9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi/02---siddha-ting-pratyayAnAM-niShpAdanam
9---anye-vyAkaraNa-sambaddha-viShayAH/12---ChAtraiH-viracitAni-karapatrANi/02---siddha-ting-pratyayAnAM-niShpAdanam
| सिद्ध-तिङ्प्रत्ययाः - भव्या रामस्वामी | |||||||||
| परस्मैपदि लट् | सूत्राणि | ||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| तिप् | हलन्त्यम् (१.३.३) | ति | तस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) >
ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) |
तः | झि | झोऽन्तः > अन्त् + इ
जुहोत्यादिगणे अदभ्यास्तात् (७.१.४) > अत् + इ |
अन्ति
(अति ) |
झोऽन्तः (७.१.३) — अङ्गस्य प्रत्ययस्य झः अन्तः | |
| सिप् | हलन्त्यम् (१.३.३) | सि | थस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) >
ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) |
थः | थ | थ | ||
| मिप् | हलन्त्यम् (१.३.३) | मि | वस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) >
ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) |
वः | मस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) >
ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) |
मः | अतो दीर्घो यञि (७.३.१०१) — अतः अङ्गस्य दीर्घः
यञि सार्वधातुके | |
| - | |||||||||
| परस्मैपदि लोट्
(लोटो लङ्वत् (३.४.८५), इतश्च (३.४.१००) ) |
लोटो लङ्वत् (३.४.८५) —
लोटः लङ्वत् | | ||||||||
| तिप् | इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य > एरुः
(३.४.८६) तुह्योस्तातङ्ङाशिष्यन्यतरस्याम् (७.१.३५) |
तु/ तात् | तस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) प्रबाध्य >
तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) |
ताम् | झि | झोऽन्तः > अन्त् + इ > इतश्च
(३.४.१००) प्रबाध्य अपवादेन > एरुः (३.४.८६) > अन्त् + उ जुहोत्यादिगणे अदभ्यास्तात् (७.१.४) > अत् + इ > इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य अपवादेन > एरुः (३.४.८६) > अत् + उ |
अन्तु
(अतु ) |
एरुः (३.४.८६) — लोटः लस्य एः उः | |
| सेर्ह्यपिच्च (३.४.८७) — लोटः लस्य सेः हि अपित् च | |||||||||
| सिप् | इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य > एरुः
(३.४.८६) प्रबाध्य> सेर्ह्यपिच्च (३.४.८७) > अतो हेः (६.४.१०५) तुह्योस्तातङ्ङाशिष्यन्यतरस्याम् (७.१.३५) |
0/ तात् | थस् | न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) प्रबाध्य >
तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) |
तम् | थ | तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः
(३.४.१०१) |
त | अतो हेः (६.४.१०५) — अतः अङ्गात् हेः लुक् | |
| इतश्च (३.४.१००), एरुः (३.४.८६)
प्रबध्य > सेर्ह्यपिच्च (३.४.८७) तुह्योस्तातङ्ङाशिष्यन्यतरस्याम् (७.१.३५) |
हि/ तात् | मेर्निः (३.४.८९) — लोटः लस्य मेः निः | | |||||||
| मिप् | आडुत्तमस्य पिच्च (३.४.९२) > आ + /
> इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य> तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) प्रबाध्य > एरुः (३.४.८६) प्रबाध्य > मेर्निः (३.४.८९) > नि > आडुत्तमस्य पिच्च (३.४.९२) > आ + नि |
आनि | वस् | आडुत्तमस्य पिच्च (३.४.९२) > आ +
/ > न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) प्रबाध्य अपवादेन > नित्यंङितः (३.४.९९) > आ + व |
आव | मस् | आडुत्तमस्य पिच्च (३.४.९२) आ +
/ > न विभक्तौ तुस्माः (१.३.४) प्रबाध्य अपवादेन > नित्यं ङितः (३.४.९९) > आ + म |
आम | आडुत्तमस्य पिच्च (३.४.९२) — लोटः लस्य
उत्तमस्य आट् पित् च | |
| तुह्योस्तातङ्ङाशिष्यन्यतरस्याम् (७.१.३५) —
अङ्गस्य तुह्योः तातङ् आशिषि अन्यतरस्याम् | | |||||||||
| परस्मैपदि लङ्(इतश्च (३.४.१००) ) | |||||||||
| तिप् | इतश्च (३.४.१००) | त् | तस् | तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) | ताम् | झि | इतश्च (३.४.१००) > झ् > झोऽन्तः
(७.१.३) > अन्त् > संयोगान्तस्य लोपः (८.२.२३) |
अन् | इतश्च (३.४.१००) — ङितः लस्य इतः परस्मैपदस्य
लोपः | |
| तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१)— ङितः लस्य
तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः | | |||||||||
| सिप् | इतश्च (३.४.१००) | स् | थस् | तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) | तम् | थ | तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः
(३.४.१०१) |
त | नित्यं ङितः (३.४.९९) — ङितः लस्य सः उत्तमस्य
नित्यं लोपः | न विभक्तौ तुस्मा: - प्रबाध्य । |
| संयोगान्तस्य लोपः (८.२.२३) - संयोगान्तस्य पदस्य
लोपः| | |||||||||
| मिप् | इतश्च (३.४.१००) प्रबध्य >
तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) |
अम् | वस् | नित्यं ङितः (३.४.९९) | व | मस् | नित्यं ङितः (३.४.९९) | म | |
| तिप् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + ति > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + ति > इतश्च (३.४.१००)> या+ त् > अतो येयः (७.२.८०) > इय् + त् > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + त् | इत् | तस् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + तस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + तस् > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + ताम् > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + ताम् > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + ताम् | इताम् | झि | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + झि > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + झि > झेर्जुस् (३.४.१०८) > या + उस् > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + उस् > इयुस् > ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) > इयुः | इयुः | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) - लिङः लस्य सीयुट् |
| लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + ति > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + ति > इतश्च (३.४.१००)> या+ त् | यात् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + तस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + तस् > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + ताम् | याताम् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + झि > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + झि > झेर्जुस् (३.४.१०८) > या + उस् > उस्यपदान्तात् (६.१.९५) > युस् > ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) > युः | युः | यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३)— लिङः लस्य परस्मैपदानां यासुट् उदात्तः ङित् च | | |||
| सिप् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + सि > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + सि > इतश्च (३.४.१००)> या + स् > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + स् > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + स् > ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) > इः | इः | थस् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + थस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + थस् > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + तम् > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + तम् > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + तम् | इतम् | थ | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + थ > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + थ > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + त > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + त > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + त | इत | लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९)— अङ्गात् सार्वधातुकस्य लिङः अनन्तस्य सः लोपः | |
| लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + सि > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + सि > इतश्च (३.४.१००)> या + स् > ससजुषो रुः (८.२.६६), खरवसानयोर्विसर्जनीयः (८.३.१५) > याः | याः | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + थस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + थस् > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + तम् | यातम् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + थ > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + थ > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + त | यात | अतो येयः (७.२.८०)— अतः अङ्गात् सार्वधातुकस्य या (इति स्थाने) इयः | | |||
| मिप् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + मिप् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + मिप् > इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + अम् > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + अम् | इयम् | वस् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + वस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + वस् > नित्यं ङितः (३.४.९९) > या + व > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + व > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + व | इव | मस् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + मस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + मस् > नित्यं ङितः (३.४.९९) > या + म > अतो येयः ७.२.८०) > इय् + म > लोपो व्योर्वलि (६.१.६६) > इ + म | इम | झेर्जुस् (३.४.१०८)— लिङः लस्य झेः जुस् | |
| लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + मिप् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + मिप् > इतश्च (३.४.१००) प्रबाध्य > तस्थस्थमिपां तान्तन्तामः (३.४.१०१) > या + अम् | य़ाम् | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + वस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + वस् > नित्यं ङितः (३.४.९९) > या + व | याव | लिङः सीयुट् (३.४.१०२) प्रबाध्य > यासुट् परस्मैपदेषूदात्तो ङिच्च (३.४.१०३) > यास् + मस् > लिङः सलोपोऽनन्तस्य (७.२.७९) > या + मस् > नित्यं ङितः (३.४.९९) > या + म | याम | उस्यपदान्तात् (६.१.९५)— उसि अचि अपदान्तात् आत् एकः पूर्वपरयोः पररूपं संहितायाम् | | |||