13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/samayaH: Difference between revisions

From Samskrita Vyakaranam
< 13 - भाषित-संस्कृतम्‌‎ | Introductory Sanskrit Lessons
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/samayaH
Jump to navigation Jump to search
Content added Content deleted
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
 
(22 intermediate revisions by 3 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{DISPLAYTITLE:समयः}}
== '''<big>समयः</big>''' ==
{{DISPLAYTITLE:१४. समयः}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]


==== <big>ध्यानेन पठतु ---</big> ====
=== <big>'''ध्यानेन पठतु ---'''</big> ===

{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
| [[File:Picture 1 - 0- ekavaadanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - 0- ekavaadanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>एकवादनम्</big>
!<big>एकवादनम्</big>
Line 14: Line 16:
|[[File:Picture 1 - 2 - sArdhaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - 2 - sArdhaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>सार्धैकवदनम्</big>
!<big>सार्धैकवादनम्</big>
|}
|}
|[[File:Picture 1 - 3 - pAdonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - 3 - pAdonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
Line 26: Line 28:
|
|
|-
|-
| [[File:Picture 1 - dashonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - dashonadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>दशोनद्विवादनम्</big>
!<big>दशोनद्विवादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 1 - paNYchanUnadvivaadanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - paNYchanUnadvivaadanam.png|left|frameless|200x200px]]




Line 37: Line 39:
|}
|}


| [[File:Picture 2 - 0 - dvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 2 - 0 - dvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>द्विवादनम्</big>
!<big>द्विवादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 2 - paNYchAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|199x199px]]
|[[File:Picture 2 - paNYchAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|199x199px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चाधिकद्विवादनम्</big>
!<big>पञ्चाधिकद्विवादनम्</big>
Line 51: Line 53:
|
|
|-
|-
| [[File:Picture 2 - dashAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 2 - dashAdhikadvivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




Line 58: Line 60:
|}
|}


| [[File:Picture 3 - viMshatyAdhikatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 3 - viMshatyAdhikatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>विंशत्यधिकत्रिवादनम्</big>
!<big>विंशत्याधिकत्रिवादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 4 - 7 - paNYchaviMshatyadhikachaturvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 4 - 7 - paNYchaviMshatyadhikachaturvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चविंशत्यधिकचतुर्वादनम्</big>
!<big>पञ्चविंशत्यधिकचतुर्वादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 5 - paNYchatriMshadadhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 5 - paNYchatriMshadadhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चत्रिंशदधिकपञ्चवादनम्</big>
!<big>पञ्चत्रिंशदधिकपञ्चवादनम्</big>
Line 76: Line 78:
|
|
|-
|-
| [[File:Picture 6 - chatvAriMshadadhikaShadvAdanam -Edit.png|left|frameless|199x199px]]
|[[File:Picture 6 - chatvAriMshadadhikaShadvAdanam -Edit.png|left|frameless|199x199px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>चत्वारिंशदधिकषड्‍वादनम्</big>
!<big>चत्वारिंशदधिकषड्‍वादनम्</big>
Line 84: Line 86:
!<big>अष्टवादनम्</big>
!<big>अष्टवादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 1 - paNYchaciMshatyadhikaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 1 - paNYchaciMshatyadhikaekavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पञ्चविंशत्यधिक-एकवादनम्</big>
!<big>पञ्चविंशत्यधिक-एकवादनम्</big>
|}
|}
| [[File:Picture 10 - pAdona-ekAdashavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 10 - pAdona-ekAdashavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
!<big>पादोन-एकादशवादनम्</big>
!<big>पादोन-एकादशवादनम्</big>
|}
|}
|}
|}
[[File:Time - samayaH transliteration for numbers-1.jpg|center|frameless|669x669px]]


==== <big>संस्कृत-भाषायां समयं कथं वदनीयम् ? अस्य विषये साहाय्यरुपेण सूचनानि चित्राणि च दर्शितानि सन्ति अधोभागे।</big> ====
<big>समयम् अक्षरैः पठतु---</big>


# <big>First part is to indicate the minutes (Outer ring)</big>
<big>७:१५ [7:15] =  सपादसप्तवादनम्</big>
# <big>And the second part is the hours (Inner ring)</big>
# <big>अधिक means over. ie: '''विंशति-अधिक''' will be 20 minutes over.</big>
# <big>ऊन means before  ie: '''दश-ऊन''' will be 10 minutes before.</big>


<big>उदाहरणम् -</big>
<big>८:३० [8:30] =   सार्ध-अष्टवादनम्</big>


<big>'''7:40''' will be 40 minutes over 7:00 o'clock. '''चत्वारिंशत्-अधिक-सप्तवादनम्''' अथवा '''विंशति-ऊन-अष्टवादनम्''' - (20 minutes before 8 o’clock)</big>
<big>९:४५ [9:45] =  पादोन-दशवादनम्  </big>
{| class="wikitable"
|+
![[File:Clock-Tattfoo.jpg|500x500px|left|frameless]]
|-
![[File:Clock-Examples1.jpg|left|frameless|500x500px]]
|-
![[File:Clock-Examples2.jpg|left|frameless|500x500px]]
|}


<big>१०:१० [10:10] = दशाधिक-दशवादनम्</big>


===<big>'''<u>समयम् उच्चैः पठतु</u>'''</big>===
<big>११:४५ [11:45] =  पादोनद्वादशवदनम्</big>
{| class="wikitable"

|+
<big>३:५० [3:50] =  दशोन-चतुर्वादनम्</big>
!<big>समयः अङ्कैः</big>

!<big>समयः अक्षरैः</big>
<big>४:०५ [4:05] = पञ्चाधिक – चतुर्वादनम्</big>
|-

<big>अवधेयम् ---</big>
|<big>७:१५ [7:15]</big>
|<big>सपादसप्तवादनम्</big>

|-
<big>१:०० = एकवादनम् २:०० = द्विवादनम्</big>
|<big>८:३० [8:30]</big>

|<big> सार्ध-अष्टवादनम्</big>
<big>३:०० = त्रिवादनम् ४:०० = चतुर्वादनम्</big>
|-

|<big>९:४५ [9:45]</big>
<big>५:०० = पञ्चवादनम् ६:०० = षड्‌वादनम्</big>
|<big> पादोन-दशवादनम्</big>
|-
|<big>१०:१० [10:10]</big>
|<big>दशाधिक-दशवादनम्</big>
|-
|<big>११:४५ [11:45]</big>
|<big>पादोनद्वादशवदनम्</big>
|-
|<big>३:५० [3:50]</big>
|<big>दशोन-चतुर्वादनम्</big>
|-
|<big>४:०५ [4:05]</big>
|<big>पञ्चाधिक – चतुर्वादनम्</big>
|}
===<big>'''अवधेयम् ---'''</big>===
{| class="wikitable"
|+
|<big>१:०० = एकवादनम्</big>
|
|<big>२:०० = द्विवादनम्</big>
|-
|<big>३:०० = त्रिवादनम्</big>
|
|<big>४:०० = चतुर्वादनम्</big>
|-
|<big>५:०० = पञ्चवादनम्</big>
|
|<big>६:०० = षड्‌वादनम्</big>
|-
|<big>७:०० = सप्तवादनम्</big>
|
|<big>८:०० = अष्टवादनम्</big>
|-
|<big>९:०० = नववादनम्</big>
|
|<big>१०:०० = दशवादनम्</big>
|-
|<big>११:०० = एकादशवादनम्</big>
|
|<big>१२:०० = द्वादशवादनम्</big>
|}


<big>७:०० = सप्तवादनम् ८:०० = अष्टवादनम्</big>


===<big>'''समयः - अभ्यासः'''</big>===
<big>९:०० = नववादनम् १०:०० = दशवादनम्</big>


====<big>'''चित्रं दृष्ट्वा अक्षरैः समयं लिखतु'''</big>====
<big>११:०० = एकादशवादनम् १२:०० = द्वादशवादनम्</big>



==== <big>समयः अभ्यासः</big> ====
# <big>चित्रं दृष्ट्वा समयम् अक्षरैः लिखतु ---</big>


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
| [[File:Picture 3 - 0 - trivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]1<big>.</big>----------
|[[File:Picture 3 - 0 - trivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]1<big>.</big>----------
| [[File:Picture 10 - 6 - viMshatyAdhikadashavadanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 10 - 6 - viMshatyAdhikadashavadanam.png|left|frameless|200x200px]]




<big>2. ----------</big>
<big>2. ----------</big>
| [[File:Picture 5 -4- paNYchAdhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 5 -4- paNYchAdhikapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




<big>3. ----------</big>
<big>3. ----------</big>
| [[File:Picture 2 - 3 - pAdonatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 2 - 3 - pAdonatrivAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




Line 195: Line 243:
| colspan="2" |<big>11. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>11. ---------- ।</big>


| colspan="2" | <big>12. ---------- ।</big>
| colspan="2" |<big>12. ---------- ।</big>
|}
|}



# <big>'''उदाहरणम् अनुसृत्यं समयम् अक्षरैः लिखतु ---'''</big>
====<big>'''उदाहरणम् अनुसृत्य अक्षरैः समयं लिखतु'''</big> ====



<big>उदाः - ११:३० = सार्ध-एकादशवादनम् ।</big>
<big>उदाः - ११:३० = सार्ध-एकादशवादनम् ।</big>
Line 224: Line 274:
<big>११) ५:२५ = ---------- ।</big>
<big>११) ५:२५ = ---------- ।</big>


<big>१२) ६:४० = ---------- ।</big>
<big>१२) ६:४० = ---------- ।</big>




====<big>'''राकेशः रजनी च कदा अधोलिखितं कार्यं कुरुतः इति पठित्वा समयम् अक्षरैः लिखतु'''</big>====


<big>राकेशः / रजनी कदा अधोलिखित कार्यं करोति इति पठित्वा समयम् अक्षरैः लिखतु—</big>


{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|+
|+
| [[File:Picture 6 - 0- ShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 6 - 0- ShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




|[[File:Picture 6 - 1 - sapAdShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>उत्तिष्ठति।</big>
|}
| [[File:Picture 6 - 1 - sapAdShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




|[[File:Picture 6 - 2 - sArdhaShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>दन्तधावनं करोति।</big>
|}
| [[File:Picture 6 - 2 - sArdhaShadvAdanam.png|left|frameless|200x200px]]








|[[File:Picture 6 - 3 - pAdonasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
|-
!<big>स्नानं करोति।</big>
|<big>'''उत्तिष्ठति।'''</big>
|}
|<big>'''दन्तधावनं करोति।'''</big>
| [[File:Picture 6 - 3 - pAdonasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|<big>'''स्नानं करोति।'''</big>

|<big>'''दुग्धं पिबति।'''</big>
{| class="wikitable"
!<big>दुग्धं पिबति।</big>
|}
|-
|-
|
|
Line 263: Line 305:
|
|
|-
|-
| [[File:Picture 7 - 3- sArdhasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 7 - 3- sArdhasaptavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]


|[[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|200x200px]]


{| class="wikitable"
!<big>गृहकार्यं करोति।</big>
|}
| [[File:Bālakaḥ new.jpeg|left|frameless|200x200px]]


|[[File:Chātrā new.jpeg|left|frameless|200x200px]]


|[[File:Picture 8 - aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
|-
!<big>राकेशः</big>
|<big>'''गृहकार्यं करोति।'''</big>
|}
|<big>'''राकेशः'''</big>

|<big>'''रजनी'''</big>
| [[File:Chātrā new.jpeg|left|frameless|200x200px]]
|<big>'''प्रातराशं करोति।'''</big>
{| class="wikitable"
!<big>रजनी</big>
|}

| [[File:Picture 8 - aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>प्रातराशं करोति।</big>
|}
|-
|-
|
|
Line 291: Line 325:
|
|
|-
|-
| [[File:Picture 8 - 3 - sArDha-aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
|[[File:Picture 8 - 3 - sArDha-aShTavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




|[[File:Picture 9 - 0 - navavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>गणवेशं धारयति।</big>
|}
| [[File:Picture 9 - 0 - navavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




|[[File:Picture 5 - 0 - paNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"
!<big>शालां गच्छति।</big>
|}
| [[File:Picture 5 - 0 - paNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]




|[[File:Picture 5 - 2 - sArdhapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
{| class="wikitable"

!<big>शालातः गृहम् आगच्छति।</big>

|-
|<big>'''गणवेषं धारयति।'''</big>
|<big>'''शालां गच्छति।'''</big>
|<big>'''शालातः गृहम् आगच्छति।'''</big>
|<big>'''क्रीडाङ्गणे क्रीडति।'''</big>
|}
|}

| [[File:Picture 5 - 2 - sArdhapaNYchavAdanam.png|left|frameless|200x200px]]
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>
#<big>---------- ।</big>


====<big>'''अक्षरैः समयं लिखतु'''</big> ====


#<big>११:३० = ----------। ५) ४:०० = ----------।</big>
#<big>३:४५ = ---------- । ६) ७:१० = ----------।</big>
#<big>१:५५ = ---------- । ७) ९:०५ = ----------।</big>
#<big>८:१५ = ---------- । ८) १२: ५० = ---------।</big>




{| class="wikitable"
!<big>क्रीडाङ्गणे क्रीडति</big>
|}
|}


'''<big>[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/d/d2/Lesson_14_corrected2.pdf समयः PDF]</big>'''
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>
# <big>---------- ।</big>


'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/014%20-%20Samayaha.ppsx समयः PPTX with audio]</big>'''


'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/014%20-%20Samayaha%20NA.ppsx समयः PPTX without audio]</big>'''




<big>समयम् अक्षरैः लिखतु ---</big>


'''PAGE 14'''
# <big>११:३० = ---------- । ५) ४:०० = = ---------- ।</big>
# <big>३:४५ = ---------- । ६) ७:१० = ---------- ।</big>
# <big>१:५५ = ---------- । ७) ९:०५ = ---------- ।</big>
# <big>८:१५ = ---------- । ८) १२: ५० = --------- ।</big>

Latest revision as of 20:33, 6 April 2024

समयः

Home

ध्यानेन पठतु ---

एकवादनम्
सपादैकवादनम्
सार्धैकवादनम्
पादोनद्विवादनम्
दशोनद्विवादनम्


पञ्चन्यूनद्विवादनम्
द्विवादनम्
पञ्चाधिकद्विवादनम्


दशाधिकद्विवादनम्
विंशत्यधिकत्रिवादनम्
पञ्चविंशत्यधिकचतुर्वादनम्
पञ्चत्रिंशदधिकपञ्चवादनम्
चत्वारिंशदधिकषड्‍वादनम्
अष्टवादनम्
पञ्चविंशत्यधिक-एकवादनम्
पादोन-एकादशवादनम्

संस्कृत-भाषायां समयं कथं वदनीयम् ? अस्य विषये साहाय्यरुपेण सूचनानि चित्राणि च दर्शितानि सन्ति अधोभागे।

  1. First part is to indicate the minutes (Outer ring)
  2. And the second part is the hours (Inner ring)
  3. अधिक means over. ie: विंशति-अधिक will be 20 minutes over.
  4. ऊन means before  ie: दश-ऊन will be 10 minutes before.

उदाहरणम् -

7:40 will be 40 minutes over 7:00 o'clock. चत्वारिंशत्-अधिक-सप्तवादनम् अथवा विंशति-ऊन-अष्टवादनम् - (20 minutes before 8 o’clock)


समयम् उच्चैः पठतु

समयः अङ्कैः समयः अक्षरैः
७:१५ [7:15] सपादसप्तवादनम्
८:३० [8:30]  सार्ध-अष्टवादनम्
९:४५ [9:45]  पादोन-दशवादनम्
१०:१० [10:10] दशाधिक-दशवादनम्
११:४५ [11:45] पादोनद्वादशवदनम्
३:५० [3:50] दशोन-चतुर्वादनम्
४:०५ [4:05] पञ्चाधिक – चतुर्वादनम्

अवधेयम् ---

१:०० = एकवादनम् २:०० = द्विवादनम्
३:०० = त्रिवादनम् ४:०० = चतुर्वादनम्
५:०० = पञ्चवादनम् ६:०० = षड्‌वादनम्
७:०० = सप्तवादनम् ८:०० = अष्टवादनम्
९:०० = नववादनम् १०:०० = दशवादनम्
११:०० = एकादशवादनम् १२:०० = द्वादशवादनम्


समयः - अभ्यासः

चित्रं दृष्ट्वा अक्षरैः समयं लिखतु

1.----------


2. ----------


3. ----------


4. ----------

5. ----------
6. ----------
7. ----------
8. ----------
9. ----------
10. ----------
11. ----------
12. ----------
1.---------- । 2. ---------- ।
3. ---------- । 4. ---------- ।
5. ---------- । 6. ---------- ।
7. ---------- । 8. ---------- ।
9. ---------- । 10. ---------- ।
11. ---------- । 12. ---------- ।


उदाहरणम् अनुसृत्य अक्षरैः समयं लिखतु

उदाः - ११:३० = सार्ध-एकादशवादनम् ।

१) ४:०० =  ---------- ।

२) ३:४५ = ---------- ।

३) ७:१० = ---------- ।

४) १:५५ = ---------- ।

५) ९:०५ = ---------- ।

६) ८:१५ = ---------- ।

७) १२: ५० = ---------- ।

८) ११: ३० = ---------- ।

९) २:१० = ---------- ।

१०) १: ३५ = ---------- ।

११) ५:२५ = ---------- ।

१२) ६:४० = ---------- ।


राकेशः रजनी च कदा अधोलिखितं कार्यं कुरुतः इति पठित्वा समयम् अक्षरैः लिखतु




उत्तिष्ठति। दन्तधावनं करोति। स्नानं करोति। दुग्धं पिबति।



गृहकार्यं करोति। राकेशः रजनी प्रातराशं करोति।





गणवेषं धारयति। शालां गच्छति। शालातः गृहम् आगच्छति। क्रीडाङ्गणे क्रीडति।
  1. ---------- ।
  2. ---------- ।
  3. ---------- ।
  4. ---------- ।
  5. ---------- ।
  6. ---------- ।
  7. ---------- ।
  8. ---------- ।


अक्षरैः समयं लिखतु

  1. ११:३० = ----------। ५) ४:०० = ----------।
  2. ३:४५ = ---------- । ६) ७:१० = ----------।
  3. १:५५ = ---------- । ७) ९:०५ = ----------।
  4. ८:१५ = ---------- । ८) १२: ५० = ---------।


समयः PDF

समयः PPTX with audio

समयः PPTX without audio


PAGE 14

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/samayaH?oldid=23619"