13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons/etasya/etasyAH – tasya/tasyAH-nAma: Difference between revisions
No edit summary |
No edit summary |
||
(13 intermediate revisions by 3 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{DISPLAYTITLE:एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?}} |
{{DISPLAYTITLE:८. एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?}} |
||
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
[[File:Home 13-2023.png|48x48px|thumb|'''[[13---bhAShita-saMskRutam/Introductory-Sanskrit-lessons-2023|Home]]''']] |
||
== '''<big>एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम?</big>''' == |
|||
=== '''<big>अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु</big>''' === |
=== '''<big>अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु</big>''' === |
||
Line 22: | Line 20: | ||
|<big>एतस्य</big> |
|<big>एतस्य</big> |
||
|<big>एतेषाम्</big> |
|<big>एतेषाम्</big> |
||
|- |
|||
! |
|||
! |
|||
! |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
||
Line 36: | Line 38: | ||
|<big>एतस्याः</big> |
|<big>एतस्याः</big> |
||
|<big>एतासाम्</big> |
|<big>एतासाम्</big> |
||
|- |
|||
! |
|||
! |
|||
! |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
||
Line 67: | Line 73: | ||
|<big>तस्य</big> |
|<big>तस्य</big> |
||
|<big>तेषाम्</big> |
|<big>तेषाम्</big> |
||
|- |
|||
! |
|||
! |
|||
! |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>स्त्रीलिङ्गे</big> |
||
Line 81: | Line 91: | ||
|<big>तस्याः</big> |
|<big>तस्याः</big> |
||
|<big>तासाम्</big> |
|<big>तासाम्</big> |
||
|- |
|||
! |
|||
! |
|||
! |
|||
|- |
|- |
||
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
! colspan="3" |<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
||
Line 99: | Line 113: | ||
|+ |
|+ |
||
! colspan="3" | |
! colspan="3" | |
||
==== <big>दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big> ==== |
==== <big>'''दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः'''</big> ==== |
||
|- |
|- |
||
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
||
Line 116: | Line 130: | ||
|+ |
|+ |
||
! colspan="3" | |
! colspan="3" | |
||
==== <big>दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः</big> ==== |
==== <big>'''दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः'''</big> ==== |
||
|- |
|- |
||
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
|'''<big>विभक्तिः</big>''' |
||
Line 131: | Line 145: | ||
|} |
|} |
||
=== <big>एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? '''(त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big> === |
|||
=== <big>'''एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? (त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big> === |
|||
==== <big>'''अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु'''</big> ==== |
==== <big>'''अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु'''</big> ==== |
||
Line 142: | Line 157: | ||
|<big>'''षष्ठी बहुवचनम्'''</big> |
|<big>'''षष्ठी बहुवचनम्'''</big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>एतद्</big> |
|<big>'''एतद्'''</big> |
||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
|<big>एषः</big> |
|<big>एषः</big> |
||
Line 163: | Line 178: | ||
|<big>एतेषाम्</big> |
|<big>एतेषाम्</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
|<big>तद्</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
|<big>'''तद्'''</big> |
|||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
|<big>सः</big> |
|<big>सः</big> |
||
Line 184: | Line 206: | ||
|<big>तेषाम्</big> |
|<big>तेषाम्</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
|<big>युष्मद्</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
|<big>'''अस्मद्'''</big> |
|||
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
|||
|<big>अहम्</big> |
|||
|<big>मम /मे </big> |
|||
|<big>वयम्</big> |
|||
|<big>अस्माकम् / नः </big> |
|||
|- |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
|<big>'''युष्मद्'''</big> |
|||
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
||
|<big>त्वम्</big> |
|<big>त्वम्</big> |
||
Line 190: | Line 233: | ||
|<big>यूयम्</big> |
|<big>यूयम्</big> |
||
|<big>युष्माकम् / वः</big> |
|<big>युष्माकम् / वः</big> |
||
|- |
|||
|<big>अस्मद्</big> |
|||
|<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
|||
|<big>अहम्</big> |
|||
|<big>मम /मे </big> |
|||
|<big>वयम्</big> |
|||
|<big>अस्माकम् / नः </big> |
|||
|} |
|} |
||
==== <big>'''उदाहरणानि पश्यतु, पठतु च'''</big> ==== |
|||
==== <big>'''उदाहरणानि पठतु'''</big> ==== |
|||
{| class="wikitable" |
{| class="wikitable" |
||
| colspan="3" |<big>एतद् </big> |
| colspan="3" |<big>'''एतद्''' '''शब्दः'''</big><big> </big> |
||
|- |
|- |
||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
Line 224: | Line 262: | ||
<big>एतस्य नाम कमलम्।</big> |
<big>एतस्य नाम कमलम्।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
| colspan="3" |<big>तद्</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|||
| colspan="3" |<big>'''तद् शब्दः'''</big> |
|||
|- |
|- |
||
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
|<big>पुंलिङ्गे</big> |
||
Line 242: | Line 284: | ||
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
|<big>नपुंसकलिङ्गे</big> |
||
| [[File:Phalam.jpeg|left|frameless| |
| [[File:Phalam.jpeg|left|frameless|140x140px]] |
||
|<big>तत् फलम् ।</big> |
|<big>तत् फलम् ।</big> |
||
<big>तस्य नाम आम्रफलम्।</big> |
<big>तस्य नाम आम्रफलम्।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
| colspan="3" |<big>युष्मद्</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|<big>युष्मद्</big> |
| colspan="3" |<big>'''युष्मद् शब्दः (त्रिषुलिङ्गेषु)'''</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
|||
| [[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|left|frameless|184x184px]] |
| [[File:Vidūṣakaḥ.jpeg|left|frameless|184x184px]] |
||
|<big>त्वं विदूषकः।</big> |
|<big>त्वं विदूषकः।</big> |
||
Line 258: | Line 302: | ||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
|[[File: |
|[[File:Nartaki.png|left|frameless|186x186px]] |
||
|<big>त्वं नर्तकी।</big> |
|<big>त्वं नर्तकी।</big> |
||
Line 269: | Line 313: | ||
<big>तव नाम रामायणम्।</big> |
<big>तव नाम रामायणम्।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
|||
| colspan="3" |<big>अस्मद्</big> |
|||
| |
|||
| |
|||
|- |
|- |
||
|<big>अस्मद्</big> |
| colspan="3" |<big>'''अस्मद् शब्दः त्रिषुलिङ्गेषु'''</big> |
||
|- |
|||
| |
|||
<big>त्रिषुलिङ्गेषु</big> |
|||
| [[File:Archakah2.png|left|frameless|173x173px]] |
| [[File:Archakah2.png|left|frameless|173x173px]] |
||
|<big>अहम् अर्चकः।</big> |
|<big>अहम् अर्चकः।</big> |
||
<big>मम नाम |
<big>मम नाम विजयेन्द्रः।</big> |
||
|- |
|- |
||
| |
| |
||
Line 290: | Line 336: | ||
<big>मम नाम चम्पकम्।</big> |
<big>मम नाम चम्पकम्।</big> |
||
|} |
|} |
||
=== <big>'''अभ्यासः'''</big> === |
=== <big>'''अभ्यासः'''</big> === |
||
<big>'''उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि |
<big>'''उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयतु'''</big> |
||
<big>'''१. एषः बालकः ।...एतस्य..... नाम मोहनः ।'''</big> |
|||
<big>२. एषः गायकः । .............. नाम कुमारगन्धर्वः ।</big> |
|||
<big>'''३. एषा बालिका ।...एतस्याः... नाम मोहिनी ।'''</big> |
|||
<big>४. एषा गायिका ।............. नाम लता ।</big> |
|||
<big>'''५. एतत् नगरम् ।...एतस्य.... नाम हरिद्वारम् ।'''</big> |
|||
<big>६. एतत् भवनम् ।.............. नाम संस्कृतधाम ।</big> |
|||
<big>''' |
<big>७. '''सः घनश्यामः ।....तस्य..... जनकः वसुदेवः ।'''</big> |
||
<big> |
<big>८. सः श्यामः ।............. अग्रजः बलरामः ।</big> |
||
<big> |
<big>९. सः शिक्षकः ।............. पुस्तकम् एतत् ।</big> |
||
<big> |
<big>१०. सः तन्त्रज्ञः।............. कार्यालयः अत्र अस्ति।</big> |
||
<big> |
<big>११. सः रविः ।............. युतकं सुन्दरम् अस्ति ।</big> |
||
<big> |
<big>१२. सः सिंहः ।............. गर्जनं भयानकम् ।</big> |
||
<big> |
<big>१३. '''सा युवती ।....तस्याः.... नाम गौरी ।'''</big> |
||
<big> |
<big>१४. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।</big> |
||
<big> |
<big>१५. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।</big> |
||
<big> |
<big>१६. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।</big> |
||
<big> |
<big>१७. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।</big> |
||
<big> |
<big>१८. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।</big> |
||
<big>13. '''सा युवति ।....तस्या.... नाम गौरी ।'''</big> |
|||
<big>14. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।</big> |
|||
'''<big>[https://static.miraheze.org/samskritavyakaranamwiki/b/b7/PAGE_8_PDF.pdf एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT]</big>''' |
|||
<big>15. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।</big> |
|||
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/008%20-%20Ethasya%20Ethasyaa%20Thasya%20Thasyaa.ppsx एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT with audio]</big>''' |
|||
<big>16. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।</big> |
|||
'''<big>[https://archive.org/download/spoken-sanskrit-73_202402/008%20-%20Ethasya%20Ethasyaa%20Thasya%20Thasyaa%20NA.ppsx एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT without audio]</big>''' |
|||
<big>17. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।</big> |
|||
'''PAGE 8''' |
|||
<big>18. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।</big> |
Latest revision as of 21:28, 16 March 2024
अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु
==== दकारान्तः एतद् शब्दः ==== | ||
---|---|---|
पुंलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एषः | एते |
षष्ठी | एतस्य | एतेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एषा | एताः |
षष्ठी | एतस्याः | एतासाम् |
नपुंसकलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | एतत् / एतद् | एतानि |
षष्ठी | एतस्य | एतेषाम् |
==== दकारान्तः तद् शब्दः ==== | ||
---|---|---|
पुंलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | सः | ते |
षष्ठी | तस्य | तेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | सा | ताः |
षष्ठी | तस्याः | तासाम् |
नपुंसकलिङ्गे | ||
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | तत् / तद् | तानि |
षष्ठी | तस्य | तेषाम् |
दकारान्तः अस्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः | ||
---|---|---|
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | अहम् | वयम् |
षष्ठी | मम / मे | अस्माकम् / नः |
दकारान्तः युष्मद् शब्दः - त्रिषु लिङ्गेषु समानः | ||
---|---|---|
विभक्तिः | एकवचनम् | बहुवचनम् |
प्रथमा | त्वम् | यूयम् |
षष्ठी | तव / ते | युष्माकम् / वः |
एतस्य / एतस्याः – तस्य / तस्याः नाम? (त्रिषुलिङ्गेषु)
अधोलिखितानि पदानि ध्यानेन पठतु
प्रथमा एकवचनम् | षष्ठी एकवचनम् | प्रथमा बहुवचनम् | षष्ठी बहुवचनम् | ||
एतद् | पुंलिङ्गे | एषः | एतस्य | एते | एतेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | एषा | एतस्याः | एताः | एतासाम् | |
नपुं -लिङ्गे | एतत्/एतद् | एतस्य | एतानि | एतेषाम् | |
तद् | पुंलिङ्गे | सः | तस्य | ते | तेषाम् |
स्त्रीलिङ्गे | सा | तस्याः | ताः | तासाम् | |
नपुं -लिङ्गे | तत्/तद् | तस्य | तानि | तेषाम् | |
अस्मद् | त्रिषुलिङ्गेषु | अहम् | मम /मे | वयम् | अस्माकम् / नः |
युष्मद् | त्रिषुलिङ्गेषु | त्वम् | तव /ते | यूयम् | युष्माकम् / वः |
उदाहरणानि पठतु
एतद् शब्दः | ||
पुंलिङ्गे | एषः बालकः ।
एतस्य नाम मोहनः। | |
स्त्रीलिङ्गे | एषा बालिका।
एतस्याः नाम राधा। | |
नपुंसकलिङ्गे | एतत् पुष्पम्।
एतस्य नाम कमलम्। | |
तद् शब्दः | ||
पुंलिङ्गे | सः अध्यापकः ।
तस्य नाम गिरिधरमहोदयः। | |
स्त्रीलिङ्गे | सा अध्यापिका।
तस्याः नाम रोहिणी। | |
नपुंसकलिङ्गे | तत् फलम् ।
तस्य नाम आम्रफलम्। | |
युष्मद् शब्दः (त्रिषुलिङ्गेषु) | ||
त्वं विदूषकः।
तव नाम राघवः। | ||
त्वं नर्तकी।
तव नाम शाम्भवी। | ||
त्वं पुस्तकम्।
तव नाम रामायणम्। | ||
अस्मद् शब्दः त्रिषुलिङ्गेषु | ||
अहम् अर्चकः।
मम नाम विजयेन्द्रः। | ||
अहं देवी ।
मम नाम सरस्वती। | ||
अहं पुष्पम्।
मम नाम चम्पकम्। |
अभ्यासः
उदाहरणानुगुणं रिक्तस्थानानि पूरयतु
१. एषः बालकः ।...एतस्य..... नाम मोहनः ।
२. एषः गायकः । .............. नाम कुमारगन्धर्वः ।
३. एषा बालिका ।...एतस्याः... नाम मोहिनी ।
४. एषा गायिका ।............. नाम लता ।
५. एतत् नगरम् ।...एतस्य.... नाम हरिद्वारम् ।
६. एतत् भवनम् ।.............. नाम संस्कृतधाम ।
७. सः घनश्यामः ।....तस्य..... जनकः वसुदेवः ।
८. सः श्यामः ।............. अग्रजः बलरामः ।
९. सः शिक्षकः ।............. पुस्तकम् एतत् ।
१०. सः तन्त्रज्ञः।............. कार्यालयः अत्र अस्ति।
११. सः रविः ।............. युतकं सुन्दरम् अस्ति ।
१२. सः सिंहः ।............. गर्जनं भयानकम् ।
१३. सा युवती ।....तस्याः.... नाम गौरी ।
१४. सा गीता ।.............. शाटिका सुन्दरी।
१५. सा नदी ।.............. वेगः अधिकः ।
१६. सा लता ।.............. पत्राणि कोमलानि ।
१७. सा बुद्धिमती ।.............. साहाय्यं स्वीकरोतु ।
१८. सा माता ।.............. सहनशक्तिः अधिका ।
एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT
एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT with audio
एतस्य/एतस्याः – तस्य/तस्याः नाम? PPT without audio
PAGE 8