13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sma-prayogaH: Difference between revisions

From Samskrita Vyakaranam
< 13 - भाषित-संस्कृतम्‌‎ | Introductory Sanskrit Lessons
13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sma-prayogaH
Jump to navigation Jump to search
Content added Content deleted
VisualWikitext
No edit summary
No edit summary
 
(18 intermediate revisions by 4 users not shown)
Line 1: Line 1:
{{DISPLAYTITLE:स्म -प्रयोगः}}
= <big>'''स्म -प्रयोगः'''</big> =
{{DISPLAYTITLE:३८. स्म -प्रयोगः}}
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']]


=== <big>स्म -प्रयोगः</big> ===
=== <big>'''स्म इति अव्ययम् ।'''</big> ===


==== <big>'''वर्तमानकालिकैः धातुरुपैः सह ‘स्म’ पदस्य प्रयोगः भवति चेत् तानि रूपाणि भूतकालिकक्रियाणाम् अर्थं प्रकटयन्ति।'''</big> ====
==== '''<big>स्म इति अव्ययम्।</big>''' ====
<big>उदाहरणम् ---</big>
<big>वर्तमानकालिकैः धातुरुपेः सह ‘स्म’ पदस्य प्रयोगः भवति चेत् तानि रूपाणि भूतकालिकक्रियाणाम् अर्थं प्रकटयन्ति।</big>


<big>१. पिता शयनं करोति।     --->  पिता शयनं करोति स्म ।</big>
<big>उदाः ---</big>

<big>२. माता भोजनं पचति।    --->  माता भोजनं पचति स्म ।</big>


<big>१. पिता शयनं करोति।     --->  पिता शयनं करोति स्म।</big>
<big>३. गायकः गायति ।       --->  गायकः गायति स्म ।</big>


<big>२. माता भोजनं पचति।    --->  माता भोजनं पचति स्म।</big>
<big>४. नर्तक्यः नृत्यन्ति।        --->  नर्तक्यः नृत्यन्ति स्म।</big>


<big>३. गायकः गायति ।       --->  गायकः गायति स्मः।</big>
<big>५. भक्तौ नमतः ।         --->  भक्तौ नमतः स्म।</big>


<big>६. धनिकाः दानं ददति। --->  धनिकाः दानं ददति स्म ।</big>
<big>४. नर्तक्यः नृत्यन्ति।        --->  नर्तक्यः नॄत्यन्ति स्म।</big>


<big>७. अहं गच्छामि ।</big> <big>---> अहं गच्छामि स्म ।</big>
<big>५. भक्तौः नमतः ।         --->  भक्तौः नमतः स्म।</big>


<big>८. यूयं पिबथ ।          --->  यूयं पिबथ स्म ।</big>
<big>६. धनिकाः दानम् ददति।  --->  धनिकाः दानम् ददति स्म।</big>


<big>९. पुष्पाणि विकसन्ति।     ---> पुष्पाणि विकसन्ति स्म ।</big>
<big>८. युयं पिबन्ति ।          --->  युयं पिबन्ति स्म।</big>


<big>१०. पुस्तकम् अस्ति ।      --->  पुस्तकम् अस्ति स्म ।</big>
<big>९. पुष्पाणि विकसन्ति।     ---> पुष्पाणि विकसन्ति स्म।</big>


<big>१०. पुस्तकम् अस्ति ।      --->  पुस्तकम् अस्ति स्म।</big>


<big>स्म पदस्य प्रयोगेण भूतकालदर्शक क्रियापदस्य परिवर्तन वर्तमानकालधातुरुपे भवति।</big>


=== <big>'''स्म पदस्य प्रयोगेण भूतकालदर्शक-क्रियापदस्य परिवर्तनं वर्तमानकालधातुरूपे भवति।'''</big> ===
<big>उदाः ---</big>
<big>उदाः ---</big>


<big>१. रामः अखादत् ।        ---> रामः खादति स्मः ।</big>
<big>१. रामः अखादत् ।        ---> रामः खादति स्म ।</big>


<big>२. अहम् अखादम् ।        --->  अहं खादामि स्मः |</big>
<big>२. अहम् अखादम् ।        --->  अहं खादामि स्म |</big>


<big>३. बालिका अपठत् ।      --->  बालिका पठति स्मः ।</big>
<big>३. बालिका अपठत् ।      --->  बालिका पठति स्म ।</big>


<big>४. त्वम् अधावत्।          ---> त्वं धावसि स्मः ।</big>
<big>४. त्वम् अधावः।          ---> त्वं धावसि स्म ।</big>


<big>५. श्यामः अपश्यत् ।      --->  श्यामः पश्यति स्मः ।</big>
<big>५. श्यामः अपश्यत् ।      --->  श्यामः पश्यति स्म ।</big>


<big>६. पर्णानि अपतन्ति।       --->  पर्णानि पतन्ति स्मः।</big>
<big>६. पर्णानि अपतन्।       --->  पर्णानि पतन्ति स्म ।</big>


<big>७. सिंहाः अगर्जन्त्         --->  सिंहाः गर्जन्ति स्म।</big>
<big>७. सिंहाः अगर्जन्।        --->  सिंहाः गर्जन्ति स्म ।</big>


<big>८. युयम् अलिखत।        --->  युयं लिखथ स्म।</big>
<big>८. यूयम् अलिखत।        --->  यूयं लिखथ स्म ।</big>


<big>९. फलानि अभवन् ।      --->  फलानि भवन्ति स्म।</big>
<big>९. फलानि अभवन् ।      --->  फलानि भवन्ति स्म ।</big>


<big>१०. वयम् अक्रीडाम ।     --->  वयं क्रीडामः  स्म।</big>
<big>१०. वयम् अक्रीडाम ।     --->  वयं क्रीडामः स्म ।</big>



=== <big>अभ्यासः</big> ===


<big>चित्रं दृष्त्वा कः कः किं करोति स्मः इति लिखतु ---</big>




=== <big>अभ्यासः</big> ===
<big>चित्रं दृष्ट्वा कः कः किं किं करोति स्म इति लिखतु ---</big>
{| class="wikitable"
{| class="wikitable"
|१
!१.
![[File:1-paThati sma A.png|center|frameless|162x162px]]
!बालकः पठति स्म ।
|-
|
|
|
|
|बालकः पठति स्म।
|-
|-
|२
|२.
|[[File:2- shayati sma.png|center|frameless|114x114px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|३
|३.
|[[File:3-paThati sma.png|center|frameless|145x145px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|४
|४.
|[[File:4-gaayati sma.png|center|frameless|106x106px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|५
|५.
|[[File:5. taranti sma.png|center|frameless|138x138px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|६
|६.
|[[File:6. karShati sma.png|center|frameless|129x129px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|७
|७.
|[[File:7. aarohati sma.png|center|frameless|112x112px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|८
|८.
|[[File:8-kriDanti sma.png|center|frameless|128x128px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|९
|९.
|[[File:9. pibati sma.png|center|frameless|124x124px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१०
|१०.
|[[File:10-namati sma.png|center|frameless|137x137px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|११
|११.
|[[File:11. garhati sma.png|center|frameless|99x99px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१२
|१२. .
|[[File:17-pachati sma.png|center|frameless|135x135px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१३
|१३..
|[[File:Pashyati.jpg|center|frameless|131x131px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१४
|१४..
|[[File:Khadati.jpg|center|frameless|139x139px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१५
|१५..
|[[File:Agachanti.jpg|center|frameless|109x109px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१६
|१६.
|[[File:Gajaḥ.jpeg|center|frameless|167x167px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|
|१६
|
|
|
|
|-
|-
|१७
|१७.
|[[File:Saucikaḥ.jpeg|center|frameless|151x151px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|
|१८
|
|
|
|
|-
|-
|१८.
|१९
|[[File:Lekhikā.jpeg|center|frameless|186x186px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|१९.
|२०
|[[File:Patravāhakaḥ new.jpeg|center|frameless|136x136px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|२०.
|२१
|[[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|center|frameless|126x126px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|२१.
|२२
|[[File:Mayūraḥ new.jpeg|center|frameless|133x133px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|२२.
|२३
|[[File:Nartakaḥ 2.jpeg|center|frameless|136x136px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|२३.
|२४
|[[File:Śikṣikā new.jpeg|center|frameless|108x108px]]
|
|-
|
|
|
|
|
|-
|-
|२४.
|२५
|[[File:Gāyakaḥ new.jpeg|center|frameless|129x129px]]
|
|
|-
|
|
|
|-
|२५.
|[[File:Bhikṣukaḥ new.jpeg|center|frameless|128x128px]]
|
|
|}
|}



<big>'''[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/9/97/PAGE_38_PDF.pdf स्म -प्रयोगः PDF]'''</big>

<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/038%20-%20Sma%20Prayogaha.ppsx स्म -प्रयोगः PPTX with audio]'''</big>

<big>'''[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/038%20-%20Sma%20Prayogaha%20%20NA.ppsx स्म -प्रयोगः PPTX without audio]'''</big>


'''PAGE 38'''

Latest revision as of 03:13, 23 May 2024

स्म -प्रयोगः

Home

स्म इति अव्ययम् ।

वर्तमानकालिकैः धातुरुपैः सह ‘स्म’ पदस्य प्रयोगः भवति चेत् तानि रूपाणि भूतकालिकक्रियाणाम् अर्थं प्रकटयन्ति।

उदाहरणम् ---

१. पिता शयनं करोति।     --->  पिता शयनं करोति स्म ।

२. माता भोजनं पचति।    --->  माता भोजनं पचति स्म ।

३. गायकः गायति ।       --->  गायकः गायति स्म ।

४. नर्तक्यः नृत्यन्ति।        --->  नर्तक्यः नृत्यन्ति स्म।

५. भक्तौ नमतः ।         --->  भक्तौ नमतः स्म।

६. धनिकाः दानं ददति। --->  धनिकाः दानं ददति स्म ।

७. अहं गच्छामि । ---> अहं गच्छामि स्म ।

८. यूयं पिबथ ।          --->  यूयं पिबथ स्म ।

९. पुष्पाणि विकसन्ति।     ---> पुष्पाणि विकसन्ति स्म ।

१०. पुस्तकम् अस्ति ।      --->  पुस्तकम् अस्ति स्म ।


स्म पदस्य प्रयोगेण भूतकालदर्शक-क्रियापदस्य परिवर्तनं वर्तमानकालधातुरूपे भवति।

उदाः ---

१. रामः अखादत् ।        ---> रामः खादति स्म ।

२. अहम् अखादम् ।        --->  अहं खादामि स्म |

३. बालिका अपठत् ।      --->  बालिका पठति स्म ।

४. त्वम् अधावः।          ---> त्वं धावसि स्म ।

५. श्यामः अपश्यत् ।      --->  श्यामः पश्यति स्म ।

६. पर्णानि अपतन्।       --->  पर्णानि पतन्ति स्म ।

७. सिंहाः अगर्जन्।        --->  सिंहाः गर्जन्ति स्म ।

८. यूयम् अलिखत।        --->  यूयं लिखथ स्म ।

९. फलानि अभवन् ।      --->  फलानि भवन्ति स्म ।

१०. वयम् अक्रीडाम ।     --->  वयं क्रीडामः स्म ।


अभ्यासः

चित्रं दृष्ट्वा कः कः किं किं करोति स्म इति लिखतु ---

१.
बालकः पठति स्म ।
२.
३.
४.
५.
६.
७.
८.
९.
१०.
११.
१२. .
१३..
१४..
१५..
१६.
१७.
१८.
१९.
२०.
२१.
२२.
२३.
२४.
२५.


स्म -प्रयोगः PDF

स्म -प्रयोगः PPTX with audio

स्म -प्रयोगः PPTX without audio


PAGE 38

Retrieved from "https://worldsanskrit.net/wiki/13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/sma-prayogaH?oldid=24295"