wikitable" |
|||
<big>'''प्रश्नः''' '''उत्तरम्'''।</big> |
|||
|+ |
|||
!<big>'''प्रश्नः'''</big> |
|||
⚫ | |||
!<big>'''उत्तरम्'''</big> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|<big>नाटकं कथम् अस्ति ?</big> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>गायकः कथं गायति ?</big> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|<big>कूर्मः मन्दं चलति।</big> |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>विमानं कथं गच्छति ?</big> |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>चित्रं कथम् अस्ति ?</big> |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>सरोवरं कथम् अस्ति ?</big> |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>मृगः कथं धावति ?</big> |
|||
⚫ | |||
|- |
|||
|<big>सिंहः कथं गर्जति ?</big> |
|||
⚫ | |||
|} |
|||
==== <big> </big> '''<big>अभ्यासः</big>''' <big> </big> ==== |
==== <big> </big> '''<big>अभ्यासः</big>''' <big> </big> ==== |
||
<big>'''१. |
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य एतेषां प्रश्नानाम् उत्तराणि लिखतु''' </big> |
||
Line 45: | Line 61: | ||
<big>'''आरोग्यं कथं अस्ति? आरोग्यं सम्यक् अस्ति |'''</big> |
<big>'''आरोग्यं कथं अस्ति? आरोग्यं सम्यक् अस्ति |'''</big> |
||
<big>बालकः |
<big>बालकः कथं धावति? ------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>वातावरणं कथम् अस्ति ? -------------------- |</big> |
||
<big>एतत् वस्त्रं |
<big>एतत् वस्त्रं कथम् अस्ति ? -------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>भीमसेनजोशी कथं गायति ? -------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>तेन्दुलकरः कथं क्रीडति ? --------------------- | </big> |
||
<big>भोजनं कथम् अस्ति? -------------------- |</big> |
<big>भोजनं कथम् अस्ति? -------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>आरोग्यं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big> |
||
<big>एतत् |
<big>एतत् चलचित्रं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>वातावरणं कथम् अस्ति ? -------------------- |</big> |
||
<big>तत् पुस्तकं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big> |
<big>तत् पुस्तकं कथम् अस्ति ? ------------------- |</big> |
||
Line 77: | Line 93: | ||
==== <big>'''२. उदाहरणमनुसृत्य |
==== <big>'''२. उदाहरणमनुसृत्य एतेषाम् उत्तराणां प्रश्नान् लिखतु'''</big> ==== |
||
<big>'''यथा ---'''</big> |
<big>'''यथा ---'''</big> |
||
<big>''' |
<big>'''मन्दिरं सुन्दरम् अस्ति । मन्दिरं कथम् अस्ति ?'''</big> |
||
<big> |
<big>मोदकम् उत्तमम् अस्ति । ------------------- |</big> |
||
<big>शिशु: उच्चैः |
<big>शिशु: उच्चैः रोदिति । ------------------- |</big> |
||
<big>माता शीघ्रं कार्यं |
<big>माता शीघ्रं कार्यं करोति । ------------------- |</big> |
||
<big> |
<big>भवती शनैः वदति । ------------------- |</big> |
||
<big>अश्वः शीघ्रं धावति ------------------- |</big> |
<big>अश्वः शीघ्रं धावति ------------------- |</big> |
||
<big>लोकयानं मन्दं |
<big>लोकयानं मन्दं गच्छति । ------------------- |</big> |
||
<big>कारयानं शीघ्रं |
<big>कारयानं शीघ्रं गच्छति । ------------------- |</big> |
||
<big>रमेशः उच्चैः |
<big>रमेशः उच्चैः हसति । ------------------- |</big> |
||
<big>छात्रः मन्दं |
<big>छात्रः मन्दं लिखति । ------------------- |</big> |
||
<big>वातावरणं सुन्दरम् |
<big>वातावरणं सुन्दरम् अस्ति । ------------------- |</big> |
||
<big>शाटिका उत्ततम् |
<big>शाटिका उत्ततम् अस्ति । ------------------- |</big> |
||
<big>माला सम्यक् धावति। ------------------- | </big> |
<big>माला सम्यक् धावति। ------------------- | </big> |
||
Line 109: | Line 125: | ||
<big><br /></big> |
<big><br /></big> |
||
== <big>'''किमर्थम्?'''</big> == |
|||
<big>किमर्थम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः |
<big>किमर्थम् इति सप्तककारेषु एकः प्रश्नवाचकशब्दः अस्ति । </big> |
||
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big> |
<big>सप्त ककाराः = किम् (What?), कुत्र (Where?), कति (How many), कदा (When?), कुतः (From where?), कथम् (How?), किमर्थम् (Why or for what?) ।</big> |
||
Line 122: | Line 140: | ||
|- |
|- |
||
|<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति?</big> |
|<big>शिष्यः किमर्थं गुरुकुले वसति?</big> |
||
| <big> |
| <big>शिष्यःअध्ययनार्थं गुरुकुले वसति।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>सः किमर्थं योगासनं करोति?</big> |
|<big>सः किमर्थं योगासनं करोति?</big> |
||
|<big>सः आरोग्यार्थं योगासनं करोति।</big> |
|<big>सः आरोग्यार्थं योगासनं करोति।</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>माता मन्दिरं किमर्थं गच्छति ?</big> |
|<big>माता मन्दिरं किमर्थं गच्छति ?</big> |
||
| <big>माता मन्दिरं देवदर्शनार्थं गच्छति ।</big> |
| <big>माता मन्दिरं देवदर्शनार्थं गच्छति ।</big> |
||
|- |
|- |
||
Line 140: | Line 158: | ||
<big>'''अभ्यासः'''</big> |
<big>'''अभ्यासः'''</big> |
||
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य |
<big>'''१. उदाहरणम् अनुसृत्य शब्दद्वयम् उपयुज्य प्रश्नम् उत्तरं च लिखतु ---'''</big> |
||
<big>यथा – </big> |
<big>यथा – </big> |
||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
|+ |
|+ |
||
|'''<big>१. विद्यालयम् - पठनार्थम्</big>''' |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|<big>१. </big><big>प्र. – छात्रा किमर्थं विद्यालयं गच्छति ?</big> |
|<big>१. </big><big>प्र. – छात्रा किमर्थं विद्यालयं गच्छति</big> <big>?</big> |
||
| <big>उ. - छात्रा पठानार्थं विद्यालयं गच्छति।</big> |
| <big>उ. - छात्रा पठानार्थं विद्यालयं गच्छति।</big> |
||
|- |
|- |